POPINIGIS JERZY, profesor Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Gdańsku
| < Poprzednie | Następne > |
JERZY POPINIGIS (8 III 1936 Brasław, obecnie Białoruś – 6 IX 2003 Gdańsk), biochemik, profesor Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Gdańsku (WSWF). Syn Józefa urzędnika i Reginy z domu Ryzenko, położnej. Okres II wojny światowej spędził z rodzicami w Wilnie i w Nowej Wilejce, od 1946 z rodziną mieszkał początkowo w Sopocie, następnie w Gdańsku-Oliwie przy ul. Polanki 28/1. Uczył się w Szkole Podstawowej nr 24 w Oliwie, w 1954 ukończył V Liceum Ogólnokształcące w Oliwie. Od 1954 do 1963 studiował na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG), był uczniem prof. Włodzimierza Mozołowskiego. Od 1959 do 1977 pracował w AMG, w latach 1960–1961 uzupełniał wiedzę z zakresu chemii na Politechnice Gdańskiej. Do 1963 był zatrudniony jako p.o. asystenta, od 1963 do 1972 na stanowisku asystenta i starszego asystenta w Zakładzie Biochemii AMG. W latach 1964–1965 odbył staż naukowy w Szpitalu Wojewódzkim. Od 1967 doktor, w latach 1972–1977 adiunkt.
Od 1973 wykładał także w gdańskiej WSWF, do której przeniósł się ostatecznie 1 X 1977. Od 1978 doktor habilitowany (habilitacja w Instytucie Biologii Doświadczalnej PAN w Warszawie), do 1991 pracował jako docent, a następnie profesor nadzwyczajny (uczelniany). Od 2001 profesor (tytularny) nauk medycznych. Od 1977 kierował w WSWF Pracownią, następnie Katedrą, Bioenergetyki. Pracował również w laboratoriach w USA: University of Wisconsin–Madison (1970–1971), Wayne State University (1991–1992), w Japonii: Nagoya City University (1984–1985), we Włoszech: Università di Bologna (1987) oraz Università degli Studi di Ancona (1989). W połowie lat 80. XX wieku zainicjował współpracę ośrodków uniwersyteckich z Japonii i Włoch z gdańskimi uczelniami.
Prowadził badania dotyczące współzależności metabolizmu i ultrastruktury mitochondriów, regulacji metabolizmu energetycznego komórki, mechanizmów molekularnych zjawisk patologii oraz biochemii wysiłku fizycznego. Po 1945 był pionierem badań biochemicznych w polskim sporcie. Opracował w dwóch tomach wytyczne do Europejskiego Programu Nauczania Biochemii dla studentów wychowania fizycznego i zdrowotnego w ramach programu Tempus – Biochemia wysiłku fizycznego (1991, 1994). Był członkiem redakcji czasopism „The Journal of Sports Medicine and Physical Fitness”, „Biology of Sport”, „Medycyna Sportowa”.
Należał m.in. do Polskiego Towarzystwa Biochemicznego (w latach 1967–1969 sekretarz Oddziału Gdańskiego, 1982–1984 przewodniczący Oddziału Gdańskiego, 1995–2003 członek Zarządu Głównego), Ogólnopolskiej Rady do spraw Żywienia i Wspomagania w Sporcie (wiceprzewodniczący od 1998) oraz do International Council for Coach Education (od 2000).
Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1979), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1982), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1999). Pochowany na cmentarzu Łostowickim. 24 V 2016 jego imieniem nazwano Salę Kongresową AWSiF i odsłonięto tablicę pamiątkową. W dniach 20–21 IX 2023 odbyła się w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym I edycja @Free Radicals Conference poświęcona jego pamięci.
Żonaty był z Ireną z domu Karwan (23 III 1941 – 19 XII 2013), w 1966 absolwentką Wydziału Lekarskiego AMG, od 1977 doktora w Katedrze Protetyki Stomatologicznej AMG, następnie pracownicy Przychodni Stomatologicznej Szpitala Specjalistycznego im. św. Wojciecha Adalberta. Ojciec Rafała (ur. 1965).
