FLANDER SAMUEL, kramarz, mistrz Kwartału Rybackiego

SAMUEL FLANDER (1683 Gdańsk – pochowany 4 I 1760 Gdańsk) kramarz, handlarz futer. Syn rzemieślnika Samuela (ur. 1627) i jego drugiej żony, poślubionej w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) 31 I 1677 Concordii, córki Christiana Leberechta.

22 II 1710 otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska. 12 IV 1736 nabył za 1800 florenów od opata klasztoru cystersów w Oliwie Franciszka Mikołaja Zaleskiego dzierżawę wsi Świemirowo i folwarku Karlikowo (obecnie części Sopotu), zobowiązując się do ich odbudowy (zwłaszcza zniszczonego do fundamentów w czasie oblężenia Gdańska w 1734 dworu). Jeszcze w tym samym roku, za zgodą opata, przekazał dzierżawę w ręce swojego zięcia, Ludwika Gralatha (1710–1793; młodszego brat późniejszego burmistrza Daniela Gralatha), pozostawiając dla siebie część Potoku Karlikowskiego, gdzie w 1738 wybudował młyn prochowy.

Od 1749 członek Trzeciego Ordynku i jeden z czterech kwatermistrzów Kwartału Wysokiego. Był jednym z aktywniejszych działaczy (m.in. z Danielem Gralathem) Trzeciego Ordynku w okresie sporu o przyjęcie królewskiej ordynacji (ograniczającej wszechwładzę Rady Miejskiej na rzecz króla i Trzeciego Ordynku). Wchodził w 1749 w skład ośmioosobowej komisji (po dwie osoby z każdego Kwartału), spisującej w 68 punktach skargi i zażalenia obywateli na Radę. W 1750 wysuwany był (na pierwszym miejscu) przez Trzeci Ordynek jako kandydat na stanowisko ławnika lub rajcy. Rada Miejska pominęła go jednak w swoich wyborach, a na wypadek ewentualnych szykan ze strony władz Gdańska król August III wziął go po swoją osobistą ochronę. W tym samym roku był członkiem komisji Trzeciego Ordynku ds. testamentów (debatującej nad ustaleniem terminu ich otwierania, z czym spadkobiercy często zwlekali, nie chcąc uszczuplać dziedziczonego majątku przez zapisy umierającego na rzecz instytucji dobroczynnych). 4 XI 1750 wchodził w skład kolejnej komisji Trzeciego Ordynku, tym razem protestującej przeciwko opieszałości władz miasta w przyjęciu królewskiej ordynacji. W 1751, po przyjeździe do Gdańska mającego rozstrzygnąć spory w kwestii ordynacji sądu asesorskiego, gościł w swoim domu kanclerza wielkiego koronnego Jana Małachowskiego. Jako kwatermistrz Kwartału Rybackiego był jednocześnie kapitanem 7. chorągwi tego Kwartału, także członkiem Urzędu Budowlanego i Urzędu Wałowego.

Żenił się dwukrotnie w kościele NMP (i tam pochowany, tak jak i jego dzieci). Po raz pierwszy 11 III 1710 z Anną Constantią (zm. przy porodzie 16 I 1711, w wieku 37 lat), córką Jeremiasa Krischke (Krisske) (zm. 1687), wdową po poślubionym w 1690 Carlu Dunkerze (pochowany 5 III 1709). Po raz drugi ożenił się 1 XII 1712 z Anną Theodorą (pochowana 8 X 1761 tamże, w wieku 71 lat), córką Johanna Conrada Fichtela, wdową po Wilhelmie Bucky (zm. 26 XI 1710, brat lekarza Christiana Bucky). Ojciec 1 / Samuela (11 IX 1713 – 23 XI 1797), od 1750 członka Trzeciego Ordynku z Kwartały Rybackiego, od 1660 mistrza tego Kwartału, od 1774 ławnika, od 1781 rajcy i w 1787 burgrabiego królewskiego w Gdańsku, oraz 2/ Anny Reginy (chrzest 15 I 1715 – pogrzeb 4 XII 1794), od 4 XII 1736 żony wspomnianego Ludwiga Gralatha. BŚ







Bibliografia:
Das jetzte-lebende Dantzig, Dantzig 1760.
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VII, s. 82.
Cieślak Edmund, Konflikty polityczne i społeczne w Gdańsku w połowie XVIII wieku, Wrocław 1972 (przez indeks).
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 170, 176.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 100.