JEDNASZEWSKA TERESA, historyk sztuki
| < Poprzednie | Następne > |
TERESA JEDNASZEWSKA z domu Guć (14 IV 1942 Częstochowa – 19 VIII 2024 Gdynia), historyk sztuki. Córka Władysława (1903 Zduńska Wola – 2001 Gdynia) i Marianny z domu Szewczyk (1912 Częstochowa – 1996 Gdynia), przed 1939 mieszkających w Gdyni, wysiedlonych z niej podczas okupacji. W 1959 ukończyła Liceum Ogólnokształcące w Gdyni, w 1965 studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na kierunku zabytkoznawstwa i konserwatorstwa. W 1966 podjęła pracę w Dziale Dokumentacji Historycznej Muzeum Zamkowego w Malborku. Od lutego 1970 pracowała w Biurze Badań i Dokumentacji Zabytków w Gdańsku (później przekształconym w Gdański Ośrodek Ochrony Dóbr Kultury, a następnie w Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego). Pełniła tam funkcję kustosza, kierownika Zespołu Materialnych Wartości Kulturowych. Planowała i nadzorowała prace konserwatorskie, a od 1979 (we współpracy z Aleksandrą Banach) zajmowała się również ochroną tzw. zabytków ruchomych: dzieł sztuki pozostających w zbiorach kościelnych, w posiadaniu instytucji i w kolekcjach prywatnych, z wyłączeniem zbiorów muzealnych.
Do ważniejszych prac prowadzonych pod jej nadzorem należały: konserwacja i rekonstrukcja wystroju Wielkiej Hali Dworu Artusa oraz wystroju wnętrz Domu Uphagena; konserwacja gotyckich polichromii w kościołach św. Katarzyny, św. Mikołaja, Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP),
św. Jana oraz w katedrze oliwskiej; scalenie ocalałych fragmentów, konserwacja i rekonstrukcja prospektu organowego z kościoła św. Jana (1625–1629) i adaptacja tego dzieła do kościoła NMP (we współpracy z Marianem Dorawą z Przedsiębiorstwa Państwowego Pracownie Konserwacji Zabytków w Toruniu); odbudowa i konserwacja barokowych organów głównych oraz tzw. mniejszego prospektu organowego z 1703 i późnogotyckich stall zakonnych w kościele św. Trójcy; konserwacja ołtarza głównego z 1688, osiemnastu barokowych ołtarzy bocznych i renesansowego ołtarza Trójcy Świętej z 1606 w katedrze oliwskiej; renowacja iluzjonistycznych malowideł i barokowych ołtarzy w kościele św. Ignacego Loyoli; konserwacja gotyckich grup pasyjnych z kościołów św. Mikołaja, św. Katarzyny i św. Trójcy; konserwacja zabytkowych epitafiów związanych z mieszczaństwem gdańskim w kościołach św. Katarzyny, NMP, św. Jana i św. Trójcy.
Autorka wielu publikacji, między innymi artykułów Ślusarstwo w Gdańsku średniowiecznym XIV–XV wieku („Gdańskie Studia Muzealne” 1976, t. I), Artystyczne okucia Gdańskie XVI–XVIII wieku, (tamże, 1978, t. II), Kuźnictwo gdańskie XVI i XVII wieku („Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1982, nr 2), Dokumentacja i konserwacja zabytkowych dzieł sztuki gdańskiej (w: Studia z historii sztuki Gdańska i Pomorza, 1992), Przegląd prac konserwatorskich przy najcenniejszych zespołach sztuki gdańskiej („Ochrona Zabytków” 1993, nr 2), rozdziału „Kowalstwo artystyczne” (w: Aurea Porta Rzeczypospolitej. Sztuka gdańska od połowy XV do końca XVII wieku, t. I, 1997) oraz katalogu Kowalstwo artystyczne i odlewnictwo (1985); współautorka tekstów dotyczących niektórych kamienic w katalogu Miasto Gdańsk, cz. 1: Główne Miasto (2006), wydanego w ramach „Katalogu Zabytków Sztuki” (Seria Nowa) Instytutu Sztuki PAN. Autorka i organizatorka wystaw Kowalstwo artystyczne i odlewnictwo (Malbork, 1978) oraz Europejskie dziedzictwo rozproszone (Gdańsk, 1992).
Członek Gdańskiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki, w latach 1973–1980 jego sekretarz, 1980–1990 członek sekcji konserwatorskiej. W 1993 wyróżniona Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska za upowszechnianie kultury i wiedzy o Gdańsku. W 1997 otrzymała Nagrodę Generalnego Konserwatora Zabytków za udział w przygotowaniu rocznicy tysiąclecia pierwszej wzmianki o Gdańsku, w 2002 uhonorowana Nagrodą im. prof. Jerzego Stankiewicza.
Od 1965 zamężna z Janem Jednaszewskim (6 XI 1937 Warszawa – 11 IV 2023 Gdynia), magistrem inżynierem mechaniki. Syn Piotr Przemysław (ur. 1966) ukończył studia w Polsce i Wielkiej Brytanii, doktor nauk humanistycznych (PhD), specjalizuje się w metodyce nauczania języka angielskiego jako obcego, dyrektor St Mary`s Academy Ltd. (Falkirk, Szkocja), członek Rady Uczelni UKSW (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego), inicjator współpracy międzynarodowej UKSW w ramach programu Erasmus+ z Université Paris-Est Créteil Val de Marne (2020) oraz wspólnie prowadzonych projektów dla międzynarodowych grup nauczycieli z University of Malta (2024).
Pochowana z męzem w grobie rodzinnym na Cmentarzu Komunalnym w Gdyni-Witominie.
