BÖTTISCHER EBERHARD, kupiec, kronikarz
| < Poprzednie | Następne > |
EBERHARD BÖTTISCHER (Boddecke, Bödcher, Bodcher, Böttcher, Bötticher) (16 II 1554 Gdańsk – 28 IV 1617 Gdańsk), kupiec, kronikarz. Piąty z ośmiorga dzieci kupca prowadzącego handel z polskim zapleczem Melchiora (1516 Greifenhagen (Gryfino), Pomorze Zachodnie – 1577 Gdańsk) i poślubionej mu 27 VI 1546 Birgitty (7 VI 1523 Gdańsk – 1580 Gdańsk), córki ławnika (od 1521) i rajcy (1523–1525) Głównego Miasta Gdańska Eberharda Rogge (zm. 1533) oraz Brygidy z domu Giese. Ojciec początkowo dzierżawił od opata klasztoru cystersów w Oliwie kamienicę przy Brotbänkengasse (ul. Chlebnicka), w 1568 nabył od Alexandra Suchtena kamienicę przy Langgasse (ul. Długa).
Od 1561 pobierał nauki w szkole św. Jana i w Gimnazjum Akademickim, od 1566 przez półtora roku uczył się języka polskiego w Poznaniu. W 1571 podróżował z towarami do Torunia i Królewca, w 1572 do Torunia, Wrocławia i Wiednia. Od Wielkanocy 1576 do 5 IV 1577 brał udział w morskiej wyprawie ze zbożem z Gdańska do Portugalii, dziękując później Bogu za ocalenie. W 1582 z ładunkiem śledzi jeździł do Królewca i Wilna. Do 1603 był też dzierżawcą jednej z miejskich hamerni.
Od 1586 był członkiem ław brackich w Dworze Artusa (Św. Reinholda i Lubeckiej/Krzysztofa). W 1587 został kompanem rotmistrza chorągwi z ul. Długiej, od 1591 był członkiem bractwa św. Jerzego, od 4 III 1595 zarządcą kaplicy Św. Jerzego. Od 1592 wchodził w skład Trzeciego Ordynku (reprezentacji pospólstwa we władzach miejskich) z
Kwartału Wysokiego, którego od 1600 był kwatermistrzem. Od 1602 (do śmierci) był z wyboru władz miejskich jednym z czterech witryków (zarządców) kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP) (awansując z czasem od najmłodszego do najstarszego). Był jednym z luteran walczących o wpływy w Gdańsku z kalwinistami, brał udział w dyskusjach ze stroną polską w sprawie zwrotu kościoła NMP katolikom. W swojej karierze korzystał ze wsparcia rodziny Giese (z której wywodziła się jego babka), w latach 1585–1594, po śmierci żony burmistrza Constantina Giese, był nawet opiekunem jego dzieci.
Głównym dziełem, które po sobie pozostawił, była kronika kościoła NMP od założenia Głównego Miasta do 1616 (wydanie: Chronik der Marienkirche in Danzig. Das „Historisches Kirchen Register” von Eberhard Bötticher (1616). Transkription und Auswertung, hrsgb. v. Christofer Herrmann, Edmund Kizik, Köln–Weimar–Wien 2013). Był także autorem dwutomowych (zachowanych) zapisków pamiętnikarskich doprowadzonych do 16 III 1595, w których przedstawił zarys historii Gdańska, na tym tle dzieje swojej rodziny, własne początki kariery kupieckiej, panoramę życia codziennego w Gdańsku, szeroko notował także wydarzenia ze współczesnej sobie historii Polski i powszechnej końca XVI wieku. Pozostawił również po sobie wypisy z lat 1595–1600 recesów gdańskich ordynków Handelunge und Rathschlege, so durch die Drey Ordnungen bey meinen Zeiten zu Rathauß gepfhlegen….
Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy 13 II 1584 ożenił się w kościele NMP z Gertrudą (1564 Gdańsk – pogrzeb 22 IX 1602 Gdańsk, epidemia dżumy), siostrą pastora Daniela Dilgera, co łacińską pieśnią ślubną uczcił Johannes Keckerbart (1566–1635), późniejszy syndyk gdańskiej Rady Miejskiej. Początkowo mieszkał w domu żony, po spłaceniu członków rodziny, w ojcowskiej kamienicy. Ojciec Brygidy (30 I 1585 Gdańsk – 5 XII 1597 Gdańsk), Paula (19 X 1587 – 2 V 1652 Gdańsk), m.in. właściciela majątku w Kolbudach, Melchiora (28 VII 1591 Gdańsk – 16 VI 1644 Gdańsk), Eberharda (28 X 1593 Gdańsk – pochowany 29 IX 1602 Gdańsk), Gertrudy (chrzest 12 II 1599 Gdańsk – 1623), Katariny (chrzest 15 IV 1602 Gdańsk – 1602, epidemia dżumy) i Elisabethy (pochowana 25 I 1602 Gdańsk, epidemia dżumy). Po raz drugi ożenił się w 1607 z Anną Duckaw (zm. 29 IX 1646), z którą dzieci już nie miał.
Pochowany został 30 IV 1617 w kościele NMP, w rodzinnej kwaterze, obok pierwszej żony i dwójki przed nim zmarłych dzieci (Katariny i Elisabethy).
Bibliografia:
Kizik Edmund, Pamiętnik gdańszczanina Eberharda Böttichera z drugiej połowy XVI wiek, „Roczniki Historyczne”, 76, 2010, s. 141-164.
Kizik Edmund, Zapiski historyczne gdańszczanina Eberharda Bottichera (1554–1617). Addenda et corrigenda, „Roczniki Historyczne”, 81, 2015, s. 201-208.
Kizik Edmund, The Chronicles and Memoirs of a Gdańsk Merchant and the Official of St. Marys Church, Eberhard Bötticher (1554–1617), „Studia Maritima”, 24, 2011, s. 47-62.
Mokrzecki Lech, W kręgu prac historyków gdańskich XVII wieku, Gdańsk 1974, s. 111- 120.
Trzoska Jerzy, Bötticher Eberhard, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement II, Gdańsk 2022, s. 45.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf/Schwentine 1986-1992.
