TUSK DONALD FRANCISZEK, premier
| < Poprzednie | Następne > |
DONALD FRANCISZEK TUSK (ur. 22 IV 1957 Gdańsk), polityk, premier rządu Rzeczypospolitej Polskiej (RP). Syn Donalda (10 XII 1930 – 14 II 1972), z zawodu stolarza, i poślubionej 6 XI 1954 Ewy z domu Dawidowskiej (1934–2009), sekretarki w gdańskiej Akademii Medycznej. Bratanek Bronisława Tuska. Ukończył gdańską Skołę Podstawową nr 57. W 1976 absolwent I Liceum Ogólnokształcącego; w 1980 ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Gdańskim (UG). W latach 1977–1979 brał udział w spotkaniach informacyjnych i samokształceniowych organizowanych przez Studencki Komitet Solidarności i inne środowiska opozycyjne na Wybrzeżu. Współzałożyciel (m.in. z Andrzejem Zarębskim, Ryszardem Grabowskim, Pawłem Huelle) Niezależnego Zrzeszenia Studentów Polskich w Gdańsku (NZSP; później Niezależne Zrzeszenie Studentów), od września 1980 członek Prezydium Tymczasowego Komitetu Założycielskiego NZSP na UG.
Od października 1980 do czerwca 1981 redaktor w Wydawnictwie Morskim w Gdańsku i przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” wydawnictwa. Od października 1980 pracował w redakcji autonomicznego działu „Dziennika Bałtyckiego” „Samorządność”, redagowanego przez Lecha Bądkowskiego (w listopadzie 1981 samodzielny tygodnik Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność”). W okresie 1982–1983 pracował dorywczo, między innymi jako sprzedawca pieczywa. W 1982 współzałożyciel i redaktor prasy podziemnej – „CDN”, od 1983 „Przeglądu Politycznego” (wraz z Wojciechem Dudą). W 1985 w redakcji „Pomeranii”, 1985–1988 robotnik w będącej ostoją gdańskiej opozycji Spółdzielni Pracy Usług Wysokościowych „Świetlik”. Podczas strajków w maju i sierpniu 1988 redaktor i drukarz (poza stocznią) strajkowych wydawnictw pisma NSZZ „Solidarność” Stoczni Gdańskiej „Rozwaga i Solidarność” (między innymi wspólnie z Jackiem Kozłowskim, Markiem Zająkałą, Andrzejem Zarębskim).
W 1989 założył (z Janem Krzysztofem Bieleckim i Januszem Lewandowskim) Gdańskie Towarzystwo Społeczno-Gospodarcze Kongres Liberałów. W 1990 jeden ze współzałożycieli (obok między innymi Jana K. Bieleckiego, Janusza Lewandowskiego i Jacka Merkla) ugrupowania politycznego Kongres Liberalno-Demokratyczny. Od stycznia 1990 do wyborów 1991 zastępca redaktora naczelnego „Gazety Gdańskiej”. W 1991 przewodniczący Kongresu Liberalno-Demokratycznego (KLD), poseł i kadencji z okręgu gdańskiego (38 778 głosów), przewodniczył Komisji Konstytucyjnej. W 1993, w przedterminowych wyborach, KLD nie dostał się do Sejmu (D. Tusk uzyskał 50 268 głosów). W lutym 1994 został jednym z wiceprzewodniczących Unii Wolności, która powstała z połączenia Unii Demokratycznej i KLD. Od 1996 autor i wydawca serii albumów „Był sobie Gdańsk”, a także współtwórca gdańskich czasopism regionalnych: kwartalnika „Był sobie Gdańsk” (1997) i miesięcznika „30 Dni” (1998).
W wyborach w 1997 uzyskał mandat senatora z województwa gdańskiego (221 343 głosy) i został wicemarszałkiem Senatu IV kadencji. Zainicjował ustawę ograniczającą liczbę radnych na wszystkich szczeblach samorządu terytorialnego i ustawę o bezpośrednim wyborze wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (weszły w życie przed wyborami samorządowymi w 2002). W styczniu 2001, wspólnie z Andrzejem Olechowskim i Maciejem Płażyńskim, założył Platformę Obywatelską (PO), wybrany do Sejmu z listy PO w okręgu gdyńskim (56 048 głosów), został wicemarszałkiem Sejmu IV kadencji. Od 1 VI 2003 przewodniczący PO. Dwukrotnie przewodniczył Klubowi Parlamentarnemu PO (9 IV – 1 VI 2003 i 5 XI 2005 – 5 XII 2006). W 2005 w wyborach do Sejmu zdobył mandat z okregu gdańskiego uzyskując 79 237 głosów, w wyborach prezydenckich wygrał I turę z wynikiem 36,33 procent (5 429 666 głosów), w II uzyskał 45,96 procent (7 022 319 głosów), przegrywając z Lechem Kaczyńskim. W 2005 wybrany na posła w okręgu gdańskim (79 237 głosów). W wyborach parlamentarnych w 2007 ubiegał się o mandat poselski w okręgu Warszawy i zebrał ponad 534 000 głosów – ówczesnie najwyższy indywidualny wynik w historii wyborów do Sejmu po 1989. 16 XI 2007 zaprzysiężony na Prezesa Rady Ministrów RP. 24 XI 2007 jego rząd otrzymał wotum zaufania w Sejmie. W wyborach w 2011 znów uzyskał najlepszy wynik w kraju (374 920 głosów). 18 XI 2011 wygłosił w Sejmie exposé i ponownie stanął na czele rządu – po 1989 był pierwszym politykiem, który sprawował urząd premiera przez dwie kolejne kadencje.
W związku z wyborem 30 VIII 2014 na dwuipółletnią kadencję przewodniczącego Rady Europejskiej (z kadencją od 1 XII 2014) złożył 9 IX 2014 dymisję z urzędu premiera (przestał nim być 22 września), 31 października wygaszono jego mandat posła na Sejm RP. 8 XI 2014 zrezygnował z funkcji przewodniczącego PO, otrzymał tytuł honorowego przewodniczącego. 9 III 2017 stosunkiem głosów 27:1 (przeciwko głosowała reprezentująca polski rząd premier Beata Szydło) ponownie wybrany na przewodniczącego Rady Europejskiej, był nim do upływu kadencji (oficjalnie: 29 XI 2019). 21 XI 2019 został wybrany na przewodniczącego Europejskiej Partii Ludowej (z kadencją od 1 grudnia). Od 3 VII 2021 wiceprzewodniczący Platformy Obywatelskiej, od 23 X 2021 przewodniczący. W wyborach do Sejmu RP w 2023, kandydując z okręgu warszawskiego z Komitetu Wyborczego Koalicja Obywatelska (Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni), uzyskał mandat poselski (otrzymał 538 634 głosów). Od 13 XII 2023 po raz trzeci został Prezesem Rady Ministrów, stojąc na czele rządu koalicyjnego.
Doktor honoris causa Uniwersytetu w Peczu (2017), Uniwersytetu Technicznego w Dortmundzie (2018) i Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki (2019). Wyróżniony m.in. Nagrodą Karola Wielkiego (2010) i Krzyżem Wielkim Orderu Słońca Peru (2008); laureat Nagrody im. Stefana Kisielewskiego (2002) i Człowiek Roku 2008 tygodnika „Wprost”; członek Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego; honorowy obywatel Łęczycy. W 2006 uhonorowany Medalem Stolema. W 2014, podczas uroczystości 70-rocznicy ukazywania się „Dziennika Bałtyckiego”, ogłoszony przez redakcję Człowiekiem 70-lecia.
Od 26 XI 1978 mąż Małgorzaty z domu Sochackiej (ur. 1957 Gdynia), córki Jana, oficera Marynarki Wojennej i Stefanii Bałchowskiej, nauczycielki (pochodzących z ziemi kieleckiej), absolwentki III LO w Gdyni i Instytutu Historii UG. Ojciec Michała (ur. 1982), prowadzącego działalność gospodarczą w sektorze usług public relations, i Katarzyny (ur. 16 X 1987 Sopot), blogerki modowej.
