BROST ERICH, dziennikarz, działacz polityczny
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
[[File:Tablica_Ericha_Brosta.jpg|thumb|Tablica pamiątkowa poświęcona Erichowi Brostowi przy ul. Kramarskiej]] | [[File:Tablica_Ericha_Brosta.jpg|thumb|Tablica pamiątkowa poświęcona Erichowi Brostowi przy ul. Kramarskiej]] | ||
| − | '''ERICH BROST''' (29 X 1903 Elbląg – 8 X 1995 Essen), dziennikarz, działacz polityczny. W Gdańsku od | + | '''ERICH BROST''' (29 X 1903 Elbląg – 8 X 1995 Essen), dziennikarz, działacz polityczny. Syn Gustava (zm. 1937), konstruktora maszyn w zakładach Schichaua, i Marii, krawcowej. Młodszy brat Curta (ur. 1900). W 1913 z rodziną w Kłajpedzie, gdzie ojciec otrzymał posadę w tamtejszej filii zakładów Schichaua, po wybuchu I wojny światowej i po powołanu go do wojska, żona z synami wróciła do Elbląga. W Gdańsku od 1915, kontynuował naukę w [[SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA | Gimnazjum św. Piotra i Pawła]], gdzie w 1920 uzyskał małą maturę. W 1918 wstąpił do Socjalistycznego Związku Młodzieży Robotniczej (Bund der Sozialistischen Jungarbeiter). W latach 1920–1924 pracownik gdańskiej księgarni „John & Rosenberg”. W 1924 próbował zostać dystrybutorem książek w Berlinie, po kilku tygodniach wrócił do Gdańska i dzięki wstawiennictwu [[GEHL JULIUS | Juliusa Gehla]] otrzymał posadę dziennikarz [[DANZIGER VOLKSSTIMME | „Danziger Volksstimme”]], gdzie pracował do 1936, zaczynając od działu lokalnego, a od 1933 szefując działowi politycznemu.<br/><br/> |
| − | W latach 1936–1945 na emigracji: | + | Od 1921 członek SPD, od 1932 w dziewięcioosobowym zarządzie krajowym ([[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]]) tej partii, działał również w Socjalistycznym Związku Kulturalnym Wolnego Miasta Gdańska. Między innymi interweniował w Genewie w sprawie zajęcia 2 V 1933 przez bojówki hitlerowskie siedziby Związków Zawodowych (Gewerkschaften) przy Karpfenseigen 26 (ul. Karpia), w 1934 interweniował u [[WYSOCY KOMISARZE LIGI NARODÓW, 1919–1939 | Wysokiego Komisarza Ligi Narodów]] w Gdańsku, [[LESTER SEÁN| Seana Lestera]], w sprawie aresztowania i wywiezienia do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen redakcyjnego kolegi, Fritza Hirschfelda, doprowadził do jego uwolnienia. |
| − | W latach 70. XX wieku jeden z największych potentatów prasowych w RFN. W | + | W 1935–1936 poseł SPD do [[VOLKSTAG | Volkstagu]], jeden z inicjatorów porozumienie między trzema partiami opozycyjnymi w II WMG(SPD, Centrum i Niemiecko-Narodowymi). Emisariusz antyhitlerowskiej opozycji do Europy Zachodniej, jego działania nie przyniosły większych efektów, uzyskał jednak fundusze dla socjaldemokracji od II Międzynarodówki, doprowadził też do przyjazdu do Gdańska dwóch posłów angielskiej Labour Party. Rzecznik porozumienia z Polską.<br/><br/> |
| − | + | W latach 1936–1945 na emigracji: Gdynia (październik 1936), Warszawa (listopad 1936 – sierpień 1939), przez Litwę, Estonię i Finlandię do Sztokholm (wrzesień 1939 – lipiec 1940: grudzień 1939/luty 1940 w ośrodku dla internowanych), Grankulla koło Helsinek (lipiec 1940 – lipiec 1941), Uppsala (lipiec 1941 – grudzień 1942), Londyn (do czerwca 1945). Brytyjską wizę uzyskał dzięki polskim dyplomatom i socjalistom. Zamieszczał publikacje o sytuacji w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]] w pismach emigranckich, między innymi w „Neuer Vorwärts”. Dzięki wstawiennictwu posłów Labour Party, socjaldemokratów i polskiego rządu emigracyjnego pracownik niemieckojęzycznej sekcji BBC. <br/><br/> | |
| + | Po przyjeździe do Zagłębia Ruhry w czerwcu 1945 zatrudniony został „Kölnischen Kurier” i „Ruhr-Zeitung”, współpracował z German News Service (późniejsza Niemiecka Agencja Prasowa DPA), pod koniec 1945 redagował serwis informacyjny w hamburskiej rozgłośni radiowej. W 1947 redaktor „Neue Ruhr-Zeitung”. W listopadzie 1947 otrzymał licencję na wydawanie dziennika, od 3 IV 1948 wydawca „Westdeutsche Allgemeine Zeitung” (WAZ), największej niemieckiej gazety regionalnej. <br/><br/> | ||
| + | W latach 70. XX wieku jeden z największych potentatów prasowych w RFN. W 1991 z inicjatywy prof. Gerda Koppera powstał w Dortmundzie Europejski Instytut Dziennikarstwa im. Ericha Brosta. W 1994 ustanowił Fundację Ericha Brosta, mającą między innymi wspierać integrację Polski z Europą Zachodnią. Od 1995, w ramach fundacji, przyznawana jest w Gdańsku Nagroda im. Ericha Brosta, której laureatami są między innymi [[ZRZESZENIE KASZUBSKO-POMORSKIE | Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie]] (1996), [[CHWIN STEFAN | Stefan Chwin]] (1997), [[BAUM SZCZEPAN KAROL | Szczepan Baum]] i Ryszard Semka (1998), partnerstwo miast Brema i Gdańsk (2003). W 1996 nazwę Brostiana otrzymała warszawska seria wydawnicza prezentująca problemy polsko-niemieckiej historii. <br/><br/> | ||
| + | Był dwukrotnie żonaty. Od 1936 z Margarete Ortmann (1904-1966), sekretarką z ośrodka doradczego Wolnych Związków Zawodowych, z którą miał syna Martina. Po raz drugi ożenił się w 1975 ze swoją długoletnią sekretarką Anneliese Brinkmann (4 IX 1920 Bochum – 8 IX 2010 Essen), z którą w 1985 adoptowali Ericha Schumanna (13 XIII 1930 Norymberga – 21 I 2007 Ratingen), od spłacenia w 1978 syna Martina, szefa ich koncernu medialnego WAZ.<br/><br/> | ||
| + | W Gdańsku, na domu w którym mieszkał przy ul. Kramarskiej, 18 IX 1996 odsłonięto tablicę pamiątkową ku jego czci. Jego druga żona, Anneliese, wsparła w 1999 budowę [[DOM SENIORA IM. JANA PAWŁA II | Domu Seniora na Przymorzu]]. Jego imieniem nazwano pawilon wybudowany w 2006 na dachu dawnej kopalni węgla Zeche Zollverein w Essen (zabytku techniki wpisanego na światową listę UNESCO). Jego pamięci poświęcona jest również tablica wmurowana w 2010 na dziedzińcu Elbląskiego Muzeum Archeologiczno-Etnograficznego. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| + | '''Bibliografia''':<br/> | ||
| + | Andrzejewski Marek, ''Erich Brost'', w: ''Ludzie Wolnego Miasta'', Gdańsk 1997.<br/> | ||
| + | Andrzejewski Marek, ''Erich Brost'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego. Suplement 1, Gdańsk, 1998.<br/> | ||
| + | Andrzejewski Marek, ''Brost Erich Eduard'', w: Altpreußische Biographie, Bd. 5.2, Lieferung, 2007. | ||
Wersja z 21:39, 17 sty 2022
ERICH BROST (29 X 1903 Elbląg – 8 X 1995 Essen), dziennikarz, działacz polityczny. Syn Gustava (zm. 1937), konstruktora maszyn w zakładach Schichaua, i Marii, krawcowej. Młodszy brat Curta (ur. 1900). W 1913 z rodziną w Kłajpedzie, gdzie ojciec otrzymał posadę w tamtejszej filii zakładów Schichaua, po wybuchu I wojny światowej i po powołanu go do wojska, żona z synami wróciła do Elbląga. W Gdańsku od 1915, kontynuował naukę w Gimnazjum św. Piotra i Pawła, gdzie w 1920 uzyskał małą maturę. W 1918 wstąpił do Socjalistycznego Związku Młodzieży Robotniczej (Bund der Sozialistischen Jungarbeiter). W latach 1920–1924 pracownik gdańskiej księgarni „John & Rosenberg”. W 1924 próbował zostać dystrybutorem książek w Berlinie, po kilku tygodniach wrócił do Gdańska i dzięki wstawiennictwu Juliusa Gehla otrzymał posadę dziennikarz „Danziger Volksstimme”, gdzie pracował do 1936, zaczynając od działu lokalnego, a od 1933 szefując działowi politycznemu.
Od 1921 członek SPD, od 1932 w dziewięcioosobowym zarządzie krajowym ( II Wolnego Miasta Gdańska) tej partii, działał również w Socjalistycznym Związku Kulturalnym Wolnego Miasta Gdańska. Między innymi interweniował w Genewie w sprawie zajęcia 2 V 1933 przez bojówki hitlerowskie siedziby Związków Zawodowych (Gewerkschaften) przy Karpfenseigen 26 (ul. Karpia), w 1934 interweniował u Wysokiego Komisarza Ligi Narodów w Gdańsku, Seana Lestera, w sprawie aresztowania i wywiezienia do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen redakcyjnego kolegi, Fritza Hirschfelda, doprowadził do jego uwolnienia.
W 1935–1936 poseł SPD do Volkstagu, jeden z inicjatorów porozumienie między trzema partiami opozycyjnymi w II WMG(SPD, Centrum i Niemiecko-Narodowymi). Emisariusz antyhitlerowskiej opozycji do Europy Zachodniej, jego działania nie przyniosły większych efektów, uzyskał jednak fundusze dla socjaldemokracji od II Międzynarodówki, doprowadził też do przyjazdu do Gdańska dwóch posłów angielskiej Labour Party. Rzecznik porozumienia z Polską.
W latach 1936–1945 na emigracji: Gdynia (październik 1936), Warszawa (listopad 1936 – sierpień 1939), przez Litwę, Estonię i Finlandię do Sztokholm (wrzesień 1939 – lipiec 1940: grudzień 1939/luty 1940 w ośrodku dla internowanych), Grankulla koło Helsinek (lipiec 1940 – lipiec 1941), Uppsala (lipiec 1941 – grudzień 1942), Londyn (do czerwca 1945). Brytyjską wizę uzyskał dzięki polskim dyplomatom i socjalistom. Zamieszczał publikacje o sytuacji w II Wolnym Mieście Gdańsku w pismach emigranckich, między innymi w „Neuer Vorwärts”. Dzięki wstawiennictwu posłów Labour Party, socjaldemokratów i polskiego rządu emigracyjnego pracownik niemieckojęzycznej sekcji BBC.
Po przyjeździe do Zagłębia Ruhry w czerwcu 1945 zatrudniony został „Kölnischen Kurier” i „Ruhr-Zeitung”, współpracował z German News Service (późniejsza Niemiecka Agencja Prasowa DPA), pod koniec 1945 redagował serwis informacyjny w hamburskiej rozgłośni radiowej. W 1947 redaktor „Neue Ruhr-Zeitung”. W listopadzie 1947 otrzymał licencję na wydawanie dziennika, od 3 IV 1948 wydawca „Westdeutsche Allgemeine Zeitung” (WAZ), największej niemieckiej gazety regionalnej.
W latach 70. XX wieku jeden z największych potentatów prasowych w RFN. W 1991 z inicjatywy prof. Gerda Koppera powstał w Dortmundzie Europejski Instytut Dziennikarstwa im. Ericha Brosta. W 1994 ustanowił Fundację Ericha Brosta, mającą między innymi wspierać integrację Polski z Europą Zachodnią. Od 1995, w ramach fundacji, przyznawana jest w Gdańsku Nagroda im. Ericha Brosta, której laureatami są między innymi Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie (1996), Stefan Chwin (1997), Szczepan Baum i Ryszard Semka (1998), partnerstwo miast Brema i Gdańsk (2003). W 1996 nazwę Brostiana otrzymała warszawska seria wydawnicza prezentująca problemy polsko-niemieckiej historii.
Był dwukrotnie żonaty. Od 1936 z Margarete Ortmann (1904-1966), sekretarką z ośrodka doradczego Wolnych Związków Zawodowych, z którą miał syna Martina. Po raz drugi ożenił się w 1975 ze swoją długoletnią sekretarką Anneliese Brinkmann (4 IX 1920 Bochum – 8 IX 2010 Essen), z którą w 1985 adoptowali Ericha Schumanna (13 XIII 1930 Norymberga – 21 I 2007 Ratingen), od spłacenia w 1978 syna Martina, szefa ich koncernu medialnego WAZ.
W Gdańsku, na domu w którym mieszkał przy ul. Kramarskiej, 18 IX 1996 odsłonięto tablicę pamiątkową ku jego czci. Jego druga żona, Anneliese, wsparła w 1999 budowę Domu Seniora na Przymorzu. Jego imieniem nazwano pawilon wybudowany w 2006 na dachu dawnej kopalni węgla Zeche Zollverein w Essen (zabytku techniki wpisanego na światową listę UNESCO). Jego pamięci poświęcona jest również tablica wmurowana w 2010 na dziedzińcu Elbląskiego Muzeum Archeologiczno-Etnograficznego.
Bibliografia:
Andrzejewski Marek, Erich Brost, w: Ludzie Wolnego Miasta, Gdańsk 1997.
Andrzejewski Marek, Erich Brost, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego. Suplement 1, Gdańsk, 1998.
Andrzejewski Marek, Brost Erich Eduard, w: Altpreußische Biographie, Bd. 5.2, Lieferung, 2007.
