BURAU, firma
| < Poprzednie | Następne > |
„W.F.BURAU” firma działająca w Gdańsku w latach 1829–1945, początkowo introligatorska, następnie introligatorsko-handlowa, po 1895 handlowo-drukarska. Założona przez Wilhelma Ferdinanda Burau (17 II 1801 Żukowo koło Gdańska – 9 X 1881 Gdańsk), syna kowala w żukowskiej hamerni (kuźni) nad Radunią, w Gdańsku uczącego się zawodu introligatora w firmie Augusta Trosina (zm. 11 IX 1866 Gdańsk, na cholerę). 26 XII 1829 ożenił się z wdową Henriettą Philippiną Samland z domu Fols (27 XI 1801 Gdańsk – 5 X 1874 Gdańsk), której kapitał pozwolił mu na założenie w grudniu tego roku warsztatu introligatorskiego, w 1835 działającego w należącej do niego kamienicy przy Heilige-Geist-Gasse 780 (ul. św. Ducha 40/42).
W 1840 sprzedał kamienicę i warsztat introligatorowi Juliusowi Raukau (1810–1893) i w grudniu tego roku otworzył kolejny, na parterze należącej do księgarza Gustava Adolfa Gerharda (1805-1889) kamienicy przy Langgasse 404 (ul. Długa 39). W 1844 stał się właścicielem tej kamienicy, uruchamiając przy warsztacie sklep z materiałami papierniczymi. Sprzedawał w nim początkowo wytwarzane w warsztacie zeszyty, notesy, bloki rysunkowe. Asortyment towarów uległ wkrótce poszerzeniu o akcesoria pisarsko-biurowe, sprowadzane także spoza Gdańska. Sprzedawano będące już w powszechnym użytku obsadki ze stalówkami, kałamarze, atramenty i tusze pisarskie w różnych kolorach, bibuły i bibularze, ołówki i kredki. Biurom oferowano segregatory na akta, różnokolorowe kalki, noże do otwierania kopert, dziurkacze, spinacze i zszywacze do akt. Gwarantował klientom wysoką jakość sprzedawanych towarów.
W 1862 był radnym Gdańska, należał do loży masońskiej „Einigkeit”, w latach 1857–1881 jej wielki mistrz ( wolnomularstwo). Mieszkał od 1840 w budynku zajmowanym przez jego firmę. Bezdzietny, opiekował się pasierbicami Amalią Henriettą Albertiną Samland (12 III 1826 Gdańsk – 9 IV1843 Gdańsk) i Mathildą Wilhelminą Samland (ur. 25 VIII 1828 r Gdańsk), którą w 1851 wydał za mąż za pracownika firmy Eduarda Philippa Siebenfreunda (27 V 1823 Chełmno nad Wisłą – 4 I 1916 Gdańsk). Zięć stał się jego wspólnikiem, a następnie spadkobiercą firmy, którą prowadził z synem Ferdinandem Philippem Emilem (9 XI 1855 Gdańsk – 19 V 1906 Gdańsk, na serce).
W 1872–1873 w kamienicy przy Langgasse 39 (ul. Długa) zlikwidowane zostało przedproże (wraz z innymi na tej ulicy), co zmusiło firmę do przebudowy wejścia do sklepu i kamienicy, w 1883–1884 dokonano także przebudowy jej wnętrza i oficyny. W 2 połowie XIX wieku warsztat introligatorski był już tylko uzupełnieniem sklepu, około 1895 zakończył swoją działalność, natomiast 28 VII 1892 firma uruchomiła przy swojej siedzibie nową, własną drukarnię. W ofercie sklepowej pojawiły się pióra wieczne różnych marek, zestawy biurkowe z marmuru lub innych drogich materiałów (kałamarze, bibularze, noże do listów, stojaki do korespondencji), od końca XIX wieku także maszyny do pisania i liczenia.
Od 1909 właścicielem firmy był syn Ferdinanda Siebenfreunda, Kurt Eduard. W 1919 jego wspólnikiem został kupiec Ottomar Steinbach (1886 Drezno – po 1942) zamieszkały przy Wiebewall 2 (ul. Okopowa), w 1910 pracownik firmy, w 1915 jej prokurent. Jego kapitał pozwolił firmie zakupić w 1920 od wdowy Elisabeth Rutener sąsiednią kamienicę przy Langgasse 40 (ul. Długa), której parter po przebudowie połączono z nr 39 w jeden duży lokal sklepowy. Na wyższych piętrach obu kamienic mieściły się mieszkania czynszowe, przynoszące firmie dodatkowe dochody. W oficynach utworzono warsztat naprawy maszyn do pisania. Od 1921 działała we Wrzeszczu przy Hauptstrasse 25 (al. Grunwaldzka) filia sklepu, w 1924 otwarto na Spichlerzach przy Hopfengasse 74 (ul. Chmielna) jej nową drukarnię. Drukowano tu książki oraz katalogi firmy jak i druki akcydensowe dla innych kontrahentów. Między innymi w 1930 reklamowano w wydawanych katalogach wysokiej jakości meble biurowe produkowane w znanych niemieckich fabrykach, a przeznaczone dla kancelarii adwokackich i gabinetów prezesów dużych firm: biurka z rzeźbionymi elementami, stoły konferencyjne, szafy biurowe, sekretarzyki, krzesła, fotele.
5-16 XII 1929 firma uroczyście obchodziła stulecie swego działania. W 1934 nastąpiło rozwiązanie spółki i podzielenie jej aktywów. Kurt Siebenfreund pozostał właścicielem kamienicy przy Langgasse 39 (ul. Długa) oraz sklepu z artykułami papierniczymi i biurowymi, przeniósł go jednak do lokalu dawnej filii we Wrzeszczu (przy Hauptstrasse 61), zachowując nazwę „W.F.Burau”. Ottomar Steinbach został właścicielem kamienicy przy Langassse 40 (gdzie już od 1931 miała swoją siedzibę firma wydawnicza „Danziger Verlag GmbH” Paula Rosenberga) oraz drukarni i introligatorni książek przy Hopfengasse 74 z jej kantorem oraz sklepem z artykułami papierniczymi w kamienicy przy Langgasse 39, prowadzonym teraz pod własnym nazwiskiem.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Księga ślubów kościoła NMP za rok 1829; według karty meldunkowej urodził się w Gdańsku-Oliwie.
Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk, nr 2452/81 (akt zgonu).
„Danziger Intelligenzblatt”, nr 292 z 14 XII 1829, s. 3236 (ślub); nr 63 z 16 III 1835, s. 579 (ogłoszenie reklamowe sklepu); nr 299 z 21 XII 1839, s. 2643 (przenosiny firmy na ul. Długą).
„Danziger Zeitung” z 10 X 1881 (nekrolog).
„Danziger Neueste Nachrichten” z 24 XII 1929 (100-lecie firmy).
Danziger Bürgerbuch. Bilder aus Leben und Wirken Danziger Männer und Frauen in Politik, Wirtschaft, Press, Kunst Wissenchaft, Volksbildung, Danzig 1927, s. 107.
Danzigs Communalbehoerden za rok 1862.
