KÖHNE-JASKI PAUL, kupiec
| < Poprzednie | Następne > |
PAUL KÖHNE-JASKI (Jaschke; około 1492 – 9 VII 1564 Gdańsk), kupiec, właściciel firmy handlu bursztynem. Syn zapewne przybyłego na Pomorze kupca węgierskiego Jana. Analfabeta, w Gdańsku od 1519 roku, pracował jako rzemieślnik przy obróbce bursztynu, po 1525 zajmował się wyłącznie jego skupem i sprzedażą.
W styczniu 1525 roku, po kryzysie w mieście i usunięciu dotychczasowej gdańskiej Rady Miejskiej (zob. Eberhard Ferber, reformacja), był jednym z trzech wybranych przez cechy członków gdańskiego poselstwa, mającego na dworze króla polskiego Zygmunta I Starego bronić zasadności wyboru nowej Rady.
18 XII 1533 wraz z Wincentym Anholtem i Georgiem Borkem uzyskał od księcia pruskiego Albrechta I Hohenzollerna dziedziczny przywilej dający im monopol (za skromną opłatą) na wybieranie na całym wybrzeżu Morza Bałtyckiego w Prusach Książęcych trzech gatunków bursztynu: bastardu, kamienia wirowatego i kamienia zwykłego. Wobec niezadowolenia gdańskich bursztynników (którym do produkcji nie wystarczał surowiec pozyskiwany na Mierzei Wiślanej, zob. bursztyn bałtycki), w 1538 wstrzymał dostawy. W konsekwencji zmusił członków gdańskiego cechu bursztynników do przyznania mu monopolu na sprzedaż gotowych wyrobów wyprodukowanych z dostarczonego przez siebie surowca. Starania Rady Miejskiej Gdańska u księcia Albrechta o dostarczanie bursztynu i innym gdańszczanom nie przyniosły rezultatów. Przed rokiem 1550 spłacił wspólników i uzyskał kolejny przywilej księcia Albrechta, dający monopol na sprowadzanie bursztynu z Prus Książęcych tylko dla siebie i swoich potomków. Monopol ten utrzymał się do 1642. W 1554 uzyskał szlachectwo od cesarza Karola V. Wchodził w skład zarządu szpitala miejskiego, Lazaretu przy Bramie Oliwskiej.
Od 1519 roku żonaty był z Dorotheą (zm. 1537), córką Nicolausa Rosenberga, następnie z Margarethą Ottinghusen. Jego starszym synem był Georg, spadkobiercą firmy został młodszy syn Paul II (29 VI 1535 – 11 I 1585), dziewiąte dziecko z pierwszego małżeństwa, studiujący w 1557 w Bolonii i Pawie, od 1571 ławnik Głównego Miasta, od 1581 rajca, w 1582 sędzia, opiekun gdańskiego cechu bursztynników, od 15 XII 1560 żonaty z Dorotheą, córką ławnika Johanna Zimmermana.
W 1628 na zlecenie wnuków (między innymi Israela Köhne-Jaskiego) Abraham van den Block wykonał w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny jego epitafium.
