CZYŻEWSKI JÓZEF, działacz gdańskiej Polonii, patron ulicy
(wstawianie_ilustracji (22.07.2020)) |
|||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
[[File:4_Czyżewski_Józef.JPG|thumb|Tablica pamiątkowa przy ul. Świętojańskiej 36]] | [[File:4_Czyżewski_Józef.JPG|thumb|Tablica pamiątkowa przy ul. Świętojańskiej 36]] | ||
| − | '''JÓZEF CZYŻEWSKI''' (25 XII 1857 Widlice koło Tczewa – 21 X 1935 Gdańsk), działacz Polonii gdańskiej. Ukończył szkołę elementarną w Opaleniu; ze względu na postawę rodziny władze pruskie uniemożliwiły mu kontynuowanie nauki w Pelplinie. W Gdańsku od roku 1878 jako właściciel zakładu wyrobów koszykowych i wikliniarskich. W 1891 współzałożyciel [[GAZETA GDAŃSKA (I) | „Gazety Gdańskiej”]]. W 1894 (po sprzedaniu własnego warsztatu) nabył drukarnię ([[DRUKARSTWO I DRUKARNIE | drukarstwo]]) i wydawał prasę polską („Kurier Gdański”, „Tygodnik Gdański”). Jeden z głównych animatorów polskiego życia w Gdańsku i na Pomorzu Wschodnim na przełomie XIX i XX wieku, inicjator powstania Towarzystwa Ludowego Jedność (mającego prowadzić działalność oświatową i patriotyczną wśród Polaków zamieszkujących w Gdańsku, od roku 1904 przekształconego w Związek Polskich Towarzystw Ludowych). W roku 1906 jeden z inicjatorów powstania w Gdańsku [[ZJEDNOCZENIE ZAWODOWE POLSKIE | Zjednoczenia Zawodowego Polskiego]]. W grudniu 1918 zniszczono mu drukarnię, splądrowano dom i sklep, mimo to został członkiem Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu i polskiej Rady Ludowej w Gdańsku. Po utworzeniu [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG) współzałożyciel i prezes (od 1 IX 1928 honorowy) [[GMINA POLSKA | Gminy Polskiej]]. Jego pogrzeb na | + | '''JÓZEF CZYŻEWSKI''' (25 XII 1857 Widlice koło Tczewa – 21 X 1935 Gdańsk), działacz Polonii gdańskiej, patron gdańskiej ulicy. Ukończył szkołę elementarną w Opaleniu; ze względu na postawę rodziny władze pruskie uniemożliwiły mu kontynuowanie nauki w Pelplinie. W Gdańsku od roku 1878 jako właściciel zakładu wyrobów koszykowych i wikliniarskich. W 1891 współzałożyciel [[GAZETA GDAŃSKA (I) | „Gazety Gdańskiej”]]. W 1894 (po sprzedaniu własnego warsztatu) nabył drukarnię ([[DRUKARSTWO I DRUKARNIE | drukarstwo]]) i wydawał prasę polską („Kurier Gdański”, „Tygodnik Gdański”).<br/><br/> |
| − | Był żonaty z Martą z domu Odrowską (25 III 1854 – 4 VII 1928 Gdańsk), dyplomowaną mistrzynią drukarską (pierwszą w Europie kobietą z tym tytułem), pozostawił synów Stanisława i Mieczysława oraz córki Wandę, Jadwigę, Bronisławę i Marię. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | + | Jeden z głównych animatorów polskiego życia w Gdańsku i na Pomorzu Wschodnim na przełomie XIX i XX wieku, inicjator powstania Towarzystwa Ludowego Jedność (mającego prowadzić działalność oświatową i patriotyczną wśród Polaków zamieszkujących w Gdańsku, od roku 1904 przekształconego w Związek Polskich Towarzystw Ludowych). W roku 1906 jeden z inicjatorów powstania w Gdańsku [[ZJEDNOCZENIE ZAWODOWE POLSKIE | Zjednoczenia Zawodowego Polskiego]]. W grudniu 1918 zniszczono mu drukarnię, splądrowano dom i sklep, mimo to został członkiem Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu i polskiej Rady Ludowej w Gdańsku. Po utworzeniu [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG) współzałożyciel i prezes (od 1 IX 1928 honorowy) [[GMINA POLSKA | Gminy Polskiej]]. Jego pogrzeb na [[CMENTARZE WE WRZESZCZU (Z ANIOŁKAMI). PRZY WIELKIEJ ALEI | cmentarzu św. Mikołaja i Kaplicy Królewskiej przy Wielkiej Alei]] (al. Zwycięstwa) był manifestacją obecności Polaków w II WMG (w 1957 szczątki ekshumowano i złożono na [[CMENTARZE WE WRZESZCZU. SREBRZYSKO | cmentarzu Srebrzysko]]).<br /><br /> |
| + | Był żonaty z Martą z domu Odrowską (25 III 1854 – 4 VII 1928 Gdańsk), dyplomowaną mistrzynią drukarską (pierwszą w Europie kobietą z tym tytułem), pozostawił synów Stanisława i Mieczysława oraz córki Wandę, Jadwigę, Bronisławę i Marię.<br /><br /> | ||
| + | Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta i Krzyżem Papieskim Pro Ecclesia Pontifice. Od roku 1945 patron ulicy w Oliwie (dawnej Ludolfiner Weg, [[LUDOLFINA | Ludolfina]]); 4 VIII 1984 przy ul. Kotwiczników 6, w miejscu drukarni, odsłonięto pamiątkową tablicę. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Wersja z 18:13, 13 lip 2021
JÓZEF CZYŻEWSKI (25 XII 1857 Widlice koło Tczewa – 21 X 1935 Gdańsk), działacz Polonii gdańskiej, patron gdańskiej ulicy. Ukończył szkołę elementarną w Opaleniu; ze względu na postawę rodziny władze pruskie uniemożliwiły mu kontynuowanie nauki w Pelplinie. W Gdańsku od roku 1878 jako właściciel zakładu wyrobów koszykowych i wikliniarskich. W 1891 współzałożyciel „Gazety Gdańskiej”. W 1894 (po sprzedaniu własnego warsztatu) nabył drukarnię ( drukarstwo) i wydawał prasę polską („Kurier Gdański”, „Tygodnik Gdański”).
Jeden z głównych animatorów polskiego życia w Gdańsku i na Pomorzu Wschodnim na przełomie XIX i XX wieku, inicjator powstania Towarzystwa Ludowego Jedność (mającego prowadzić działalność oświatową i patriotyczną wśród Polaków zamieszkujących w Gdańsku, od roku 1904 przekształconego w Związek Polskich Towarzystw Ludowych). W roku 1906 jeden z inicjatorów powstania w Gdańsku Zjednoczenia Zawodowego Polskiego. W grudniu 1918 zniszczono mu drukarnię, splądrowano dom i sklep, mimo to został członkiem Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu i polskiej Rady Ludowej w Gdańsku. Po utworzeniu II Wolnego Miasta Gdańska (WMG) współzałożyciel i prezes (od 1 IX 1928 honorowy) Gminy Polskiej. Jego pogrzeb na cmentarzu św. Mikołaja i Kaplicy Królewskiej przy Wielkiej Alei (al. Zwycięstwa) był manifestacją obecności Polaków w II WMG (w 1957 szczątki ekshumowano i złożono na cmentarzu Srebrzysko).
Był żonaty z Martą z domu Odrowską (25 III 1854 – 4 VII 1928 Gdańsk), dyplomowaną mistrzynią drukarską (pierwszą w Europie kobietą z tym tytułem), pozostawił synów Stanisława i Mieczysława oraz córki Wandę, Jadwigę, Bronisławę i Marię.
Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta i Krzyżem Papieskim Pro Ecclesia Pontifice. Od roku 1945 patron ulicy w Oliwie (dawnej Ludolfiner Weg, Ludolfina); 4 VIII 1984 przy ul. Kotwiczników 6, w miejscu drukarni, odsłonięto pamiątkową tablicę.
