DOM DOBROCZYNNOŚCI

< Poprzednie

Następne >

Dom Dobroczynności, Samuel Donnet, 1707

Dom Dobroczynności, Samuel Donnet, 1707

Dom Dobroczynności
i Sierot przy ul. Sierocej, 1906

Dom Dobroczynności
i Sierot na Osieku, 1910

Dom Dobroczynności
i Sierot (w głębi) przy
ul. Sierocej nad dawnym odgałęzieniem Kanału Raduni, 1910

Widok na zabudowania Domu Dobroczynności i Sierot od zachodu, 1906

Pracownicy i wychowankowie Domu Dobroczynności i Sierot, 1906

Wychowankowie Domu Dobroczynności i Sierot, 1906

Dom Dobroczynności i Sierot, 2009

Dom Dobroczynności i Sierot, 2019

Tablica upamiętniająca fundatorów kaplicy w Domu Dobroczynności i Sierot

DOM DOBROCZYNNOŚCI / SIEROCINIEC (Spendhaus), Dom Dobroczynności i Sierot (Spend- und Waisenhaus), otwarty 7 XII 1699 roku na Osieku, przy Am Spendhaus (ul. Sieroca), według projektu Barthela Ranischa, powołany przez Urząd Dobroczynności. Przeznaczony dla ubogich, zapewniał im utrzymanie i wychowywał przez pracę; jednocześnie wykorzystywany jako sierociniec.

Po wydzieleniu w roku 1788 Instytutu Ubogich opiekował się wyłącznie ubogimi nieletnimi. Zatrudniał nauczyciela (nauka czytania, pisania, rachowania, katechizmu) i kobiety uczące dziewczęta prząść, szyć i dziergać. Pełnoletni wychowankowie pozostawali pod jego kuratelą; starano się zapewnić im pracę w rzemiośle (chłopcy) i na służbie w domach mieszczan (dziewczęta). Z nauk korzystały też ubogie dziewczęta (około 40) mieszkające poza zakładem (tzw. Graue Mädchen).

W roku 1752 objęty przywilejem króla polskiego Zygmunta Augusta z 1552 (przysługującym przedtem tylko Domowi Dziecka), który zrównywał dzieci z nieprawego łoża z dziećmi poczętymi legalnie (w 1765 przywilej zatwierdzony przez króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego). W roku 1703 przebywało w nim 135 pensjonariuszy (w tym 90 dzieci), w 1742 – 307 (254 dzieci), 1771 – 502 (417 dzieci), 1788 – 455 (426 dzieci). Udzielał wsparcia finansowego ubogim spoza zakładu (w 1733 – 3092, 1745 – 4369, 1768 – 5238). Główny budynek istnieje i obecnie; początkowo miał na parterze: przedsionek, izby jałmużniczą, kobiet, chorych, dziewcząt, na piętrze: izbę prowizora, jadalnię oraz szkołę, a na poddaszu pomieszczenia gospodarcze i mieszkanie zarządcy. W 1702 roku na piętrze znajdowała się kaplica, w 1753 rozbudowana: rozebrano podłogę między piętrem a parterem. Budynek wielokrotnie przebudowywano; w sąsiedztwie wzniesiono w XVIII i XIX wieku inne zabudowania (m.in. w 1707 roku szkołę).

17 XI 1906 wraz z 80 chłopcami przeniesiony do Wrzeszcza, do nowego budynku (Spend- und Waisenhaus) przy Drewkeweg 1 (ul. Sosnowa), róg Steffensweg 26 (ul. Stefana Batorego). Do 1945 roku przebywało w nim 70–80 dzieci obojga płci w wieku 6–14 lat. ASZ

Prowizorzy Domu Dobroczynności i Sierot na Osieku

Notowany w roku	Zawód	Imię, nazwisko, daty życia
1839	kupiec	Gustav Friedrich Focking (1798–1862)
1869–1897	kupiec	Johann Georg Gustav Lickfett
MrGl

Prowizorzy Domu Dobroczynności i Sierot przy Steffensweg 26 (ul. Batorego)

Notowany w roku	Zawód	Imię, nazwisko, daty życia
1908	rentier	Johann Julius Carl Holtz
1914, 1918	lekarz	Heinrich Liévin (1850–1923)
1921, 1928	kupiec	Johann Ludwig Thomsen (1857–1931)
1935, 1939	kupiec	Edwin Grube (1866–1941)
MrGl