ANKER SIMON, kupiec
| < Poprzednie | Następne > |
w Nowym Porcie, przed 1924
w Nowym Porcie, przed 1939
SIMON ANKER (2 VIII 1845 Orneta – 3 XII 1935 Gdańsk), kupiec. Syn Jakoba (1808 Mehlsack (Pieniężno) – 5 V 1884 Wormditt (Orneta)) i Doris (Dore) z domu Raphaelsohn (27 X 1814 Orneta – przed 1918 Migehnen (Mingajny gm. Orneta)). Miał siostrę Pauline (1836–1918), zamężną za Nochema Haase (1838–1912) i czterech braci: Salomona (1838–1912), Adolfa (1841–1908), Hermanna (1850–1921) i Rudolfa (1856–1925). Do Gdańska przybył z rodziną przed 1871, zakładając firmę „S. Anker Mehl-Kleie und Kraftfuttermittel Großhandlung” („S. Anker Handel Hurtowy Mąką, Otrębami i Paszą Treściwą”), zajmującą się handlem zbożem i jego przetworami oraz jego eksportem i importem. Od 1877 biura firmy mieściły się przy Hopfengasse 33 (ul. Chmielna, przy wylocie obecnej ul. Ogarnej, po prawej stronie Mostu Krowiego). W 1880 wraz z rodziną zamieszkał przy Poggenpfuhl 92 (ul. Żabi Kruk). W latach 1897–1898, odbywając służbę wojskową w Grudziądzu, prawdopodobnie zetknął się z przedstawicielami organizacji Odd Fellow, niezależnego zakonu o charakterze dobroczynnym i pomocowym.
Po 1900 nabył spichrze przy Hopfengasse 54-55, 60-61 i 66, dla ułatwienia eksportu zboża w 1909 wybudował w porcie elewator zbożowy (przy obecnym Nabrzeżu Oliwskim), eksploatowany do dzisiaj (projekt Richarda Kohnkego, profesora Technische Hochschule Danzig) (zob. reklamę w haśle przedsiębiorstwa i zakłady przemysłowe). Z jego okien wojsko niemieckie prowadziło ostrzał Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte z karabinów maszynowych 1 IX 1939.
W 1904 wraz z Erichem Karkutschem wybudował dużą piekarnię przy Kolkowgasse 15 (ul. Królikarnia), którą w 1916 przeniósł na Rittergasse 7–8 (ul. Rycerska; obecnie na fasadzie budynku należącego do Muzeum Archeologicznego widoczne są zachowane inicjały „A.S.B”: Anker Simon Brotfabrik). Był wówczas największym kupcem tej branży w Gdańsku. Około 1900 włączył się w działalność społeczną, był współzałożycielem loży masońskiej ”Gedania No 3”, został członkiem Zgromadzenia Reprezentantów gminy synagogalnej, w 1909 wszedł do zarządu Korporacji Kupców, od 1910 był członkiem gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego. W latach 1912–1914 pełnił funkcję mistrza loży „Gedania No 3”, a kiedy jej działalność została uśpiona – przeszedł do loży „Borussia”, kiedy w 1925 „Gedania No 3”, wznowiła swoją działalność, powrócił do niej i pozostał aż do jej samorozwiązania w 1933.
Od 1902 mieszkał w willi przy Silberhütte 2 (ul. Hucisko), którą wybudował, był właścicielem majątku ziemskiego w Gnojewie koło Miłoradza na Żuławach Malborskich, w latach 1921–1930 był także właścicielem kamienicy przeznaczonej na mieszkania czynszowe przy Ankerschmiedegasse 4 (ul. Kotwiczników). Żonaty był z Henriettą z domu Meyer (1854–1930), ze związku tego między 1874 a 1889 przyszło na świat trzynaścioro dzieci, z których wieku dorosłego dożyło dziewięcioro. Córka Dora (1875–1917) wyszła za mąż za Hugona Hirschberga (1860–1922) i miała z nim czworo dzieci, Rosa Erna (1887–1981) została żoną Sigmara Karplusa (1878–1962), fizyka, i urodziła mu dwójkę dzieci, zaś Gertrud (Trude; 1884–1981), zamężna za Alberta Fürsta (1878–1928), miała z nim syna Waltera.
Po 1920 część ojcowskich obowiązków przejęli synowie: Artur (1877–1951), do 1935 przewodniczący sekcji handlu zbożem gdańskiej Izby Handlowej, Leo (2 IX 1878 Gdańsk – 5 V 1960 Londyn) i Paul (12 IV 1883 Gdańsk – 1957 Anglia), obaj absolwenci (odpowiednio w 1895 i w 1900) szkoły średniej św. Piotra i Pawła, Heinrich (1880–1948), odznaczony Krzyżem Żelaznym II klasy podczas walk na frontach I wojny światowej, zaś Georg (zm. 1956) przeniósł się do Berlina, gdzie zajął się produkcją męskich ubrań. Synowie mieszkali w willach w Sopocie, działali także w zarządach wielu miejscowych banków i firm. W 1938, za namową żony Heinricha, Ruth z domu Gieger (Niemki, ewangeliczki, która przed ślubem przeszła na judaizm), bracia sprzedali władzom Gdańska swój majątek i z rodzinami wyemigrowali w początkach września (przez Berlin i Rotterdam) do Nowego Jorku i osiedli w Los Angeles (USA), z wyjątkiem Leona, który udał się do Londynu. Do braci w USA dołączył w lipcu 1939 Georg.
Bibliografia:
Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk, nr 1105/30; nr 2235/35.
„Danziger Neueste Nachrichten”, 4 XII 1935 (nekrolog).
