CZYŻEWSKI JÓZEF, działacz gdańskiej Polonii, patron ulicy

[[File:Jozef_Czyzewski.jpg|thumb|Józef Czyżewski z synem Mieczysławem i wnukiem Andrzejem, 1932]]

[[File:Jozef_Czyzewski.jpg|thumb|Józef Czyżewski z synem Mieczysławem i wnukiem Andrzejem, 1932]]

[[File:Jozef_Czyżewski.jpg|thumb|Tablica pamiątkowa przy ul. Kotwiczników 6]]

[[File:Jozef_Czyżewski.jpg|thumb|Tablica pamiątkowa przy ul. Kotwiczników 6]]

'''JÓZEF CZYŻEWSKI''' (25 XII 1857 Widlice koło Tczewa – 21 X 1935 Gdańsk), działacz Polonii gdańskiej. Ukończył szkołę elementarną w Opaleniu; ze względu na postawę rodziny władze pruskie uniemożliwiły mu kontynuowanie nauki w Pelplinie. W Gdańsku od roku 1878 jako właściciel zakładu wyrobów koszykowych i wikliniarskich. W 1891 współzałożyciel [[GAZETA GDAŃSKA (I) | „Gazety Gdańskiej”]]. W 1894 (po sprzedaniu własnego warsztatu) nabył drukarnię ([[DRUKARSTWO I DRUKARNIE | drukarstwo]]) i wydawał prasę polską („Kurier Gdański”, „Tygodnik Gdański”). Jeden z głównych animatorów polskiego życia w Gdańsku i na Pomorzu Wschodnim na przełomie XIX i XX wieku, inicjator powstania Towarzystwa Ludowego Jedność (mającego prowadzić działalność oświatową i patriotyczną wśród Polaków zamieszkujących w Gdańsku, od roku 1904 przekształconego w Związek Polskich Towarzystw Ludowych). W roku 1906 jeden z inicjatorów powstania w Gdańsku [[ZJEDNOCZENIE ZAWODOWE POLSKIE | Zjednoczenia Zawodowego Polskiego]]. W grudniu 1918 zniszczono mu drukarnię, splądrowano dom i sklep, mimo to został członkiem Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu i polskiej Rady Ludowej w Gdańsku. Po utworzeniu [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG) współzałożyciel i prezes (od 1 IX 1928 honorowy) [[GMINA POLSKA | Gminy Polskiej]]. Jego pogrzeb na cmentarzu św. Mikołaja we Wrzeszczu ([[CMENTARZE WE WRZESZCZU (Z ANIOŁKAMI). PRZY WIELKIEJ ALEI | cmentarze we Wrzeszczu. Przy Wielkiej Alei]]) był manifestacją obecności Polaków w II WMG (w 1957 szczątki ekshumowano i złożono na [[CMENTARZE WE WRZESZCZU. SREBRZYSKO | cmentarzu Srebrzysko]]). Od roku 1945 patron ulicy w Oliwie (dawnej Ludolfiner Weg, [[LUDOLFINA | Ludolfina]]); 4 VIII 1984 przy ul. Kotwiczników 6, w miejscu drukarni, odsłonięto pamiątkową tablicę. <br /><br />

'''JÓZEF CZYŻEWSKI''' (25 XII 1857 Widlice koło Tczewa – 21 X 1935 Gdańsk), działacz Polonii gdańskiej. Ukończył szkołę elementarną w Opaleniu; ze względu na postawę rodziny władze pruskie uniemożliwiły mu kontynuowanie nauki w Pelplinie. W Gdańsku od roku 1878 jako właściciel zakładu wyrobów koszykowych i wikliniarskich. W 1891 współzałożyciel [[GAZETA GDAŃSKA (I) | „Gazety Gdańskiej”]]. W 1894 (po sprzedaniu własnego warsztatu) nabył drukarnię ([[DRUKARSTWO I DRUKARNIE | drukarstwo]]) i wydawał prasę polską („Kurier Gdański”, „Tygodnik Gdański”). Jeden z głównych animatorów polskiego życia w Gdańsku i na Pomorzu Wschodnim na przełomie XIX i XX wieku, inicjator powstania Towarzystwa Ludowego Jedność (mającego prowadzić działalność oświatową i patriotyczną wśród Polaków zamieszkujących w Gdańsku, od roku 1904 przekształconego w Związek Polskich Towarzystw Ludowych). W roku 1906 jeden z inicjatorów powstania w Gdańsku [[ZJEDNOCZENIE ZAWODOWE POLSKIE | Zjednoczenia Zawodowego Polskiego]]. W grudniu 1918 zniszczono mu drukarnię, splądrowano dom i sklep, mimo to został członkiem Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu i polskiej Rady Ludowej w Gdańsku. Po utworzeniu [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG) współzałożyciel i prezes (od 1 IX 1928 honorowy) [[GMINA POLSKA | Gminy Polskiej]]. Jego pogrzeb na cmentarzu św. Mikołaja we Wrzeszczu ([[CMENTARZE WE WRZESZCZU (Z ANIOŁKAMI). PRZY WIELKIEJ ALEI | cmentarze we Wrzeszczu. Przy Wielkiej Alei]]) był manifestacją obecności Polaków w II WMG (w 1957 szczątki ekshumowano i złożono na [[CMENTARZE WE WRZESZCZU. SREBRZYSKO | cmentarzu Srebrzysko]]). Od roku 1945 patron ulicy w Oliwie (dawnej Ludolfiner Weg, [[LUDOLFINA | Ludolfina]]); 4 VIII 1984 przy ul. Kotwiczników 6, w miejscu drukarni, odsłonięto pamiątkową tablicę. <br /><br />

Był żonaty z Martą z domu Odrowską (25 III 1854 – 4 VII 1928 Gdańsk), dyplomowaną mistrzynią drukarską (pierwszą w Europie kobietą z tym tytułem), pozostawił synów Stanisława i Mieczysława oraz córki Wandę, Jadwigę, Bronisławę i Marię. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]

Był żonaty z Martą z domu Odrowską (25 III 1854 – 4 VII 1928 Gdańsk), dyplomowaną mistrzynią drukarską (pierwszą w Europie kobietą z tym tytułem), pozostawił synów Stanisława i Mieczysława oraz córki Wandę, Jadwigę, Bronisławę i Marię. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]