SCHEFFLER JOHANN ERNST, lekarz
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN ERNST SCHEFFLER (chrzest 17 VII 1605 Gdańsk – 14 VIII 1673 Gdańsk), lekarz. Syn Christophera Schefflera (pochowany w 1642 w wieku 72 lat w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) pod płytą nr 133) i poślubionej tamże 29 I 1602 jego drugiej żony Marii (1582–1605), córki Hansa Haderschlieffa. Miał siostrę Barbarę (1603 – pochowana 13 I 1620) i przyrodniego, młodszego brata (z trzeciego małżeństwa ojca z Catheriną Schultz), Christophera (1607–1644).
Początkowo luteranin, następnie katolik. W styczniu 1614, wraz z bratem Christopherem, zapisany został do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Studia medyczne ukończył w 1632 i uzyskał stopień doktora medycyny w 1633 na katolickim uniwersytecie w Lowanium (Leuven, obecna Belgia). W 1661 fizyk (lekarz) miejski. Miał też tytuł lekarza królewskiego. Jako katolik wiódł głośny spór teologiczny z kaznodzieją kościoła św. Trójcy Aegidiusem Strauchem. Wraz z Johannem Schmiedtem wydał 1662 w drukarni Davida Friedricha Rhetego ( drukarstwo i drukarnie) skorowidz planowanego lekospisu Dispensatorii Gedanensis Sciagraphia, mającego zawierać przepisy na sporządzanie leków. W 1665 obaj opracowali taki lekospis Dispensatorium Gedanense, niewydany jednak drukiem (rękopis w Polskiej Akademii Nauk Bibliotece Gdańskiej) i uważany za dzieło niedokończone.
Był dwukrotnie żonaty, obie żony były protestantkami. Pierwszy związek zawarł 1 IX 1637 z luteranką Susanną Marie von Peschwitz (chrzest 12 V 1596 – pochowana 4 IV 1656), córką Moritza, sekretarza miasta Gdańska (ciotką Gottfrieda von Peschwitza), wdową po (poślubionym 28 VIII 1621) Christianie Esken (zm. 1635). Od 7 V 1658 żonaty był po raz drugi z Adelgundą (1615 – pochowana 17 XI 1667), córką Hermanna von der Becke, burgrabiego królewskiego w Gdańsku (1630, 1635 i 1639), wdową po Georgu Wolframie (zm. 1655). Z pierwszego związku doczekał się trójki dzieci, w tym syna Johanna Ernsta (1639 – pochowany 21 V 1667 w kościele NMP w grobie nr 384, w wieku 28 lat), od 2 XII 1660 posiadającego potwierdzone kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), żonatego od 12 V 1660 z wdową Philippiną Hundt (1635 – pochowana 16 VI 1688 w kościele NMP), córką Davida (Daniela) (1588–1647), majora z twierdzy w Wisłoujściu.
Wbrew swej woli pochowany został przez luterańskich spadkobierców w luterańskim kościele NMP, nie zaś w kościele św. Mikołaja, gdzie pod emporą organową znajduje się wykonane z czarnego marmuru jego epitafium z rzeźbą portretową dłuta Hansa Kacpra Gockhellera (a które sam ufundował w 1663, z inskrypcją autorstwa Gottfrieda von Peschwitz i z tzw. herbem mówiącym: z korcami w polu (Scheffel = korzec)) i ołtarz św. Róży z Limy (z 1671, z obrazem przypisywanym Andreasowi Stechowi), jeden z trzech, które ufundował.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 95.
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. 6, s. 386.
Drygas Aleksander, Scheffler Johann Ernst, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. IV, Gdańsk 1997, s. 152.
Grześkowiak-Krwawicz Anna, Scheffler Johann Ernst, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 35, 1994, s. 423–424.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 438.
