BONIFACIO D’ORIA, bibliofil, fundator Biblioteki Rady Miejskiej

Z Encyklopedia Gdańska
Wersja Blazejsliwinski (dyskusja | edycje) z dnia 12:34, 4 wrz 2024

(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Giovanni Bernardino Bonifacio D’Oria w wieku 32 lat (1549), drzeworyt w Miscellanea hymnorum, epigrammatum et paradoxorum quorundam…, Dantisci 1599
Giovanni Bernardino Bonifacio D’Oria, Miscellanea hymnorum, epigrammatum et paradoxorum quorundam…, Dantisci 1599
Bonifacio Giovanni Bernardino D’Oria, portret pośmiertny (w białej śmiertelnej koszuli), Anton Möller, 1597
Epitafium Giovanniego Bernardina Bonifacia w kościele Św. Trójcy, po 1597, fundował Bartholomäus Schachmann, wykonanie przypisywane Abrahamowi van den Blockowi
Tablica pamiątkowa Giovanni Bernardino Bonifacio D’Oria na historycznym gmachu Polskiej Akademii Nauk Bibliotece Gdańskiej
Giovanni Bernardino Bonifacio D’Oria na awersie medalu Wawrzyńca Sampa z okazji 400-lecia Biblioteki Gdańskiej


GIOVANNI BERNARDINO BONIFACIO D’ORIA (25 IV 1517 Neapol – 28 III 1597 Gdańsk), bibliofil, fundator Biblioteki Rady Miejskiej Gdańska. Syn Roberta i Lukrecji z domu Cicara. Ojciec w 1522 otrzymał od cesarza Karola V tytuł markiza i posiadłości w Apulii, z centrum w zamku Oria.

Po śmierci starszych braci dziedzic tytułu markiza Orii, gruntownie wykształcony, niezależny humanista, w młodości odbył podróż edukacyjną do Hiszpanii, Francji, przebywał w Rzymie. Nie czując się przygotowany do zarządzania majątkiem, w 1545 na ręce Karola V dokonał zrzeczenia się tytułu, zachowując dożywotnio dochody z majątków. W 1551 wycofał się z życia politycznego w Neapolu (po ojcu odziedziczył godność kanclerza miejscowego uniwersytetu), oddając się pracy naukowej i literackiej, pisał pod pseudonimem Laelius Lauraeus. Ścigany przez inkwizycję za poglądy kryptokalwińskie, w 1556 wyjechał do Wenecji, po otrzymaniu w 1557 nakazu stawienia się przed sądem inkwizycji opuścił Włochy i jako emigrant przebywał w różnych krajach europejskich (Szwajcaria, Niemcy, Francja, Anglia, Szkocja, Morawy, Konstantynopol, Litwa, Polska, Dania, Szwecja). Zgromadził pokaźny księgozbiór, z którym się nie rozstawał. W wieku 74 lat podjął decyzję o zamieszkaniu w Polsce. Podczas podróży morskiej z Anglii do Gdańska jego statek 25 VIII 1591, już po minięciu Wisłoujścia, wszedł na mieliznę, uratowany wraz z częścią książek. Po doznanym wstrząsie ociemniały, bez środków do życia, początkowo mieszkał u kupca Johanna Luchsena przy Hundegasse (ul. Ogarna), następnie zawarł umowę z władzami Gdańska, które zapewniły mu niewielką pensję i dożywotnie mieszkanie na Starym Przedmieściu, w dawnym klasztorze franciszkanów ( kościół i klasztor franciszkanów św. Trójcy), w zamian za ofiarowany miastu 28 IX 1591 księgozbiór (1190 tytułów w 1260 samodzielnych tomach). Dzięki darowiźnie 22 VI 1596 otwarta została Biblioteka Rady Miejskiej Gdańska.

Utrzymywał kontakty z gdańskimi uczonymi, w 1593, na zaproszenie rodziny Radziwiłłów, przebywał w Wilnie. Zmarł na zapalenie płuc, pochowany został w kościele św. Trójcy. Pośmiertnie ukazał się zbiór jego utworów literackich (z dwoma drzeworytowymi portretami autora) Miscellanea hymnorum, epigrammatum et paradoxorum quorundam (1599). W kościele św. Trójcy znajduje się jego epitafium fundowane przez Bartholomäusa Schachmanna (od początku z błędnym herbem: zamiast rodziny d’Oria, herb rodziny Doria, epitafium odnowione w 2007), czytelnię Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej zdobi jego olejny portret jako fundatora, 21 VI 1996 na budynku tej biblioteki (obecnie tzw. starym) umieszczono poświęconą mu tablicę pamiątkową. Od 4 XII 2020 po ulicach Gdańska jeździ tramwaj jego imienia – Pesa Jazz Duo 128NG nr 1066 "Markiz Bonifacio". EK









Bibliografia:
Dzięgielewski Roman, Eptafium Jana Bernarda Bonifacia, Markiza D’Oria, „Libri Gedanenses”, t. 26–28, 2011, s. 26–49.
Nowak Zbigniew, Bonifacio Jan Bernard, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. I, Gdańsk 1992, s. 138–140.

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania