DELBRÜCK CLEMENS GOTTLIEB, nadburmistrz Gdańska, były patron ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
CLEMENS GOTTLIEB DELBRÜCK (19 I 1856 Halle – 17 XII 1921 Jena), ► nadburmistrz Gdańska. Pochodził z wpływowej rodziny, jego krewnymi byli m.in. Rudolph (1817–1903), bliski współpracownik kanclerza Ottona von Bismarcka, Adelbert (1822–1890), jeden z założycieli Deutsche Bank, oraz Max (1906–1981), laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii (medycyny). Syn lekarza Ernsta Delbrücka (1814–1892) i Anny Kleuze. Miał brata Antona (1862–1944), profesora medycyny w Bremie.
Ukończył gimnazjum w Halle. W latach 1873–1877 studiował prawo na uniwersytetach w Halle, Heidelbergu, Greifswaldzie i Berlinie, gdzie uzyskał dyplom doktorski. Po zdaniu egzaminu państwowego w 1882 rozpoczął pracę jako urzędnik w biurze prezydenta rejencji w Kwidzynie. W 1885 został landratem w Tucholi, od 1892 był radcą w biurze nadprezydenta prowincji w Gdańsku. Po nagłej śmierci ► Karla Adolfa Baumbacha Rada Miejska 21 V 1896 wybrała go na burmistrza Gdańska; funkcję tę objął 14 VIII 1896, po zatwierdzeniu wyboru przez władze państwowe. Na urząd pierwszego burmistrza Gdańska został wprowadzony przez prezydenta gdańskiej rejencji ► Friedricha Heinricha von Holwede, na którego ręce złożył przysięgę. Tytuł nadburmistrza, nadany przez cesarza Wilhelma II, otrzymał 25 I 1897. Z racji zajmowanego stanowiska od 1896 był z nominacji cesarskiej członkiem Pruskiej Izby Panów (Preußisches Herrenhaus), izby wyższej zachodniopruskiego parlamentu (Landtagu) w Królewcu. 2 II 1897 został też posłem do parlamentu prowincji Prusy Zachodnie w Gdańsku.
Po śmierci ► Gustava Gosslera został jego następcą na stanowisku nadprezydenta prowincji; urząd ten piastował od 1 XII 1902. 6 X 1904 u boku cesarza Wilhelma II uczestniczył w otwarciu ► Technische Hochschule Danzig. 18 X 1905 cesarz powołał go na stanowisko pruskiego ministra handlu i przemysłu, w 1907 został sekretarzem stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Niemiec, w 1914 – wiceprezydentem tego ministerstwa, odpowiedzialnym za politykę wewnętrzną Cesarstwa Niemieckiego. W 1916 przeszedł w stan spoczynku. 14 X 1918 stanął na czele Tajnego Gabinetu cesarza, kończąc swą misję po jego abdykacji w październiku 1918. W latach 1918–1920 działał w Deutschnationale Volkspartei (DNVP, Niemiecka Narodowa Partia Ludowa), której był też współzałożycielem, i z jej ramienia pełnił obowiązki posła do Reichstagu.
W 1897 mieszkał w Gdańsku przy Vorstädtischer Graben 38B (ul. Podwale Przedmiejskie). W 1918 przyznano mu tytuł członka honorowego gdańskiego ► Towarzystwa Przyrodniczego. Od 1883 był żonaty z Metą Magdaleną (31 I 1857 Lovinek (Łowinek koło Pruszcza Pomorskiego) – 11 XI 1914 Berlin), córką Wilhelma Liedtke, właściciela ziemskiego, z którą miał czterech synów : Ernsta Wilhelma Joachima (30 III 1886 Tuchola – 1951 Monachium), w 1904 absolwenta gdańskiego ► Gimnazjum Miejskiego, po studiach prawniczych, pisarza; zmarłego niedługo po urodzeniu Amera Friedricha Carla (ur. 14 VI 1888 Berlin), Clemensa Adelberta (4 VI 1890 Berlin – 20 VIII 1918 Blérancourt (Pikardia, Francja)), poległego podczas I wojny światowej, Ottona Friedricha Stefana (14 II 1894 Gdańsk – 13 V 1924 Berlin), żonatego z Anną z domu Kuffner (ur. 1899); oraz córkę Evę zamężną Stern.
Do 1945 jego imię nosiła obecna ul. Marii Curie-Skłodowskiej we Wrzeszczu, a w Sopocie obecna ul. Paderewskiego.
