GOSK JAN, kapitan Marynarki Wojennej, aktor, reżyser
| < Poprzednie | Następne > |
JAN GOSK (pseudonim artystyczny Jan Bołgaty) (25 XII 1915 – 9 I 2008 Gdynia), kapitan Marynarki Wojennej, związany z radiem i teatrem. 15 X 1938 ukończył Szkołę Podchorążych Marynarki Wojennej (MW) w Toruniu na Wydziale Administracyjnym, podporucznik marynarki. Oficer żywnościowy w Kadrze Floty w Gdyni, następnie oficer w Oddziale Mobilizacyjnym Komendy Portu Wojennego Gdynia, z przydziałem jako kwatermistrz na ORP „Burza” w dywizjonie kontrtorpedowców. Po wybuchu II wojny światowej kwatermistrz Batalionu Kadry Floty (pod dowództwem kmdr ppor. Zygmunta Horydy), po upadku Kępy Oksywskiej (19 IX 1939) do 1945 w niewoli niemieckiej. Po powrocie do kraju pracował w Samodzielnym Morskim Batalionie Zapasowym, następnie w Oddziale MW Ministerstwa Obrony Narodowej w Warszawie. Jednocześnie podjął pracę jako spiker w Polskim Radiu. Od 1946 kwatermistrz Szczecińskiego Obszaru Nadmorskiego w Komendzie Portu Wojennego w Świnoujściu, w 1947 kwatermistrz na niszczycielu ORP „Błyskawica”, następnie (jako kapitan marynarki) pracował w Biurze Hydrograficznym MW. W 1949 otrzymał kwaterę w domu przy ul. Drzymały w Sopocie, gdzie mieszkał do śmierci. W 1950 zwolniony ze służby w MW.
Do 1956 pracował w Gdańsku w Teatrze Lalek ( Teatr Miejski Miniatura) jako reżyser, scenograf i aktor. M.in. zagrał w Zielonym mosteczku Jerzego Zaborowskiego w reżyserii Natalii Gołębskiej (premiera 23 XII 1953), reżyserował Złoto króla Megamona Jiřiego Kaliby (3 XII 1954) ze scenografią Alego Bunscha czy – już gościnnie – Piasta i Popiela Anny Świrszczyńskiej z tym samym scenografem (10 VI 1963).
Od 1956 do emerytury związany był z Radiem Gdańsk, twórca słuchowisk i spektakli Teatru Polskiego Radia, między innymi grając i reżyserując Głód Knuta Hamsuna (3 III 1958) czy Pomyłka, proszę się wyłączyć Lucille Fletcher i Allana Ullmana (6 V 1960), wyłącznie grając, np. Juliana w Cudzoziemcach Stanisławy Fleszarowej-Muskat w reżyserii Tadeusza Muskata (11 II 1959) czy Mordercę w Czy mogę skorzystać z telefonu? Malwiny Szczepkowskiej w reżyserii autorki (1 V 1966), wyłącznie reżyserując, jak Przyszedłem pana zabić Stanisława Goszczurnego (10 VIII 1968) czy Odpoczynek wojownika Andrzeja Twerdochliba (25 VII 1974), także adaptując jak Paryski spleen Charlesa Baudelaire’a w reżyserii Andrzeja Piszczatowskiego (13 X 1974). Ostatnim spektaklem dla Teatru Polskiego Radia był wyreżyserowany przez niego Blues dla prezydenta Sławomira Siereckiego (21 II 1981).
Reżyserował też spektakle w Teatrze Muzycznym w Gdyni (m.in. Panowie z ogłoszenia, wodewil z muzyką Stefana Rembowskiego i librettem Jacka Korczakowskiego, premiera 16 IV 1967 czy Noc w San Francisco Guido Masanetza, 4 XII 1969) oraz gościnnie, m.in. Diabeł nie śpi Ryszarda Sielickiego w lubelskiej Operetce (15 V 1971). Uczestniczył w realizacji słuchowiska według Sławomira Mrożka Czterej na tratwie w Studenckiej Agencji Radiowej. Był autorem sztuki Kabaret Dryf. Tylko u nas, którą we własnej reżyserii wystawił w Teatrze Muzycznym w Gdyni (premiera 20 I 1969). Wystąpił też jako aktor filmowy, grając reportera TV, w filmie Wojciech Solarza Molo (1968).
Autor tekstów piosenek, pisanych m.in. dla Ireny Jarockiej, która w 1965 na III Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki (KFPP) w Opolu, jako reprezentantka gdańskiej estrady, zaśpiewała Samotną sosnę do muzyki Romualda Milnera, zaś rok później, na IV KFPP w 1966, Stefan Zach zaśpiewał piosenkę Serwus, panie Chief do muzyki Jana Tomaszewskiego, którą jeszcze w tym samym roku spopularyzował zespół „Filipinki”.
Brał także udział w projektowaniu i uczestniczył w budowie morskiego ołtarza polowego przy kościele parafialnym na Oksywiu, tzw. Małego Panteonu Marynarki Wojennej (poświęconego 29 V 1983). Laureat nagród Komitetu do spraw Polskiego Radia i Telewizji: w 1964 za reżyserię słuchowiska Westerplatte, w 1965 (wraz z Kazimierzem Radowiczem) ogólnie za to słuchowisko. W 1972 otrzymał wyróżnienie Gdańskim Konkursie Dramaturgicznym za sztukę Uwaga Los–Collos.
Od 1949 mąż Nemi (17 IX 1917 Jessentuki, Kraj Stawropolski, Rosja – 30 X 1982 Sopot, pochowanej wraz z rodzicami w grobie rodzinnym na Cmentarzu Kcyńska w Bydgoszczy), córki Aleksandra Karnickiego (30 I 1869 Łowicz – 12 XI 1942 Kutno), oficera carskiej kawalerii, od 1919 w Wojsku Polskim, od 1923 generała dywizji, i Zofii z domu Agapow (1884 – 1975). Ojciec Aleksandra Jakuba (ur. 22 V 1950 Sopot), absolwenta oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego, kierownika redakcji magazynu informacyjnego „Panorama” w Telewizji Polskiej Gdańsk, dziennikarza (m.in. „Gazety Gdańskiej”, miesięcznika „Morze”), scenarzysty i reżysera Video Studio Gdańsk, eksperta w miejskim projekcie edukacyjnym „Legenda Morska Gdyni”, koordynatora projektu Rejs Roku– Srebrny Sekstant, wicedyrektora Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, pracownika Działu Armatorskiego Uniwersytetu Morskiego w Gdyni.
Pochowany 12 I 2008 na cmentarzu w Gdyni-Oksywiu.
