GRZYB STANISŁAW, działacz opozycji demokratycznej
STANISŁAW GRZYB (ur. 21 I 1951 Kobułty, powiat Biskupiec Reszelski), działacz opozycji demokratycznej. Syn Franciszka i Marianny z domu Kojtek. W czerwcu 1968 ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową w Szczytnie w zawodzie ślusarz. Od 8 VII 1968 pracownik Stoczni Gdańskiej, przez pierwsze cztery lat pracował jako blacharz. W Gdańsku kontynuował naukę w Technikum dla Pracujących Stoczni Gdańskiej, które ukończył w czerwcu 1972 z tytułem technik mechanik wyposażenia okrętowego. W Gdańsku mieszkał na stancjach, m.in. przy ul. Gomółki, ul. Obrońców Wybrzeża, później zamieszkał w Pszczółkach koło Tczewa.
14–16 XII 1970 uczestniczył w wydarzeniach Grudnia 1970. 16 grudnia był uczestnikiem wyjścia części stoczniowców przez bramę nr 2 zakładu na miasto. Przeżył salwę oddaną do wychodzących przez żołnierzy (zginęły dwie osoby, raniono kilkunastu stoczniowców), na mieście był wśród tych, którzy rozbroili pluton Milicji Obywatelskiej ze świec dymnych i na krótko weszli do budynku Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jesienią 1972 został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Po powrocie do cywila wrócił do Stoczni i od 1 V 1974 pracował jako monter ślusarskiego wyposażenia okrętowego. Należał do Ligi Obrony Kraju i był w Zarządzie Klubu Płetwonurków przy Stoczni Gdańskiej.
25 VI 1976 wziął udział w proteście stoczniowców Stoczni Gdańskiej przeciwko wprowadzonym podwyżkom cen. Podczas wiecu przed budynkiem dyrekcji był wśród kilkudziesięciu stoczniowców zabierających głos, skarżył się na brak mieszkania, mimo, że miał już rodzinę. 28 czerwca został dyscyplinarnie zwolniony z pracy. Bezskutecznie odwoływał się od tej decyzji do Terenowej Komisji Odwoławczej ds. Pracy przy Prezydencie Miasta Gdańska, która 3 VIII 1976 oddaliła jego wniosek. Kolejny jego wniosek odwoławczy oddalił 14 X 1976 Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni. Wobec niemożności szybkiego znalezienia pracy, w okresie letnim dorabiał pracą na roli. Dzięki pomocy kolegi, który umówił go w Terenowej Komisji Odwoławczej ds. Pracy ze znajomym urzędnikiem, otrzymał skierowanie do pracy w Gdańskim Przedsiębiorstwie Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych „Mostostal”. Pracę podjął 23 IX 1976 na stanowisku brygadzisty-montera na wysokości.
W sierpniu 1980 był w „Mostostalu” jednym z liderów akcji solidarnościowej ze Stocznia Gdańską, został też w swoim zakładzie przewodniczącym Komitetu Strajkowego. Wraz z I sekretarzem Komitetu Zakładowego PZPR i z przewodniczącym Rady Zakładowej brał udział na terenie zakładu „Zremb” przy ówczesnej ulicy Jedności Robotniczej (obecnie Trakt św. Wojciecha) w Gdańsku- Oruni w bezowocnym spotkaniu z przybyłym z Warszawy wicepremierem Tadeuszem Pyką.
Po podpisaniu Porozumień Gdańskich (31 VIII 1980) został w swoim zakładzie pracy przewodniczącym Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność”, w grudniu 1980 wybrany wiceprzewodniczącym Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w PKSiUP „Mostostal”. Od września 1980 był też zaangażowany w prace Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Poległych Stoczniowców 1970. Jeszcze w trakcie strajku w Stoczni, po prezentacji makiety pomnika, był jednym z tych delegatów „Mostostalu” na Sali BHP, którzy zadeklarowali nieodpłatne wykonanie prac konstrukcyjnych przy jego budowie. W lipcu 1981 delegat na I Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Gdańskiego.
Po ogłoszeniu stanu wojennego, od 14 do 17 XII 1981 był, z Mirosławem Urbanowiczem, współorganizatorem strajku protestacyjnego w swoim zakładzie. Zatrzymany 4 II 1982, dzień później został aresztowany i osadzony w gdańskim Areszcie Śledczym. 12 III 1982 Sąd Wojewódzki w Gdańsku, uznając winę oskarżonego, że 14 grudnia ubiegłego roku „nie zaprzestał działalności związkowej”, odstąpił jednak od wymierzenia kary. Po rewizji prokuratora, 7 VII 1982 Izba Karna Sądu Najwyższego w Warszawie uchyliła wyrok i skierowała sprawę do ponownego rozpatrzenia przez Sąd Wojewódzki w Gdańsku. Ten 30 VIII 1982 przekazał postępowanie do rozpatrzenia Sądowi Rejonowemu w Gdańsku, który 16 sierpnia, na podstawie amnestii z 21 lipca, umorzył postępowanie.
Po zorganizowaniu strajku w zakładzie, został zwolniony z pracy. Od tego czasu, tj. od połowy 1982, prowadził własną działalność gospodarczą. Odznaczony został Krzyżem Wolności Solidarności (2014).
