DABERHUDT CHRISTIAN, rajca

Aktualna wersja na dzień 14:10, 13 lis 2024

Strona tytułowa dysputy Christiana Daberhudta, Disputationis de Polonia nunquam tributaria..., z 1693

CHRISTIAN DABERHUDT (27 X 1671 Gdańsk – 11 I 1730 Gdańsk), rajca Głównego Miasta Gdańska. Syn przybyłego ze Stralsundu Joachima Daberhudta (ur. 1622), mistrza krawieckiego, i jego drugiej żony Marii z domu Reimann. Miał starszego, przyrodniego brata Daniela (chrzest 18 IX 1650 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP). Z nauki domowej wyniósł m.in. znajomość języka polskiego, domowo uczył się też muzyki. W lutym 1683 zapisany do początkowej (piątej) klasy gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, gdzie pod przewodnictwem Johanna Schultza brał udział w dysputach prawniczych (np. Harmoniae Struvio-Schnobelianae, quas cum additis observationibus Grotianis parallelis …, 1692 i Disputationis de Polonia nunquam Tributaria, 1693), uczył się m.in. teologii u Samuela Schelwiga, filozofii u Wolfganga Rosteuschera, prawa u Johanna Schultza Szuleckiego, który włączał go do dysput na tematy historii Polski (m.in. wygłosił w 1693 dysputę De Polonia nunquam tributaria).

Z braku funduszy zatrudnił się w 1694 jako opiekun synów szlacheckich von Massowa podczas ich studiów, sam przy okazji również uczęszczając na zajęcia. Od 1695 przez dwa lata słuchał wykładów z prawa i etyki na uniwersytecie w Rostocku, w 1697 przez rok w Lejdzie. Dzięki finansowej pomocy von Massowa w 1697 przez cztery miesiące już samodzielnie uczęszczł na zajęcia z prawa na uniwersytecie w Paryżu. W tym samym roku, przez Ronau i Lubekę, powrócił do Gdańska. Odmówił propozycji burmistrza Johanna Ernsta Schmiedena zostania sekretarzem miasta Gdańska rezydującym przy dworze królewskim w Warszawie. Dzięki pomocy Johanna Schultza Szuleckiego otrzymał stypendiu i dokończył nauki, studiując przez trzy lata prawo we Frankfurcie nad Odrą i zdobywając tam doktorat.

W 1701 był pomocnikiem gdańskiego syndyka (a później burmistrza) Johanna Ernsta von der Lindego (swojego przyszłego teścia), kilkakrotnie podróżowa do Warszawy, należał do Societas Litteraria. W 1704 został miejskim sekretarzem i kierownikiem miejskiej kancelarii. 23 I 1710 wystarał się o kupieckie obywatelstwo Gdańska. Z poparciem teścia od 1720 był ławnikiem Głównego Miasta, w 1725 conseniorem Ławy, od 1726 był rajca. Zajmował się naukowo badaniem gdańskiego prawa i ustawodawstwa oraz stanowiskiem Gdańska podczas wojny ze Szwecją w 1655. Był autorem ważnej pozycji, opartej na miejskich archiwaliach, Summarischer Bericht dessen was sicht bey dem Anno 1655 zwischen Pohlen und Schweden entstandenen Kriege mit der Stadt Danzig zugetragen und wiedieselbe sich damals verhalten habe (Wiadomości o tym, co się działo z miastem Gdańskiem podczas wojny Polski ze Szwecją w 1655 roku i jak ono się wówczas zachowywało). W pracy tej skoncentrował się na przedstawieniu wewnętrznej sytuacji Gdańska w początkowym okresie wojny (głównie w okresie od kwietnia do grudnia 1655, ale nie tylko), ogólnych nastrojów, działalności władz, stanu wojsk miejskich, a przed wszsystkim przedstawił szczegółowy, chronologiczny, przebieg wypadków. Podkreślał szczególnie dochowanie przez Gdańsk wierności królowi polskiemu na tle przejścia na stronę przeciwnika innych ośrodków i szeregu obywateli, jego wysiłek finansowy.

6 III 1707 (1708?) w kościele NMP poślubił Sophie Elisabeth (1687 Gdańsk – pochowana 26 VI 1755 wraz z mężem), córkę byłego patrona Johanna Ernsta von de Lindego, którego był spadkobiercą, w tym także biblioteki. Ojciec ochrzczonych w kościele NMP: Christiana Ernsta (chrzest 8 I 1709 – pochowany w kościele NMP 24 X 1743), 16 IV 1722 zapisanego do przedostatniej klasy (secundy) gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, od 1726 studenta teologii w Lejdzie (Leyden), zmarłego w stanie bezżennym; Johanna Constantina (chrzest 26 V 1710 – pochowany tamże 14 VIII 1710) oraz córki Catheriny Elisabety (chrzest 25 VIII 1712 – pochowana tamże 13 IX 1776), od 1 VIII 1730 żony poślubionego tamże kupca Carla Gottfrieda Beyera (chrzest tamże 9 XI 1696 – pochowany w grobie rodzinnym żony 17 III 1767 w wieku 70 lat), któremu urodziła co najmniej troje dzieci.

Pochowany 31 I 1730 w kościele NMP w grobie nr 305. PP







Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VII, s. 46.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 243, 306.
Mokrzecki Lech, W kręgu prac historyków gdańskich XVII wieku, Gdańsk 1974, s. 245–251.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 55; 2, 155.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342-1792 i 1807-1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 60.