MILEWCZYK WŁADYSŁAW, obrońca Poczty Polskiej w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
WŁADYSŁAW MILEWCZYK ps. „Kuna” (2 V 1901 Kamienica Szlachecka, pow. kartuski – 16 III 1983 Gdańsk), pocztowiec, ► obrońca Poczty Polskiej, ► honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Teofila Marcina Milewczyka vel Mielewczyka (1 IX 1867 Kamienica Szlachecka – 4 III 1952 Kamienica Szlachecka), właściciela gospodarstwa rolnego w przysiółku Ostrowo koło Kamienicy Szlacheckiej, i Pauliny z domu Laska (ur. 20 IX 1866 Kalisz, pow. kościerski). Brat Adama (ur. i zm. 12 VII 1891 Kamienica Szlachecka), Ewy (12 VII 1891 Kamienica Szlachecka – 15 VII 1891 Kamienica Szlachecka), Jana (ur. 11 X 1892 Kamienica Szlachecka) oraz Anastazji, po mężu Kotłowskiej (14 III 1898 Kamienica Szlachecka – 25 IX 1980 Kamienica Szlachecka).
Po ukończeniu sześciu klas szkoły powszechnej w Kamienicy Szlacheckiej pracował do 1920 w gospodarce oraz w kamieniołomach w Miechucinie. W latach 1920–1921 odbył służbę wojskową w 68. Pułku Piechoty w Toruniu, następnie w poszukiwaniu pracy i nauki zawodu przeniósł się do Gdańska, gdzie do 1924 był zatrudniony w warsztatach naprawy samochodów Kosel i Balkowski. Od kwietnia 1924 do kwietnia 1925 pracował jako kierowca w ► Stoczni Gdańskiej, od maja 1925 rozpoczął służbę w Polskim Urzędzie Pocztowo-Telegraficznym Gdańsk 1, początkowo jako doręczyciel, od 1934 kierowca.
Był członkiem ► Gminy Polskiej (od września 1924), ► Gminy Polskiej Związek Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku, ► Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, Związku Pracowników Poczt i Telegrafów. W pierwszej połowie 1939 wstąpił do tajnej organizacji bojowej pocztowców i przyjął pseudonim „Kuna”. W ramach przygotowań do obrony budynku Poczty Polskiej w sierpniu tegoż roku przemycił broń z Gdyni, a 1 września wziął udział w walce. Był jednym z czterech pocztowców, obok ► Andrzeja Górskiego, Franciszka Mielewczyka i Augustyna Młyńskiego, którym w momencie kapitulacji załogi udało się zbiec i przeżyć II wojnę światową. Razem z Andrzejem Górskim przeszedł przez linię frontu i 3 IX 1939 dotarł do Liniewka. Do marca 1945 ukrywał się na terenie powiatów kartuskiego, kościerskiego i wejherowskiego.
Od 24 IV 1945 ponownie w służbie Poczty Polskiej w Gdańsku, początkowo jako starszy kierowca w Pocztowym Urzędzie Przewozowym, następnie kontroler techniczny w Przedsiębiorstwie Transportu Samochodowego Łączności. 8 IV 1948 był świadkiem oskarżenia w gdańskim procesie ► Alberta Forstera. Wobec pojawiających się w okresie powojennym wątpliwości co do jego udziału w obronie Poczty Polskiej, fakt ten – podobnie jak w przypadku Andrzeja Górskiego, Franciszka Mielewczyka i Augustyna Młyńskiego – został potwierdzony oficjalnie 10 V 1967 przez specjalną komisję Ministerstwa Łączności; takie samo stanowisko zajęła komisja historyczna Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. W maju 1968 przeszedł na emeryturę, do 1973 pracował jeszcze na pół etatu. Należał do Stronnictwa Demokratycznego (od marca 1962), Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (od grudnia 1959) i Związku Zawodowego Pracowników Łączności.
10 IX 1967, podczas ► wizyty prezydenta Francji Charlesa de Gaulle’a, brał udział we wspólnym składaniu wieńców pod ► pomnikiem Obrońców Westerplatte. 31 VIII 1979 wziął udział, jako gość honorowy, w otwarciu Domu Filatelisty im. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku i zorganizowanej z tej okazji wystawie filatelistycznej. 1 IX 1979, u boku I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka i Andrzeja Górskiego, odsłonił ► pomnik Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku.
Przed wojną mieszkał w Gdańsku m.in. przy Hertastrasse 19 (ul. Konrada Wallenroda), po wojnie przy ul. Kościuszki 87 oraz ul. Sochaczewskiej 9. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1970) i Krzyżem Oficerskim (1979) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Zwycięstwa i Wolności (1947), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1957), odznaką 400 lat Poczty Polskiej (1958) oraz odznaką ► „Za zasługi dla Gdańska” (1966). Pośmiertnie otrzymał Krzyż Walecznych (1990). W 1998 zaliczony w poczet honorowych obywateli miasta Gdańska. Jego nazwisko upamiętniono na tablicy przy wejściu do historycznego budynku Poczty Polskiej na pl. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. Jeden z bohaterów sztuki Janiny Skowrońskiej-Feldmanowej Poczta Gdańska (1966; w przedstawieniu prapremierowym, wystawionym 16 X 1971 przez Towarzystwo Dramatyczne im. Aleksandra Fredry w Przemyślu, w jego rolę wcielił się Stanisław Kot).
W 1926 ożenił się z Apolonią z domu Labuda (6 II 1901 Kamienica Królewska – 24 VIII 1967), córką Augustyna Labudy, właściciela gospodarstwa rolnego, i Barbary z domu Tandek. Miał synów Albina (25 V 1927 – 9 IV 2005) i Pawła (25 V 1927 – 18 V 2012). Po owdowieniu, 25 VI 1968 wstąpił w związek małżeński z krawcową Heleną z domu Janiak (7 IV 1914 Łódź – 20 VIII 1992), córką Ludwika Janiaka i Agnieszki z Thorczak. Pochowany 21 III 1983 na ► cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
Archiwum Muzeum Poczty Polskiej – oddział Muzeum Gdańska.
„Głos Wybrzeża” 21 III 1983, nr 67. (nekrolog).
„Wieczór Wybrzeża” 1–2 IX 1979, nr 196.
Bogacki Franciszek, Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku, Warszawa 1978.
Daniluk Jan, Obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku, Warszawa 2014.
Milewczyk Albin W., Wspomnienia, w: Rozstrzelanym Obrońcom Poczty Polskiej w Gdańsku, red. A. Binnebesel, bez miejsca i daty wydania.
Milewczyk Władysław, Wspomnienia obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku, w: Pracownicy poczty i telekomunikacji w latach wojny i okupacji 1939–1945, Warszawa 1979.
Pawlina I., Żyją czy nie żyją, „Dziennik Bałtycki” 15/16 VI 1958, nr 141.
