SCHELWIG SAMUEL, rektor Gimnazjum Akademickiego, pastor
| < Poprzednie | Następne > |
SAMUEL SCHELWIG (8 III 1643 Lissa, Niemcy – 18 I 1715 Gdańsk), kaznodzieja, pedagog. Syn ewangelickiego pastora działającego na Śląsku (w Górze i Sądowli) oraz Eufrozyny, córki pastora w Wołowie, Johanna Heermanna. Ukończył wrocławskie gimnazjum im. Marii Magdaleny. Od 1661 studiował teologię na uniwersytecie w Wittenberdze, od 1663 magister teologii, w 1667 adiunkt tego uniwersytetu. W roku 1668 prorektor gimnazjum w Toruniu. Od 1673 profesor filozofii w gdańskim Gimnazjum Akademickim i bibliotekarz Biblioteki Rady Miejskiej. Położył duże zasługi dla rozwoju tejże biblioteki, powiększył jej księgozbiór (między innymi przez nawoływanie gdańskich patrycjuszy do darowania bibliotece posiadanych przez siebie ksiąg), poszerzył kręgi czytelnicze, dążył (z braku funduszy bezskutecznie) do wydania drukiem katalogu jej zbiorów. Był autorem dziejów tej biblioteki w latach 1596–1677 De incrementis Bibliothecae Gedanensis epistola et commentatio.
Od 1675 profesor teologii w gdańskim gimnazjum. W 1681 kaznodzieja w kościele św. Katarzyny. Od 1685 doktor teologii (stopień uzyskał na uniwersytecie w Wittenberdze). W latach 1685–1715 pastor kościoła św. Trójcy, profesor teologii i rektor Gimnazjum Akademickiego. Autor prac teologicznych i filozoficznych, między innymi Cives Gedanensis Athenaei (1686), Reineste Catechismus Reinigung (1696), Axiomata philosophica (1696), krytyki jezuity Jana Franciszka Hackiego Castigatio trutinae (wydanej przez Johanna Friedricha Gräfego). W wydanej w Gdańsku pracy Schrifftmässige Prüfung des Pabsthums (1687) skrytykował władzę i uprawnienia papieża, po długich badaniach 10 II 1717 Trybunał Koronny w Piotrkowie (Trybunalskim) skazał go na karę śmierci przez spalenie na stosie i konfiskatę majątku, nie wiedząc, że zmarł dwa lat wcześniej. Książkę jednak spalono, za zgodę na druk kara finansową obłożono Radę Miasta Gdańska.
Zgromadził pokaźną bibliotekę, zarówno pozycji drukowanych jak i rękopisów, między innymi posiadał edycję z 1595 wszystkich dzieł nauczyciela retoryki i poety Auzoniusza czy Punica Syliusza Italika. Po jego śmierci kolekcja została sprzedana na aukcji, którą przeprowadził działający w Gdańsku zawodowy licytator Georg Mattern (w latach 1692–1719 zorganizował 16 licytacji księgozbiorów prywatnych).
Po raz pierwszy żonaty był od 9 IX 1670 z Anną Reginą (zm. 24 VIII 1685), córką pastora i profesora Gimnazjum Toruńskiego Simona Weissa, z którą miał sześciu synów i cztery córki. Syn Gottlieb był profesorem Gimnazjum Akademickiego, syn Johann (ur. Toruń – 1719 Gdańsk), po naukach w Gdańsku, w 1694 był magistrem w Lipsku, od 30 X 1695 studentem uniwersytetu w Wittenberdze, od 6 IV 1697 tamże adiunktem Wydziału Filozofii, od 1700 pastorem w Kiezmarku (Käsemark), od 1705 diakonem w kościele św. Trójcy w Gdańsku, od 1709 diakonem, następnie drugim pastorem kościoła św. Jana. Z córek Constantia była żoną burmistrza Nathaniela Gottfrieda Ferbera. Ponownie żonaty był od 5 XI 1686 z Adelgundą, córką burmistrza Christiana Schrödera, urodzeni z tego związku syn i córka zmarli w dzieciństwie. Pochowany w kościele św. Trójcy, zachowało się jego epitafium.
