FORSTER ALBERT MARIA, gauleiter Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
ALBERT MARIA FORSTER (26 VII 1902 Fürth, Bawaria – przypuszczalnie 28 II 1952 w więzieniu na Mokotowie, Warszawa), gauleiter Gdańska. Syn kierownika więzienia, najmłodszy z sześciorga rodzeństwa. W latach 1912–1920 uczeń gimnazjum humanistycznego; naukę przerwał po sześciu klasach. Pracował
w Bankhaus Brückner w Fürth, 30 VI 1924 został zwolniony za działalność polityczną. Do 1928 bezrobotny. Od 7 XI 1923 roku członek NSDAP (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei) i SA, od 12 VI 1926 SS (doszedł stopnia SS-Obergruppenführera, 31 XII 1941), od 14 IX 1930 roku poseł do Reichstagu z terenu Frankonii.
15 X 1930 mianowany gdańskim gauleiterem (szefem okręgu NSDAP), w Gdańsku od 24 października. Mieszkał początkowo w willi w Oliwie przy Colbatzerstrasse 95 (ul. Bora Komorowskiego), od 1940 w willi przy Eichenallee 1 (ul. Dębinki). Nadał gdańskiemu NSDAP większą dynamikę, przyczynił się w maju 1933 roku do zdobycia przez nią ponad 50% miejsc w Volkstagu; 1 czerwca założył „Danziger Vorposten”.
11 VII 1933 powołano go do Pruskiej Rady Państwa (Preußischer Staatsrat) i został członkiem Reichstagu, 14 lipca nadano mu honorowe obywatelstwo miasta Gdańska.
Zwalczał partie opozycyjne, doprowadził do dymisji prezydenta Hermanna Rauschninga. Zwolennik przyłączenia II Wolnego Miasta Gdańska do Niemiec; od 4 VI 1939 honorowy obywatel Sopotu. 23 VIII 1939 Senat Gdańska ogłosił go głową państwa, co stanowiło złamanie gdańskiej konstytucji. 9 IX 1939 w Dworze Artusa powitał kanclerza Adolfa Hitlera w „oswobodzonym” Gdańsku. 26 X 1939, w nowo utworzonej prowincji Okręg Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, został gauleiterem i namiestnikiem Rzeszy. Wobec ludności polskiej, kaszubskiej i żydowskiej, prowadził bezwzględną politykę eksterminacyjną poprzez masowe mordy (lasy piaśnickie i szpęgawskie), wysiedlenia do Generalnej Guberni i obozów koncentracyjnych ( obóz Stutthof) oraz plan masowej germanizacji 700.000 osób pochodzenia polskiego. 19 lub 23 III 1945 – po zdobyciu Prus przez armię radziecką – odwiedził Adolfa Hitlera w bunkrze Kancelarii Rzeszy przekonując o niemożliwości obrony Gdańska przed radzieckim atakiem. Uległ zapewnieniom Adolfa Hitlera, że kanclerz uratuje miasto, powrócił do Gdańska, lecz po kilka dniach (27 III 1945), zorganizowawszy jeszcze niedaleko swojej Forsterówki pogrzeb poległego tego dnia dowódcy 4 dywizji pancernej gen. Clemensa Betzela, z resztką swego sztabu zbiegł na Hel.
4 V 1945 opuścił Hel (na parowcu „Zoppot”), kierując się do Grömnitz nad Zatoką Lubecką. 27 V 1945 został zatrzymany przez Brytyjczyków w Hamburgu, internowany najpierw w obozie jenieckim Fallingbostel (niedaleko obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen), następnie w Neuengamme, 12 VIII 1946 został wydany władzom polskim. 25 VIII 1946 wydano nakaz uwięzienia go za „masowe morderstwo” i osadzono najpierw w Warszawie, a 14 VIII 1946 przekazano do więzienia w Gdańsku. Po publicznym procesie w Gdańsku ( Państwowa Opera Bałtycka. Budynek), trwającym od 5 do 29 IV 1948, Najwyższy Trybunał Narodowy skazał go za zbrodnie ludobójstwa i przestępstwa wojenne na karę śmierci przez powieszenie. Sądowi Trybunału przewodniczył dr Stanisław Rybczyński, w jego skład wchodzili sędziowie: Józef Zembaty i Henryk Cieślak oraz jako ławnicy posłowie na Sejm Stanisław Stasiak, Stanisław Stefański, Henryk Wójcicki i Janusz Wierusz-Kowalski. Oskarżycielami publicznymi byli dr Mieczysław Siewierski i dr Tadeusz Cyprian (w połowie procesu zastąpił go Stefan Kurowski). Wyznaczonymi z urzędu obrońcami oskarżonego byli adwokaci Tadeusz Kuligowski i Bolesław Wiącek. Wśród świadków zeznających na jego niekorzyść byli zarówno gdańscy Niemcy (np. Rudolf Walter Gamm) jak i Polacy. Procesowi towarzyszyły między innymi manifestacje i zebrania ludności Gdańska (na przykład 21 III 1948 w Akademii Lekarskiej). 28 II 1952 przewieziono go z Gdańska do Warszawy i tego samego dnia stracono. Motywy odwlekania egzekucji nie zostały jednoznacznie wyjaśnione, wiadomo jedynie, że prosił o ułaskawienie Prezydenta RP oraz czołowe osobistości Europy Zachodniej.
Od 9 V 1934 był żonaty z Gertrudą z domu Deetz, córkę przedsiębiorcy budowlanego, poznaną podczas jednej z zabaw w Sporthalle. Ślub miał miejsce w Kancelarii Rzeszy, świadkami byli Adolf Hitler i Rudolf Hess. O egzekucji męża, o którym nie miała wieści od 1949, powiadomiono ją dopiero w roku 1954.
Jego imię („Albert Forster”) nosił zbudowany w 1937 roku w Danziger Werft holownik eksploatowany przez firmę Weichsel-Danziger Dampfschiffahrt und Seebad AG, 23 VI 1947 przejęty w Grangemouth (Anglia) przez Polską Misję Morską. Od lipca 1947 jako „Herkules” pozostawał w służbie Wydziału Ratowniczo-Holowniczego Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe, następnie w Żegludze Polskiej, od 1951 w Polskim Ratownictwie Okrętowym. Wycofany ze służby w 1958 roku.
Zob. też Forsterówka.
