Dyrektor Roman Truszczyński
Dyrektor Kazimierz Majorkiewicz (drugi od prawej w rzędzie stojącym) jeszcze w gronie nauczycieli Gimnazjum Polskiego, 1923
Tablica pamiątkowa Szkoły Powszechnej Gdańskiej Macierzy Szkolnej przy ul. Wałowej
SZKOŁA POWSZECHNA GDAŃSKIEJ MACIERZY SZKOLNEJ IM. JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO, pierwsza, siedmioklasowa polska szkoła powszechna dla dzieci obywateli polskich w II Wolnym Mieście Gdańsku (WMG). Powołana z uwagi na odmowę wydania przez Senat WMG zgody na powstanie szkół senackich dla dzieci obywateli polskich. Otwarta 10 V 1927 z klasami I i II, poświęcona przez ks. Leona Miszewskiego. Organizatorem i pierwszym dyrektorem był Wiktor Pozorski (1903–1992, Szkoła Podstawowa nr 58), nauczyciel szkoły powszechnej z Łasina, następnie dyrektorami byli: w roku szkolny 1928/1929 Roman Truszczyński, od 10 VIII 1929 do 1936 Kazimierz Majorkiewicz, po nim, w 1936 Stefan Balcer i od 1937 do 1939 Franciszek Chruścielewski.
Początkowo mieściła w baraku na boisku Gimnazjum Polskiego, z którego wypożyczono potrzebny sprzęt. Opłata wynosiła początkowo cztery guldeny miesięcznie, od 1 IV 1930 została zniesiona. Realizowano program szkoły polskiej, z dodatkowymi czterema godzinami języka niemieckiego od II klasy poczynając.
W kwietniu 1928 (po zakończeniu roku szkolnego) przeniesiona do Domu Polskiego przy Wallgasse 16 (ul. Wałowa). Od roku szkolnego 1928/1929 już z III klasą. Początkowo zakładano przejście uczniów po zakończonej klasie III do Gimnazjum Polskiego, wobec zgłoszenia takiej chęci przez tylko około połowę uczniów, w roku szkolnym 1930/1931 powołano klasy IV i V. Uczniów po raz pierwszy wysłano też wówczas na czterotygodniowe, letnie wakacje do Polski. W roku szkolnym 1932/1933 przybyła klasa VI, w roku 1933/1934 klasa VII, co oznaczało osiągnięcie pełnego rozwoju szkoły. Od września 1933 przyjmowano do szkoły także dzieci Polaków mających obywatelstwo II WMG. W 1937 działało 12 oddziałów w klasach I-VII, w końcu tego roku na 460 uczniów obywatelstwo polskie miało 344, Wolnego Miasta 115, jedno dziecko obywatelstwo inne. Wraz z rozwojem szkoły wzrastała też liczba zatrudnionych nauczycieli: od jednego w roku szkolnym 1927/1928, do 18 w roku szkolnym 1936/1937.
Szkoła posiadała swoje filie: w Nowym Porcie, otwartą 6 V 1929 (wówczas 25 uczniów, w roku szkolnym 1936/1937 – 63 uczniów), początkowo tylko klasy I i II, kierowana przez Kazimierę Kürbis, od roku szkolnego 1937/1938 przekształconą w szkołę samodzielną, rozwojową, w przywołanym roku jeszcze czteroletnią, kierowaną przez Stefana Balcera; we Wrzeszczu, dla klas I-II, działającą w domu Bratniej Pomocy przy Heeresanger (al. Legionów), uruchomioną 2 VI 1930 (wówczas 20 uczniów), kierowana przez Stefanię Majorkiewicz, zlikwidowaną z końcem roku szkolnego 1936/1937 (wówczas 32 uczniów); w Sopocie przy ul. Parkowej 18, dla klas I i II, otwartą 3 XII 1930 (wówczas siedmioro uczniów, w roku szkolnym 1936/1937 – 38), kierowana przez Romana Truszczyńskiego. BŚ
Nauczyciele i uczniowie Szkoły Powszechnej im Józefa Piłsudskiego w Gdańsku
| 1927/1928
|
1 nauczyciel, rozpoczynało 25 uczniów, kończyło 45 (klasy I i II)
|
| 1928/1929
|
2 nauczycieli, rozpoczynało 59, kończyło 73 (klasy I, II i III)
|
| 1929/1930
|
3 nauczycieli, rozpoczynało 80 uczniów, kończyło 100 (klasy I, II, III)
|
| 1930/1931
|
5 nauczycieli, rozpoczynało 125 uczniów, kończyło 180 (klasy I, II, dwie III, IV, V)
|
| 1931/1932
|
8 nauczycieli, rozpoczynało 250 uczniów, kończyło 280 (klasy I, II, dwie III, IV. V)
|
| 1932/1933
|
9 nauczycieli, rozpoczynało 255 uczniów, kończyło 285 (klasy dwie I, dwie II, dwie III, IV, V, VI)
|
| 1933/1934
|
11 nauczycieli, rozpoczynało 319 uczniów, kończyło 356 (klasy dwie I, dwie II, dwie III, IV, V, VI, VII)
|
| 1934/1935
|
12 nauczycieli, rozpoczynało 393 uczniów, kończyło 403 (klasy dwie I, dwie II, dwie III, dwie IV, V, VI, VII)
|
| 1935/1936
|
13 nauczycieli, rozpoczynało 415 uczniów, kończyło 455 (klasy dwie I, dwie II, dwie III, dwie IV, dwie V, VI, VII)
|
| 1936/1937
|
18 nauczycieli, rozpoczynało 466 uczniów, kończyło 476 (klasy dwie I, dwie II, dwie III, dwie IV, dwie V, VI, VII)
|
|
|
