ZIMNY KAZIMIERZ FRANCISZEK, lekkoatleta, olimpijczyk, trener

Wersja z 16:34, 19 lut 2022

Kazimierz Zimny na czele biegu podczas Przełajowych Mistrzostw Polski, 1966

KAZIMIERZ FRANCISZEK ZIMNY (ur. 4 VI 1935 Tczew), lekkoatleta, olimpijczyk, trener, działacz sportowy i związkowy. Syn Władysława i Heleny, brat Felicji (ur. 1932) i Witolda (ur. 1940). Pierwsze trzy lata edukacji (1942–1944) spędził w szkole niemieckiej, po II wojnie światowej ukończył Szkołę Podstawową nr 4, od 1951 uczeń Zasadniczej Szkoły Metalowej w Tczewie.

Karierę sportową zaczynał jako sternik w czwórce wioślarskiej Kolejowego Klubu Sportowego Unia Tczew. Do biegania namówiony przez trenera Tesnara w 1952, po wygraniu tczewskiego biegu na 1000 m w ramach SPO (Sprawni do Pracy i Obrony). Zawodnik tczewskich klubów SKS (1953), Start (1954), Wisła (1955). Jako junior w 1953 zajął trzecie miejsce w wojewódzkim finale Biegu Narodowego na 1500 m, w okręgowej Spartakiadzie Zrzeszenia Start był pierwszy w biegach na 800 i 1500 m, w listopadzie zwyciężył w wojewódzkim biegu juniorów na przełaj na 2000 m. W 1954, podczas mistrzostw Polski w biegach przełajowych seniorów w Olsztynie na 3000 m zajął szóste miejsce. W tym samym roku mistrz i rekordzista Polski juniorów w biegu na 1500 m, ustanowił rekord Polski na tym dystansie (4:01,2). Od wiosny 1954 pozostawał pod opieką Józefa Żylewicza (opracował specjalny plan treningów). W 1955 zdobył w tytułu wicemistrza Polski seniorów w biegu przełajowym na 3000 m, 25 września tego roku w kategorii seniorów w meczy korespondencyjnym sportowców wiejskich LZS Polska – Sokół CSR – Traktor NRD zajął w Krakowie pierwsze miejsce w biegi na 5000 m (po raz pierwszy występował na tym dystansie), wynikiem 14:28,6 uzyskał siódmy czas w historii Polski i ustanowił rekord okręgu gdańskiego. W tym też roku trafił do kadry i był rezerwowy (w biegu na 5000 m) w Warszawie w II Międzynarodowych Igrzyskach Sportowych Młodzieży. Od końca 1955 do 1957 odbywał służbę wojskową w OWKS (Zawisza) Bydgoszcz (1955–1957). W latach 1958–1967 zawodnik Lechii, w 1960 otrzymał mieszkanie przy ul. Toruńskiej.

Po wczesnej stracie rodziców, po ukończeniu szkoły zawodowej pracował w Pomorskiej Fabryce Gazomierzy w Tczewie, następnie jako trzyzmianowy tokarz w tamtejszych zakładach Technicznej Obsługi Rolnictwa, w dziale głównego mechanika jako weryfikator obrabiarek. Po odbyciu służby wojskowej podjął pracę w Gdańskich Zakładach Remontowo-Montażowych w Gdańsku-Oliwie. Równolegle uczył się w Technikum Mechanicznym w Gdyni. Po maturze został w swoim zakładzie zastępcą kierownika kontroli technicznej.

Trzydziestosiedmiokrotny reprezentant Polski w meczach międzynarodowych (1956–1966: 43 starty, 21 zwycięstw indywidualnych). Dwukrotny uczestnik igrzysk olimpijskich: w Melbourne (1956 – w barwach OWKS Bydgoszcz, bez sukcesu, kontuzja nogi: pęknięcie kości) i w Rzymie (1960 – w barwach Lechii , brązowy medal w biegu na 5 km). Do wyjazdu do Melbourne nie był przewidziany, zakwalifikował się w ostatniej chwili, 18 X 1956 wygrywając i uzyskując na zwodach w Brukseli (zorganizowanych na rzecz pomocy ofiarom katastrofy górniczej w Belgii) czwarty na świecie wynik na 5000 m (13:58,6). Wicemistrz Europy w Sztokholmie (1958) i w Belgradzie (1962). Mistrz Polski w biegach: na 1500 m (1956), na 5000 m (1960, 1965 i 1966), w biegach przełajowych na 8000 m (1964) i 6000 m (1966 i 1967), w 1959 czwarty na 1500 m. W 1963 został międzynarodowym mistrzem Anglii w biegu na 3000 m.

Startował między innymi w paryskim biegu „L,Humanite” na 10.000 m: w 1958 zajął czwarte miejsce, w 1961 – drugie, w 1963 był pierwszy. W 1961 wygrał bieg o Puchar Ilustrowanego Kuriera Polskiego w Bydgoszczy, w tym samym roku w Memoriale im. Janusza Kusocińskiego wygrał na 3000 m i pobił rekord Polski. Rekordy Polski bił także na 5000 m, 10.000 m oraz w sztafecie 4 x 1500 m. Zwycięzca wielu mitingów lekkoatletycznych, między innymi 18 X 1961 w Bolonii na 5000 m; w czerwcu 1963 w Moguncji na 3000 m. Członek lekkoatletycznego „Wunderteamu” Jana Mulaka, obok Józefa Chromika, Zdzisława Krzyszkowiaka i Mariana Jochmana w latach 60. XX w. zaliczany do światowej czołówki długodystansowców. Karierę sportową zakończył 30 IX 1967,startując na stadionie Lechii w meczu o wejście do I ligi lekkoatletycznej (wygrał bieg na 10.000 – 30:10,0).

Od 1965 (jeszcze w trakcie kariery sportowej) trener sekcji lekkiej atletyki Lechii, w latach 1974–1975 i 1979 trener Polskiego Związku Lekkiej Atletyki. 10 IV 1969 absolwent Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego (później Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego) w Poznaniu, w maju tego roku uzyskał uprawnienia trenerskie I klasy. W latach 1972–1974 nauczyciel WF-u w Technikum Łączności w Gdańsku, w latach 1974–1991 w Studium Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Od 1980 doktor na podstawie pracy Wpływ stosowanych środków treningowych na wynik sportowy juniorów i juniorek w biegach na średnie i długie dystanse.

W 1980 członek i działacz NSZZ „Solidarności”, przewodniczący regionalnej i wiceprzewodniczący Sekcji Krajowej Kultury Fizycznej i Sportu, z jej ramienia uczestniczący w zespole przygotowującym projekt ustawy sejmowej o kulturze fizycznej. Wieloletni członek Polskiego Komitetu Olimpijskiego, prze cztery kadencje zasiadał w jego Zarządzie. Współzałożyciel i wiceprzewodniczący Towarzystwa Olimpijczyków Polskich. W 1989 uczestnik debaty na temat naprawy polskiego sportu, podczas tworzenia rządu przez Jana Krzysztofa Bieleckiego był kandydatem (odmówił) na ministra sportu.

W 1990 odszedł na wcześniejszą emeryturę, w 1991 powrócił do pracy jako koordynator sekcji LA Lechii Gdańsk. W 1992 był przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Kultury Fizycznej i Turystyki. Twórca Stowarzyszenia Maratonu ,,Solidarności” ( maraton Solidarności), od 1995 jego dyrektor. W czasie tworzenia rządu Jerzego Buzka (1997) raz drugi proponowano mu tekę ministra sportu (ponownie odmówił). W latach 1998–2011 dyrektor Centralnego Ośrodka Sportu w Cetniewie.

W 1973 główny inicjator powołaniem do życia corocznego lekkoatletycznego Memoriału im. Józefa Żylewicza, przez wiele lat jeden z głównych organizatorów tej imprezy. Promotor sportu i kultury fizycznej wśród społeczności lokalnej oraz łączenia różnych środowisk społecznych wokół ważnych idei i celów, między innymi pomysłodawca i główny organizator „Sztafety Św. Wojciecha” z Gniezna do Gdańska (1997) (pobiegł na ostatnim, finalnym odcinku do miejscowości Święty Gaj) oraz współorganizator „Biegów Nadwiślańskich” na trasie Barania Góra–Gdańsk (1998, 2000).

Odznaczony między innymi Krzyżem Kawalerskim (1960) i Oficerskim (2000) Orderu Odrodzenia Polski, trzykrotnie srebrnym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe (1958–1962), Dyplomem Honorowym Polskiego Komitetu Olimpijskiego „Za działalność i zasługi dla rozwoju idei olimpijskiej”, Laurem Jerzego Buzka „za wyjątkowe dokonania" (2001), Medalem 700-lecia Tczewa (1960). W 1955, w plebiscycie „Przeglądu Sportowego” wybrany został najlepszym sportowcem LZS-ów. W 1958, 1959, 1961 i 1962 zwycięzca plebiscytu „Dziennika Bałtyckiego” na najlepszego sportowca województwa gdańskiego. Czterokrotnie w dziesiątce najlepszych polskich sportowców w plebiscycie "Przeglądu Sportowego": 1959 (6. miejsce), 1960 (9. miejsce), 1961 (6. miejsce), 1962 (7. miejsce). W styczniu 1962 wybrany przez Telewizję Gdańsk Sportowcem Roku 1961. W 2000 wybrany sportowcem wszech czasów Wybrzeża w konkursie „Wieczoru Wybrzeża”. Zasłużony mistrz sportu (1962). Honorowy Obywatel Miasta Tczewa (2015), Członek Honorowy Stowarzyszenia Biegający Tczew (2013). Laureat wyróżnienia „Fair Play” Polskiego Komitetu Olimpijskiego „za całokształt kariery sportowej i godne życie po jej zakończeniu” (2013).

Żonaty po raz pierwszy w 1957 z Mirosławą z domu Budnik, jako wdowiec po raz drugi z Urszulą, po raz trzeci z Krystyną, lekarzem. Ojciec Karoliny, absolwentki architektury na PG, Joanny, Jarosława i Andrzeja, wyczynowych koszykarzy. Sportowe trofea przekazał do poświęconej mu Izby Pamięci w Muzeum Fabryka Sztuk w Tczewie. JANSZ