CEGIELNIA SUCHANINO
| < Poprzednie | Następne > |
CEGIELNIA SUCHANINO (Ziegelei und Zementwarenfabrik Hartmann & Co., Ziegelei Zigankenberg), Eichenallee 2 (ul. Dębinki), u podnóża Suchańskiej Góry ( Cygańska Góra), obejmowała obszar na wysokości skrzyżowania Ziegelstraße (Ceglana, obecnie ul. Śniadeckich) i Eichenallee (ul. Dębinki). Założona wraz z zakładem wyrobów cementowych w 1900 przez Maxa Hartmanna (1862–1919), radnego (1903–1908), właściciela m.in. ciegielni także w Brętowie, w 1898 współzałożyciela i współwłaściciela spółki pozyskującej nieruchomości na Zaspie (od linii kolejowej do drogi z Nowych Szkotów do Strzyży Dolnej (Labesweg, obecnie ciąg ulic Lelewela i Nad Stawem) „Weisshof. Grunderwerbs-Gesellschaft mit beschränkter Haftung” („Towarzystwo Obrotu Nieruchomościami Biały Dwór”) (do której wniósł nabyty przez siebie Czerwony Dwór), odsprzedanych w 1911 z zyskiem miastu pod zabudowę. W 1901 (za 20 000 marek) i 1905 część obszaru suchanińskiej cegielny Max Hartmann odsprzedał na potrzeby budowanego Szpitala Miejskiego we Wrzeszczu. W 1907 zatrudniała 147 osób. W latach 1919–1921 należała do wdowy Gabrieli Hartmann, która sprzedała ją kupcom ze Lwowa, w latach 1924–1928 do Richarda Burchardta. Od 1928 własność miasta Gdańska, funkcjonująca jako Cegielnia Miejska, do 1933 jako jedyna cegielnia znajdująca się w granicach administracyjnych miasta. Od 15 V 1940 do 30 IV 1941 przy cegielni działał podobóz pracy przymusowej (Aussenstelle Zigankenberg) obozu w Stutthofie.
Wypalana cegła była wyrabiana z gliny wydobywanej od średniowiecza do XX wieku również z podnóża Suchańskiej Góry, z miejsca obecnego Stadionu Miejskiego Ośrodka Sportu przy ulicy Traugutta. Częściowo zmechanizowana, do produkcji cegieł używano maszyny parowej.
Po 1945 miejsce po wyrobisku gliny przy ul. Dębinki wypełniono gruzem ze zniszczonego Głównego Miasta (zob. odbudowa Śródmieścia Gdańska po 1945), teren cegielni przejęła Akademia Lekarska w Gdańsku. Po rozebraniu budynków cegielni w 1975 wybudowano w jej miejscu budynek Instytutu Badań Medycznych (następnie Collegium Biomedicum) oraz bibliotekę medyczną. Od 1992 teren zaliczono do dzielnicy Aniołki.
W willi właścicieli cegielni, wybudowanej w 1900 dla Maxa Hartmanna przy Eichenallee 1 (ul. Dębinki), za czasów kolejnego właściciela, Richarda Burchardta, wynajmowanej głównie pracownikom Polskiego Banku Przemysłowego II Wolnego Miasta Gdańska, w 1930 mieszkał urolog Szpitala Miejskiego Kurt Werwaht, od kwietnia 1936 do lutego 1939 działało zaś prywatne gimnazjum żydowskie Ruth Rosenbaum (córki prawnika, zastępcy przewodniczącego Gminy Synagogalnej Bernharda Rosenbauma). W 1939 zabudowania rozebrano i w głębi działki do 1940 wybudowano willę dla gauleitera Alberta Forstera.
