MILEWCZYK WŁADYSŁAW, obrońca Poczty Polskiej w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
WŁADYSŁAW MILEWCZYK ps. „Kuna” (2 V 1901 Kamienica Szlachecka, pow. kartuski – 16 III 1983 Gdańsk), pocztowiec, obrońca Poczty Polskiej, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Teofila Marcina Milewczyka vel Mielewczyka (1 IX 1867 Kamienica Szlachecka – 4 III 1952 Kamienica Szlachecka), właściciela gospodarstwa rolnego w przysiółku Ostrowo koło Kamienicy Szlacheckiej, i Pauliny z domu Laska (ur. 20 IX 1866 Kalisz, pow. kościerski). Brat Adama (ur. i zm. 12 VII 1891 Kamienica Szlachecka), Ewy (12 VII 1891 Kamienica Szlachecka – 15 VII 1891 Kamienica Szlachecka), Jana (ur. 11 X 1892 Kamienica Szlachecka) oraz Anastazji, po mężu Kotłowskiej (14 III 1898 Kamienica Szlachecka – 25 IX 1980 Kamienica Szlachecka).
Po ukończeniu sześciu klas szkoły powszechnej w Kamienicy Szlacheckiej pracował do 1920 w gospodarce oraz w kamieniołomach w Miechucinie. W latach 1920–1921 odbył służbę wojskową w 68. Pułku Piechoty w Toruniu, następnie w poszukiwaniu pracy i nauki zawodu przeniósł się do Gdańska, gdzie do 1924 był zatrudniony w warsztatach naprawy samochodów Kosel i Balkowski. Od kwietnia 1924 do kwietnia 1925 pracował jako kierowca w Stoczni Gdańskiej, od maja 1925 rozpoczął służbę w Polskim Urzędzie Pocztowo-Telegraficznym Gdańsk 1, początkowo jako doręczyciel, od 1934 kierowca.
Był członkiem Gminy Polskiej (od września 1924), Gminy Polskiej Związek Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku, Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, Związku Pracowników Poczt i Telegrafów. W pierwszej połowie 1939 wstąpił do tajnej organizacji bojowej pocztowców i przyjął pseudonim „Kuna”. W ramach przygotowań do obrony budynku Poczty Polskiej w sierpniu tegoż roku przemycił broń z Gdyni, a 1 września wziął udział w walce. Był jednym z czterech pocztowców, obok Andrzeja Górskiego, Franciszka Mielewczyka i Augustyna Młyńskiego, którym w momencie kapitulacji załogi udało się zbiec i przeżyć II wojnę światową. Razem z Andrzejem Górskim przeszedł przez linię frontu i 3 IX 1939 dotarł do Liniewka. Do marca 1945 ukrywał się na terenie powiatów kartuskiego, kościerskiego i wejherowskiego.
Od 24 IV 1945 ponownie w służbie Poczty Polskiej w Gdańsku, początkowo jako starszy kierowca w Pocztowym Urzędzie Przewozowym, następnie kontroler techniczny w Przedsiębiorstwie Transportu Samochodowego Łączności. 8 IV 1948 był świadkiem oskarżenia w gdańskim procesie Alberta Forstera. Wobec pojawiających się w okresie powojennym wątpliwości co do jego udziału w obronie Poczty Polskiej, fakt ten – podobnie jak w przypadku Andrzeja Górskiego, Franciszka Mielewczyka i Augustyna Młyńskiego – został potwierdzony oficjalnie 10 V 1967 przez specjalną komisję Ministerstwa Łączności; takie samo stanowisko zajęła komisja historyczna Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. W maju 1968 przeszedł na emeryturę, do 1973 pracował jeszcze na pół etatu. Należał do Stronnictwa Demokratycznego (od marca 1962), Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (od grudnia 1959) i Związku Zawodowego Pracowników Łączności.
10 IX 1967, podczas wizyty prezydenta Francji Charlesa de Gaulle’a, brał udział we wspólnym składaniu wieńców pod pomnikiem Obrońców Westerplatte. 31 VIII 1979 wziął udział, jako gość honorowy, w otwarciu Domu Filatelisty im. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku i zorganizowanej z tej okazji wystawie filatelistycznej. 1 IX 1979, u boku I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka i Andrzeja Górskiego, odsłonił pomnik Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku.
Przed wojną mieszkał w Gdańsku m.in. przy Hertastrasse 19 (ul. Konrada Wallenroda), po wojnie przy ul. Kościuszki 87 oraz ul. Sochaczewskiej 9. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1970) i Krzyżem Oficerskim (1979) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Zwycięstwa i Wolności (1947), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1957), odznaką 400 lat Poczty Polskiej (1958) oraz odznaką „Za zasługi dla Gdańska” (1966). Pośmiertnie otrzymał Krzyż Walecznych (1990). W 1998 zaliczony w poczet honorowych obywateli miasta Gdańska. Jego nazwisko upamiętniono na tablicy przy wejściu do historycznego budynku Poczty Polskiej na pl. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. Jeden z bohaterów sztuki Janiny Skowrońskiej-Feldmanowej Poczta Gdańska (1966; w przedstawieniu prapremierowym, wystawionym 16 X 1971 przez Towarzystwo Dramatyczne im. Aleksandra Fredry w Przemyślu, w jego rolę wcielił się Stanisław Kot).
W 1926 ożenił się z Apolonią z domu Labuda (6 II 1901 Kamienica Królewska – 24 VIII 1967), córką Augustyna Labudy, właściciela gospodarstwa rolnego, i Barbary z domu Tandek. Miał synów Albina (25 V 1927 – 9 IV 2005) i Pawła (25 V 1927 – 18 V 2012). Po owdowieniu, 25 VI 1968 wstąpił w związek małżeński z krawcową Heleną z domu Janiak (7 IV 1914 Łódź – 20 VIII 1992), córką Ludwika Janiaka i Agnieszki z Thorczak. Pochowany 21 III 1983 na cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
Archiwum Muzeum Poczty Polskiej – oddział Muzeum Gdańska.
„Głos Wybrzeża” 21 III 1983, nr 67. (nekrolog).
„Wieczór Wybrzeża” 1–2 IX 1979, nr 196.
Bogacki Franciszek, Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku, Warszawa 1978.
Daniluk Jan, Obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku, Warszawa 2014.
Milewczyk Albin W., Wspomnienia, w: Rozstrzelanym Obrońcom Poczty Polskiej w Gdańsku, red. A. Binnebesel, bez miejsca i daty wydania.
Milewczyk Władysław, Wspomnienia obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku, w: Pracownicy poczty i telekomunikacji w latach wojny i okupacji 1939–1945, Warszawa 1979.
Pawlina I., Żyją czy nie żyją, „Dziennik Bałtycki” 15/16 VI 1958, nr 141.
