HOENE FRIEDRICH AUGUST THEODOR, kupiec, przedsiębiorca, radny
| < Poprzednie | Następne > |
FRIEDRICH AUGUST THEODOR HOENE (Höne) (24 X 1776 Lębork – 24 III 1868 Orunia), kupiec, przedsiębiorca, radny Gdańska. Syn burmistrza Lęborka Johanna Christiana (1750–1832). Od 1791 uczył się w Gdańsku zawodu kupieckiego i języków francuskiego i angielskiego. Właściciel firmy armatorskiej zajmującej się działalnością eksportową i importową towarów do i z Europy Zachodniej. Jako jeden z nielicznych gdańszczan wzbogacił się w okresie I Wolnego Miasta Gdańska, kiedy pod pozorem handlu morskiego ze Szwecją prowadził zakazane przez władze, ryzykowne interesy z kupcami angielskimi. W 1822 należało do niego pięć towarowych statków żaglowych o łącznej pojemności 1880 łasztów. Współzałożyciel w 1822, a w latach 1835–1849 prezes Korporacji Kupców. Fundator organów w nowym kościele św. Jerzego na Oruni. W latach 1817–1826 członek Rady Miejskiej, poseł gdański do Landtagu Prowincji w Królewcu. W 1846 członek Towarzystwa Przyjaciół Sztuki.
Od 1814 właściciel ogrodu i dworku na Oruni ( Park Oruński), gdzie mieszkał. Od 1817 właściciel kamienicy przy Langgasse 393 (ul. Długa 27), z domem tylnym przy Hundegasse 337 (ul. Ogarna 113) i kamienicy przy Jopengasse 738 (ul. Piwna 59), gdzie mieszkał i gdzie znajdował się kantor firmy, z domami tylnymi przy Ziegengasse 3 i 4 (stajnie) (ul. Kozia). Był także właścicielem (po
Jakobie Kabrunie) stajni przy An der Reitbahn 40 (ul. Bogusławskiego 17) należącej do jego potomków i spadkobierców do 1945 (w okresie II Wolnego Miasta Gdańska już nie stajnie, a posesja w posiadaniu potomków z linii z Leźna). Od czerwca 1832 właściciel majątku ziemskiego w Leźnie pod Gdańskiem i należących do niego folwarków w Lnisku i Pępowie. W 1816 sfinansował budowę nowego mostu nad Kanałem Raduni, w pobliżu wylotu obecnej ul. Gościnnej, zwanego Peckenbrücke (Mostem Rozpustnic), w zamian za co otrzymał w 1820 na 18 lat prawo polowań na polach oruńskich. Wspomagał odbudowę po wojnach napoleońskich kościoła św. Jerzego na Oruni, ufundował nową ambonę, wystarał się o zamontowanie organów.
Jego pierwszą żoną była Marie (23 IV 1790 Gdańsk – 8 V 1829 Gdańsk), drugą od 12 IX 1830 jej siostra Helena (1804 Berlin – 20 I 1888 Gdańsk), córki kupca Lachlana Mac Leana. Z ręką panien Mac Lean przejął także kamienicę przy Hundegasse 241 (ul. Ogarna 20) z domem tylnym przy Hintergasse 230 (ul. Za Murami 35), którą sprzedał w 1842. Córką z pierwszego małżeństwa była Emilie Hoene (1825 – 15 VI 1917 Gdańsk), która przekazała testamentem mieszkańcom Gdańska należący do niej park na Oruni. Imię Emilie Hoene nosi obecnie ulica w dzielnicy Orunia.
Najstarszy syn, Richard (1812 Orunia – 7 XII 1875 Merano, Włochy), w 1830 absolwent gdańskiego Gimnazjum Miejskiego, po studiach filozoficznych w 1840–1858 radca w Berlinie, otrzymał majątek Leźno i Lniska, zmarł bezdzietnie. Nie przeżył ojca średni z synów, Eduard Friedrich (1815 Gdańsk – 24 IX 1849 Gdańsk), także absolwent Gimnazjum Gdańskiego, prawnik, od 1841 asesor sądowy w Gdańsku. Najmłodszy syn, Carl Friedrich (26 I 1828 Orunia – 3 IV 1899 Pępowo), w 1847 absolwent tego samego gimnazjum i student prawa w Heidelbergu, odziedziczył dobra Pępowo. 6 V 1856 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) zawarł związek małżeński z Rose (Rosalią) Herminą (20 XII 1836 Gdańsk – 24 II 1897 Gdańsk), córką sędziego Gustava Friedricha am Ende. Ze związku tego pochodzili: prawnik i urzędnik państwowy (landrat (starosta) w Chełmnie) Karl Hoene (14 XII 1857 Pępowo – 9 I 1909 Davos) i Georg Hoene (15 XII 1858 Pępowo – 6 III 1916 Leźno). Starszy, Karl, otrzymał testamentem od bezdzietnego stryja Richarda majątek w Leźnie i Lniskach. Nie mając zawodowego przygotowania do pracy w rolnictwie, przekazał 1 VII 1882 zarząd majątku za 15 000 marek rocznej opłaty bratu Georgowi, który po śmierci ojca stał się także właścicielem Pępowa. Po również bezdzietnej śmierci Karla, Georg stał się także jedynym właścicielem Leźna (gdzie rezydował w pałacu) i Lnisk. Majątki nastawione były na hodowlę bydła mlecznego, uprawę zboża i ziemniaków, głównie na potrzeby Gdańska, działała tu także cegielnia oraz gorzelnia.
Po śmierci Georga właścicielem majątków został jego syn Konrad, zarządzając nimi do 1945, autor pracy o dziejach Leźna i Pępowa (Die Geschichte des Ritterguts Leesen bei Danzig (Historia dóbr rycerskich Leźno koło Gdańska), Danzig 1927). Od 1920 majątki znajdowały się na terenie państwa polskiego i były terenami granicznymi z II Wolnym Miastem. Drugi z synów Georga, Albert, został właścicielem majątku w Borczu w powiecie kartuskim, trzeci Friedrich (23 VIII 1886 Leźno – 24 III 1933 Gdańsk), kawaler i kupiec hurtowy, w 1928 mieszkał przy Jopengasse 60 (ul. Piwna).
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk. 1609, 334, nr 178/88 (akt zgonu żony Heleny MacLean).
„Danziger Zeitung”, 25 III 1868 (nekrolog); 21 I 1888 (nekrolog żony Heleny MacLean).
