BARTHOLDY GOTTFRIED BENIAMIN, przywódca spisku antypruskiego
| < Poprzednie | Następne > |
GOTTFRIED BENIAMIN BARTHOLDY (28 XI 1778 Gdańsk – 1819 Gdańsk), przywódca spisku antypruskiego w Gdańsku. Syn perukarza i fryzjera Gottfrieda Bartholdy’ego. Nauki pobierał w szkole mariackiej, od roku 1793 w Gimnazjum Akademickim, w 1795 relegowany za nieprzestrzeganie przepisów, pozostawał na utrzymaniu matki.
Ulegając hasłom rewolucji francuskiej, od 1793 czynił przygotowania do obalenia panowania władców pruskich nad Gdańskiem i w byłych Prusach Królewskich, planował wprowadzenie rządów republikańskich. Stworzył organizację Związek Wolnych Prusaków, składającą się z kilkunastu osób: uczniów Gimnazjum Akademickiego, młodych uczniów i czeladników rzemieślniczych. Miejscem zebrań było jego rodzinne mieszkanie przy Beutlergasse (ul. Kaletnicza). Z końcem roku 1796 ze skupionymi wokół siebie spiskowcami ułożył odezwę Aufruf an die Danziger und überhaupt an die Nation der Preußen (Wezwanie do gdańszczan i w ogóle do narodu pruskiego), datę wybuchu powstania ustalił na 13 IV 1797 (w rocznicę walk gdańszczan z wkraczającymi do miasta w 1793 wojskami pruskimi). Spisek upadł, gdy rankiem 13 kwietnia wzmożony ruch pod domem sąsiedzi wzięli za zbiegowisko związane z pożarem i zawiadomili policję.
Zbiegł, aresztowany jednak 15 kwietnia, już 12 VI 1797 skazany został przez sąd w Berlinie na ścięcie, inni otrzymali kary od 8 do 15 lat więzienia. Wysokie kary wynikały z przekonania, że stał na czele dużego spisku (13 kwietnia w Gdańsku zamknięto wszystkie bramy, postawiono w stan gotowości bojowej miejski garnizon, przesłuchiwano wszystkich uchodzących za niechętnych Prusakom). Po rozpoznaniu faktycznej sytuacji skazanym na więzienie złagodzono wyroki do 2 lat, został ułaskawiony przez króla tuż przed egzekucją, już na szafocie, i skazany na karę dożywotniego więzienia, zmniejszoną następnie do 10 lat. W roku 1802 zwolniony z więzienia w Pilawie. Służył w armii francuskiej, po zakończeniu wojen napoleońskich ciężko chory wrócił do Gdańska, zarabiał na życie korepetycjami.
