TRÓJCA ŚWIĘTA, tryptyk
| < Poprzednie | Następne > |
TRYPTYK TRÓJCA ŚWIĘTA (Pietas Domini), kwatera główna ołtarza gdańskiego z ► kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Pierwotnie przeznaczony do kaplicy Świętej Trójcy, która była własnością ► cechu szewców, prawdopodobnie został ufundowany przez ów cech. Skrzydła tryptyku zaginęły podczas II wojny światowej, predella wzmiankowana przez ► Theodora Hirscha w 1843 roku zaginęła w nieznanym czasie.
Według analizy stylistycznej tryptyk jest datowany na rok 1435. Został wykonany techniką tempery na drewnie dębowym z użyciem złotej folii. Na obrazie znajdują się znaczne uszkodzenia malarskie. Tablica ukazuje Boga Ojca, który podtrzymuje ciało Chrystusa, na którego karku siedzi gołębica – symbol Ducha Świętego. W tle czterej aniołowie rozpościerają brokatową tkaninę. Według źródeł na awersach zaginionych skrzydeł przedstawieni byli aniołowie z narzędziami pasji, rewersy zaś miały zostać przemalowane i, podobnie jak w kwestii predelli, nie wiemy, co ukazywały (w 1843 roku były już zniszczone i nieczytelne). Przedstawiony na tablicy typ ikonograficzny nawiązuje do burgundzkich wzorców, wykazując podobieństwo do bardziej popularnego przedstawienia zwanego Tronem Łaski. Oba ukazują tę samą ideę Odkupienia, w której Bóg Ojciec prezentuje ciało swojego Syna na znak odpuszczenia grzechów ludzi.
Autorstwo dzieła nie zostało ustalone, obecnie wiązane jest z warsztatem nieznanego Mistrza Gdańskiego. W dziele widoczne są wpływy malarstwa niderlandzkiego (opracowanie detalu) oraz twórczości Mistrza Franckego, pochodzącego z Dolnej Nadrenii. Bezpośrednim wzorem dla tego przedstawienia pozostaje analogiczny ► obraz Trójcy Świętej fundacji bractwa św. Jerzego (► bractwa strzeleckie), który powstał na zamówienie bractwa szewców jako kopia znamienitszej fundacji prestiżowego bractwa św. Jerzego. Szczegóły wykonania pozostają jednak nieznane.
Obecnie znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie, gdzie znalazł się w wyniku rewindykacji mienia poniemieckiego w latach 1945–1946 (► zabytki sztuki gdańskiej w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie).
Bibliografia
Dobrzeniecki Tadeusz, U źródeł przedstawień Tron łaski, Rocznik Muzeum Narodowego 1971, nr 2.
Hirsch Theodor, Die Ober-Pfarkirche von St Marien in Danzig in ihren Denklmälern und ihren Beziehungen zum kirchlichen Leben Danzigs überhaupt dargesttellt, Bd. I, Danzig 1843.
Labuda Adam, Malarstwo tablicowe na Pomorzu Wschodnim, w: Malarstwo gotyckie w Polsce. Katalog zabytków, Warszawa 2004.
Woziński Andrzej, w: Aurea porta Rzeczypospolitej. Sztuka gdańska od połowy XV do końca XVIII wieku, red. T. Grzybkowska, nota katalogowa nr. II.3, Gdańsku 1997.
