MAIER JOHANNES (JAN), proboszcz kościoła św. Jadwigi Śląskiej
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANNES (JAN) MAIER (24 VI 1888 Czarne, powiat Człuchów – 2 VI 1967 Berlin), duchowny katolicki, proboszcz kościoła św. Jadwigi Śląskiej w Gdańsku–Nowym Porcie. Urodzony w rodzinie rolniczej (1.25 ha) Franza i Anny z domu Scheff. Młodszy brat Alberta (1887–1964), również księdza katolickiego, wikarego w Kamieniu, Tczewie, Wejherowie, Sopocie, proboszcza w Kartuzach, Iławie, dziekana w Królewcu; po 1945 w Niemczech: Neustrelitz, Waren, Neufürstenberg, Berlin.
W latach 1900–1903 uczęszczał do Collegium Marianum w Pelplinie. Maturę zdał 2 III 1907 w Królewskim Gimnazjum Katolickim w Chojnicach (Königliches Katholisches Gymnasium zu Konitz). Od kwietnia 1907 do 23 IV 1910 w Seminarium Duchownym w Pelplinie, w latach 1910–1911 odbył studia uzupełniające z teologii na Uniwersytecie Wrocławskim. Tonsurę otrzymał 7 V 1911, subdiakonat 26 XI 1911, diakonat 4 II 1912. 24 III 1912 z rąk biskupa Augustyna Rosentretera w Pelplinie otrzymał święcenia kapłańskie (prezbiter). Znał dobrze język polski.
Od 29 III 1912 wikariusz w Krajence, od 7 XII 1912 do marca 1914 w Pręgowie. 2 III 1915 na Uniwersytecie Wrocławskim uzyskał tytuł doktora teologii na podstawie rozprawy Die Eucharistielehre der grossen Kapadozier Gregor von Nazians, Basilius, Gregor von Nyssa (Nauczanie eucharystyczne wielkich kapadocjan Grzegorza z Nazjanzu, Basileusa, Grzegorza z Nyssy). Od 2 III 1915 do 27 VII 1917 sprawował funkcję wikariusza oraz katechety i nauczyciela matematyki w progimnazjum w Lubawie. Od lipca 1917 do sierpnia 1923 był katechetą w Conradinum w Gdańsku–Wrzeszczu, wikariuszem w kościele Najświętszego Serca Jezusowego przy Schwarzer Weg (ul. Zator-Przytockiego) oraz dyrektorem Caritasu na terytorium II Wolnego Miasta Gdańska. Od 29 VIII 1923 proboszcz i dziekan w Nowym Dworze, jednocześnie katecheta w Gimnazjum Realnym we Wrzeszczu przy Falkweg 7 (ul. Topolowa). Autor artykułów w „Prediger und Katechetik” („Kaznodzieja a katechetyka“), „Der Kath. Seelsorger” („Duszpasterz katolicki“), „Caritas und Seelsorge” („Caritas a duszpasterstwo“). Napisał wstęp do niemieckiego wydania książki A. Baker Heimgefunden Pilgerfahrt einer Frauenseele (Odnaleziony dom – pielgrzymka kobiecej duszy, tłum. Johann i Anna Ober z Gdańska, wyd. 1914 i 1922). Autor książki Das Alte Testament, Die Grundlage des christlichen Glaubens (Stary Testament, podstawa wiary chrześcijańskiej; Danzig 1935).
1 IV 1939 został proboszczem w parafii w Gdańsku–Nowym Porcie. Pracował z nim wikariusz ks. Theodor (Teodor) Kremer, rodowity gdańszczanin. Jednocześnie został Oficjałem Sądu Duchownego oraz Egzaminatorem Synodalnym. Od 1 IV 1942 do 31 III 1945 konsultor diecezji gdańskiej. Sprawował również funkcję dyrektora Kasy Charytatywnej Diecezji Gdańskiej. Starał się o uwolnienie aresztowanych przez gestapo duchownych tej diecezji. Wspomagał biskupa Carla Marię Spletta w sprawowaniu administracji na sąsiednią diecezją chełmińską.
Po wkroczeniu do Gdańska w marcu 1945 Armii Czerwonej nadal pełnił swoją posługę (ks. Kremer został aresztowany na cztery tygodnie, następnie wypuszczony). Podjęte starania o pozostanie w parafii i w Gdańsku nie powiodły się pomimo deklaracji „czucia się Polakiem”. Wraz z wikarym zmuszony został 3 XI 1945 opuścić Gdańsk, co spotkało się z niezadowoleniem parafian, szczególnie Polaków z Nowego Portu. Na znak protestu porzucili oni kościół parafialny na rzecz kaplicy, a później kościoła Niepokalanego Serca Maryi uruchomionego przez reformatów (franciszkanie reformaci) na terenie dzielnicy.
W Niemczech w latach 1945–1952 prowadził pracę duszpasterską w Neuzittau w pobliżu Berlina, od 1952 do 1957 w Schoneiche, gdzie uczył również religii, łaciny i greki w progimnazjum biskupim. W 1958 papież Pius XII mianował go tajnym szambelanem papieskim. Po przejściu na emeryturę zamieszkał w Zakładzie dla Starców w Berlinie–Schöneberg, gdzie pełnił również funkcję kapelana; tam też zmarł.
Bibliografia:
Źródła:
Archiwum Archidiecezjalne w Gdańsku, sygn. II/p, 91 (teczka osobowa: Johannes Maier).
Archiwum Diecezjalne w Pelplinie, Collegium Marianum Pelplin, t. 2, Księga uczniów 1858–1920.
Archiwum Parafii w Gdańsku – Nowym Porcie, Kronika parafialna, t. 1, rok 1945.
Königliches Gymnasium zu Konitz. Schuljahr 1907/1908. Siebenundachtzigster Jahresbericht, erst. Dr. Paul Correns, Konitz 1908.
Literatura:
Gucewicz Daniel, Molendowski Leszek, Z dziejów Kościoła katolickiego w Nowym Porcie w okresie Polski Ludowej, w: Nowy Port, red. Janusz Dargacz, Katarzyna Kurkowska i Leszek Molendowski, Gdańsk 2021.
Jażdżewski Leszek, Z dziejów duchowieństwa i parafii św. Jadwigi w Nowym Porcie, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej” 2018, nr 7/9.
Leksykon kapłanów wyświęconych w latach 1869–1945 pracujących w diecezji gdańskiej, oprac. Maciej Kwiecień, Gdańsk 2014.
Mross Henryk, Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821–1920, Pelplin 1995.
Nocny Waldemar, Nowy Port. Pierwsza brama Gdańska, Gdańsk 2005.
Plenkiewicz Maciej, Kościół katolicki w Wolnym Mieście Gdańsku 1933–1939, Bydgoszcz 1980.
Stachnik Richard, Danziger Priesterbuch 1920–1945; 1945–1965, Bonn 1965.
