EICHEL OTTO, pastor kościoła św. Jana
| < Poprzednie | Następne > |
OTTO EICHEL (20 XII 1881 – 16 XII 1967 Kolonia (Köln)), pastor kościoła św. Jana. W latach 1911–1917 był trzecim, a w 1917–1929 drugim pastorem w Piszu (Johannisburg), pomagając Paulowi Henselowi. W Gdańsku, wraz z Paulem Henselem, od 1929. Od 1933 kaznodzieja, od 1944 pastor kościoła św. Jana w Gdańsku. Działał przy tworzeniu Kościoła Wyznającego w II Wolnym Mieście Gdańsku (WMG), wywodzącego się ze sprzeciwu wobec ruchu Niemieckich Chrześcijan (Deutsche Christen), popierających narodowy socjalizm. Był jednym z pierwszych duchownych ewangelickich Gdańska, który uświadamiał wiernym zagrożenia, jakimi były działania tego ruchu dla czystości wyznania i życia wspólnotowego. Prowadził spotkania grupy wiernych nowego kościoła, które odbywały się w domu parafialnym kościoła św. Jana. Po mianowaniu 21 III 1934 biskupem ewangelickim II WMG Johannesa Immanuela Beermanna, członka NSDAP, szykanowany przez niego i przez radcę konsystorza, pastora (1920–1945) kościoła św. Katarzyny Friedricha Reimera (wysyłany na przymusowy urlop, jako jeden z pierwszych duchownych zatrzymywany przez policję, podejmowano próbę przeniesienia go na inne stanowisko). Jego niezłomna postawa zyskała uznanie nawet jego przeciwników, którzy w uzasadnieniu wniosku o odwołanie go pisali: „szczera dusza, osobiście nietykalny, jako mówca odważny, w opiece duchowej gorliwy”.
28 X 1934 wygłosił do wspólnoty kościoła św. Jana głośne kazanie, zwane później „dalemickim”, gdyż przytaczało główne tezy odbywającego się parę dni wcześniej (19-20 X 1934) w Dahlem (dzielnica Berlina) synodu Kościoła Wyznającego. Przypominał w ślad za synodem podstawowe prawdy wiary protestanckiej i krytykował działania III Rzeszy w sprawie powołania jednego, państwowego Kościoła Rzeszy.
Po zajęciu Gdańska przez wojska rosyjskie, w Niedzielę Wielkanocną (1 IV 1945) odprawił krótką liturgię w wypalonym wnętrzu kościoła św. Jana, głównie dla uciekinierów, którzy znaleźli schronienie w zakrystii. Zaraz potem przy murze kościoła dokonał pogrzebu czterech niezidentyfikowanych osób. Wracając na plebanię w oficjalnym stroju liturgicznym, pobity został przez żołnierzy rosyjskich.
W połowie czerwca 1945 przed kościołem św. Jana, w trakcie spotkania z Marianem Pelczarem, ustnie ustalił przekazanie ocalałych zbiorów Biblioteki Zappio (łącznie z wcześniej przeniesionymi tam muzykaliami) Bibliotece Miejskiej w formie bezterminowego depozytu. Formalny dokument o przekazaniu tych zbiorów przez gminę ewangelicką podpisano 13 VIII 1945.
17 VIII 1945, wraz z kilkoma członkiem rady parafialnej, po odprawieniu ostatniego nabożeństwa dla ocalałych z pożogi wojennej ewangelików, przekazał majątek parafii ewangelicko-unijnej św. Jana, w tym zburzony kościół, plebanię i dom parafialny, księdzu Zygmuntowi Michelisowi, delegatowi i radcy polskiego Konsystorza Ewangelicko-Augsburskiego w Warszawie. Faktu tego nie uznały władze polskie, przejmując kościół św. Jana na własność państwową na podstawie dekretu o mieniu poniemieckim. Opuścił Gdańsk 24 VIII 1945 w transporcie około 3000 uchodźców. Pochowany 20 XII 1967 na cmentarzu w Alzey.
Bibliografia:
Źródła:
Pamiętnika pastora Otto Eichela, rękopis w posiadaniu rektora kościoła św. Jana w Gdańsku.
„Ostpreußenblatt” z 6 I 1968.
Literatura:
Żukowska Lucyna, Kurt Walter – przywódca Kościoła Wyznającego w Wolnym Mieście Gdańsku w 1934–1942, Gdański Rocznik Ewangelicki, 6, Gdańsk 2012, s. 132-147.
Żukowska Lucyna, Dalemickie kazanie Otto Eichela wygłoszone w kościele św. Jana w Gdańsku w październiku 1934 r., Gdański Rocznik Ewangelicki, 8, Gdańsk 2014, s.135-149.
Żukowska Lucyna, Między Śmiercią a Diabłem. Kościół ewangelicki w Gdańsku w okresie rządów NSDAP (1933–1945), Bydgoszcz-Gdańsk 2014.
