ŻAWROCKI OSKAR, pedagog, działacz harcerski i społeczny
| < Poprzednie | Następne > |
OSKAR ŻAWROCKI (15 IV 1901 Oradówka kolo Humania, Ukraina – 12 XI 1988 Gdańsk), pedagog, działacz harcerski i społeczny. Syn właścicieli majątku Henryka i Marii z Neumanów, młodszy brat Walentyny, Jana i Oskara. Od 14 roku życia był sierotą. W Humaniu ukończył rosyjską szkołę podstawową. Od 1917 pracował w biurze, uczył się na polskich prywatnych kompletach. Za namową Aleksandra Kamińskiego wstąpił do harcerstwa, w 1919 został komendantem hufca w Humaniu. Wydelegowany w tym samym roku przez władze harcerskie podjął pracę w Zakładach Rady Głównej Opiekuńczej w Pruszkowie, był członkiem komendy Warszawskiej Chorągwi Męskiej i komendantem hufca w Pruszkowie (1921–1925). Podczas wojny polsko-rosyjskiej zorganizował w lipcu 1920 ochotniczy pluton harcerski, dowodził nim w składzie 221. pp i 33. pułku piechoty, walczył miedzy innymi w bitwie warszawskiej. W 1921 zdemobilizowany, pracował jako wychowawca i kierownik bursy w Pruszkowie oraz jako nauczyciel wychowania fizycznego w miejscowym gimnazjum. W latach 1921–1924 uczył się i zdał maturę w gimnazjum dla byłych wojskowych w Warszawie. Studiował przez rok na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, ukończył dwuletni kurs w Państwowym Instytucie Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Od 1927 do 1928 odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Ostrowi-Komorowie. Od 1928 do 1936 był nauczycielem w Gimnazjum i Liceum im. Sułkowskich w Rydzynie, jednocześnie studiując. W 1932 absolwent Studium Wychowania Fizycznego uniwersytetu w Poznaniu.
W roku 1936 skierowany do Komisariatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w II WMG w charakterze instruktora do spraw harcerstwa i wychowania fizycznego. Zastępca komendanta Chorągwi Gdańskiej (zob. harcerstwo) i kierownik Wydziału Programowo-Szkoleniowego, kierownik Wydziału Drużyn w Głównej Kwaterze Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP). Od roku 1937 współpracownik II Oddziału Sztabu Głównego Wojska Polskiego, utworzył w Gdańsku tajne Harcerskie Oddziały Bojowe i był ich dowódcą (1937–1939). Organizował ćwiczenia wojskowe gdańskich harcerzy i prowadził obozy szkoleniowe w zakresie dywersji. 10 VI 1939 mianowany komendantem Pogotowia Wojennego Harcerzy (PWH) w Gdańsku. Pod koniec sierpnia 1939 ewakuował członków PWH z Gdańska do Gdyni. Jako podporucznik rezerwy brał ze swoim oddziałem PHW udział w obronie Gdyni, następnie Kępy Oksywskiej jako adiutant pułkownika Stanisława Dąbka. Ranny, wzięty do niewoli, przebywał w oflagu w Murnau, następnie kierował referatem wychowania fizycznego II Korpusu generała Andersa.
Do Gdańska wrócił w końcu 1945 roku. Pracownik Kuratorium Okręgu Szkolnego Gdańskiego (1945–1946 wizytator, następnie naczelnik Wydziału Wychowania Fizycznego), potem kierownik sekcji Wychowania Fizycznego WODKO. W latach 1946–1971 (do przejścia na emeryturę) związany zawodowo z Akademią Lekarską i Akademią Medyczną w Gdańsku ( Gdański Uniwersytet Medyczny) jako organizator (październik 1946) i kierownik Studium Wychowania Fizycznego, od 1966 doktor. Po reaktywowaniu ZHP w grudniu 1956 został wiceprzewodniczącym Naczelnej Rady Harcerskiej, ustąpił z tej funkcji w marcu 1958, sprzeciwiając się upolitycznieniu ZHP. Był wiceprzewodniczącym Państwowej Rady Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, od 1958 członkiem Głównego Komitetu Kultury Fizycznej. Był założycielem i prezesem oddziału gdańskiego Polskiego Towarzystwa Naukowego Kultury Fizycznej.
Odznaczony między innymi Srebrnym Krzyżem Zasługi (1931), Krzyżem Niepodległości (1933), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznaką „Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej”, odznaką „Za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia”, harcerską Odznaką „Za Zasługę” (1924).
Od 1924 żonaty był z Jadwigą z domu Filipkowską (1902–1992), między innymi od 1937 do 1939 komendantkę Gdańskiej Chorągwi Harcerek, po wojnie bibliotekarką w Bibliotece Gdańskiej PAN. Ojciec Marii Danuty, żony Mariusza Żydowo, lekarza stomatologa, Teresy po mężu Wrzołek, profesora Akademii Medycznej w Gdańsku, Lidii, nauczycielki wychowania fizycznego i lektorki Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, oraz Krystyny, po mężu Czerniewska, lekarza mikrobiologa. Pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie.
