HAUPT ADAM, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych
| < Poprzednie | Następne > |
ADAM HAUPT (12 X 1920 Kraków – 19 II 2006 Sopot), architekt, rektor gdańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (PWSSP). Od 1938 do 1943 studiował architekturę początkowo na wydziałach architektury Politechniki Lwowskiej, następnie w latach 1939–1941 w radzieckim Lwowskim Instytucie Politechnicznym, od 1942 w niemieckim Staatliche Technische Institute Lemberg, w 1943 przerwał studia. Harcerz we Lwowie, we wrześniu 1939 zwalczał ukraińskich sabotażystów i dywersantów, następnie brał udział w obronie Lwowa przed armią sowiecką. Należał do grupy kontrwywiadu Armii Krajowej (AK). Po zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną w 1944 w obawie przed dekonspiracja wycofany z Lwowa, członek grupy likwidacyjnej AK. Przeniósł się na Politechnikę Krakowską, gdzie w trakcie kończenia studiów został asystentem w Katedrze Architektury Monumentalnej. Rozpoczął także studia na Wydziale Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (ASP). Dyplom Politechniki Krakowskiej otrzymał w 1946.
W Gdańsku od 1946, początkowo (1946–1947) tworzył dekoracje sceniczne dla Teatru Marynarki Wojennej w Gdyni, w latach 1947–1948 pracował w Wydziale Technicznym Zarządu Miasta jako inspektor rejonu Starego Miasta, był wykładowcą konstrukcji żelbetonowych w Gdańskich Technicznych Zakładach Naukowych. Od 1949 do 1954 był starszym projektantem i kierownikiem zespołu w Centralnym Biurze Projektów Architektonicznych i Budowlanych (później „Miastoprojekt Gdańsk”). Jednocześnie od początku roku akademickiego 1947/1948, a oficjalnie od 1948, pracował jako starszy asystent w Pracowni Kompozycji Brył i Płaszczyzn na Wydziale Malarstwa i Architektury (PWSSP). Od 1949 prowadził projektowanie form architektury okolicznościowej na Wydziale Architektury Wnętrz, potem pracownię projektowania rzeźbiarsko-architektonicznego. Od 1950 do 1951 adiunkt, w okresie 1951–1955 zastępca profesora, 1956–1966 docent.
Kilkakrotnie pełnił funkcję prorektora (1952–1954, 1981–1984 i 1984–1987), od 1962 do 1965 był rektorem PWSSP, w latach 1954–1956, 1961–1962 i 1969–1971 dziekanem Wydziału Architektury Wnętrz, od 1971 kierownikiem Katedry Projektowania Architektury Okrętów i Form Przemysłowych, prowadził również jedną z pracowni na Wydziale Projektowania Plastycznego, w latach 1979–1992 kierownik Katedry Podstaw i Metodyki Projektowania Wzornictwa Przemysłowego (i pracowni) na Wydziale Architektury Wnętrz i Wzornictwa Przemysłowego. Od 1976 do 1979 był profesorem wzornictwa przemysłowego ASP w Bagdadzie.
W 1952 z zespołem uczestniczył w konkursie na projekt stacji metra na pl. Teatralnym w Warszawie (III nagroda). Wspólnie z Adamem Matoniem był twórcą wielkich portretów Karola Marksa, Fryderyka Engelsa, Włodzimierza Lenina, Józefa Stalina i Bolesława Bieruta, od 1952 przez wiele lat zdobiących plac przed dworcem Gdańsk Główny podczas pochodów pierwszomajowych (po 1956 bez dwóch ostatnich). Autor między innymi pomnika Stanisława Staszica w Pile (1964), z realistyczną całopostaciową sylwetą ustawioną na wysokim obelisku. Współautor otwartego w 1964 Mauzoleum Ofiar Zagłady w Treblince (z Franciszkiem Duszeńką i Franciszkiem Strynkiewiczem), zaprojektowanego jako rozległe założenie przestrzenne, w którym – unikając dosłowności – odwołano się do wyciszonej i tym bardziej dramatycznej symboliki (rampy kolejowej, drogi, architektonicznego pomnika ze szczeliną, paleniska wypełnionego bazaltem i tysięcy rozłupanych kamieni). Następną realizacją rzeźbiarsko-przestrzenną był odsłonięty w październiku 1966 pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte (z Franciszkiem Duszeńką i Henrykiem Kitowskim). Realizacją wspólną (z architektem Wiesławem Gruszkowskim) był także Wojskowy Cmentarz Francuski. Autor oprawy plastycznej Westerplatte z okazji wizyty Jana Pawła II (1987 ).
Od 1945 członek Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP), w latach 1951–1953 prezes Okręgu Gdańskiego ZPAP, 1961–1965 członek jego Rady Artystycznej. Od 1947 członek Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP). W latach 1966–1973 radny Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku, przewodniczący Komisji Kultury. Od 1980 członek NSZZ „Solidarność”. Członek założyciel Towarzystwa Przyjaciół Sopotu, od 1990 do 1994 jego prezes.
Swoje obrazy wystawiał na wystawach okręgowych ZPAP w Gdańsku (1948, 1953, 1955, 1957, 1958) oraz m.in. w Warszawie, Sopocie, Moskwie, Berlinie, Bukareszcie i Nowym Jorku. Laureat wielu nagród, w tym państwowych, za pomniki w Treblince i na Westerplatte oraz za pracę pedagogiczną. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1953), Krzyżem Kawalerskim (1964) i Krzyżem Oficerskim (1985) Orderu Odrodzenia Polski, odznaką „Za Zasługi dla Gdańska” (1960), „Orderem Stańczyka” miesięcznika „Litery” (1967), Złotą Odznaką SARP (1988). Za udział w realizacji pomnika na Westerplatte w 1966 otrzymał nagrodę I stopnia Ministra Obrony Narodowej, w 1987 laureat Nagrody Miasta Gdańska w dziedzinie kultury.
Był żonaty ze Sławą Marią z domu Skłodowską (17 IX 1926 Kowno – 27 II 1995). Pochowany z żoną na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie.
