ABICHT JOHANN GEORG, rektor Gimnazjum Akademickiego, pastor
< Poprzednie | Następne > |
JOHANN GEORG ABICHT (21 III 1672 Königsee, księstwo Schwarzburg – 5 VI 1740 Wittenberga), rektor Gimnazjum Akademickiego w Gdańsku, pastor kościoła św. Trójcy. Syn tzw. białego garbarza (cieńsze gatunki skór (kozia, owcza, cielęca) wyprawiane mineralnie do jasnej barwy i delikatności – na torebki, rękawiczki, okładki książek) i kupca wyrobami skórnymi Johanna Michaela, oraz Margarethy Magdaleny, córki kaznodziei z Eichfeld (Bawaria) . Od 1685 do 1692 uczył się w gimnazjum w Rudolstadt. W latach 1691–1697 studiował w Jenie i Lipsku. Od 1697 magister filozofii. Asesor fakultetu filozofii w Lipsku, od 1702 tamże profesor języka hebrajskiego. We wrześniu 1708 zrobił licencjat z teologii, w listopadzie tego roku obronił w Lipsku doktorat z teologii. Od 1710 kaznodzieja w kościele św. Pawła w Lipsku, od 1711 profesor teologii i rektor Akademii w Lipsku, od 1715 członek Pruskiej Akademii Nauk.
W 1717 powołany na stanowisko rektora gdańskiego Gimnazjum Akademickiego (introdukcję uczcił skromny utwór w formie modlitwy Jacoba Zizaua), jednocześnie zwyczajowo został pastorem w kościele św. Trójcy. 25 IV 1725 zakupił tamże grób nr 13, do którego dzień później przeniósł ciało pochowanej 16 V 1624 w Kaplicy Św. Anny jego pierwszej, nieznanej z imienia żony.
Znakomity hebraista i językoznawca, jako teolog wykazał się krytycznym, choć stosunkowo otwartym nastawieniem wobec nowych, oświeceniowych prądów. Polemiki kierował zwłaszcza przeciwko materializmowi Johna Locke’a, Voltaire’a i Gottfrieda Wilhelma Leibniza, obawiając się, że toruje on drogę ateizmowi. Podczas pobytu w Gdańsku polemizował z jezuitą Gottfriedem Hannenbergiem w dobie tumultu toruńskiego z 1724. Oskarżany o sprzyjanie pietyzmowi opuścił Gdańsk w trakcie trwania roku szkolnego, bez zwyczajowego pożegnalnego kazania i w 1729 został profesorem teologii na uniwersytecie w Wittenberdze, ponadto od 1730 pełnił w Wittenberdze funkcję generalnego superintendenta. Od 1739 w stanie spoczynku, zmarł na apopleksję tuż po przyjęciu go do Królewskiego Pruskiego Towarzystwa Naukowego. Najważniejsze prace: Theses de quibusdam Theologiae Naturalis capitibus (1726), Praelectiones de creatione mundi in quibus quaedam Leibnitii et aliorum opiniones examinantur (1738).
Od 1709 żonaty był z Sabiną Magdaleną, córką lipskiego kupca Johanna Christiana Rößlera, ojciec urodzonych w Lipsku synów oraz urodzonej już w Gdańsku córki, Johanny Magdaleny, która 26 I 1741 wyszła za mąż za ówczesnego diakona wittenberskiej fary, od 1744 profesora języków orientalnych na uniwersytecie w Lipsku, od 1762 profesora teologii na uniwersytecie w Erlangen i od 1764 kilkukrotnego rektora tej uczelni, Johanna Rudolpha Kieslinga (1706–1778). Epitafium jego syna Christiana (24 I 1710 Lipsk – 3 V 1724 Gdańsk), zapisanego 18 VII 1721 do drugiej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, żegnanego wierszem żałobnym profesora Gottlieba Schelwiga, zachowało się w kościele św. Trójcy. Drugim synem był Johann Ernst, także urodziny w Lipsku, 17 VII 1729 także zapisany do drugiej klasy (secundy) gdańskiego Gimnazjum.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 305, 314.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 13.
Zedler Johann Heinrich, Grosses vollständiges Universal-Lexicon Aller Wissenschafften und Künste, Supplement 1, Leipzig 1751, s. 164–166.