KULMUS JOHANN ADAM, lekarz, profesor Gimnazjum Akademickiego
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN ADAM KULMUS (23 III 1689 Wrocław – 30 V 1745 Gdańsk), lekarz, anatom, profesor gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Syn piekarza Adama Kulmusa i Marii z domu Flegel, młodszy brat lekarza Johanna Georga Kulmusa. We Wrocławiu uczęszczał początkowo do szkoły prywatnej, następnie do Gimnazjum Marii Magdaleny. Po śmierci rodziców, wraz z siostrą Marią (zm. 1754), późniejszą żoną gdańskiego kupca Daniela Siebierta (Siewierta), pozostawał pod opieką brata Johanna Georga i zamieszkał wraz z nim w Gdańsku. W sierpniu 1707 zapisany został do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, od 1711 studiował medycynę w Halle, od 1714 we Frankfurcie nad Odrą, następnie w Jenie, Altdorfie, Strasburgu i Bazylei, tam w 1715 obronił pracę doktorską Dissertatio inauguralis medica de harmonia morum et morborum (O związkach między obyczajami a chorobami). W podróży naukowej odwiedził następnie uniwersytet w Lejdzie.
Po powrocie do Gdańska otworzył praktykę lekarską, m.in. 18 II 1724 w sali anatomicznej Gimnazjum Akademickiego przeprowadził sekcję zrośniętych klatka piersiową bliźniaczek, wyjętych ze zmarłej podczas porodu Marianny (wcześniej matki czwórki dzieci), żony Andrzeja Czepańskiego ze Starych Szkotów. Wyniki sekcji opublikował z rycinami. W 1722 opublikował Anatomische Tabellen, atlas anatomiczny człowieka z licznymi rycinami (jak się przypuszcza jego autorstwa), wielokrotnie wznawiany, w latach 1722–1814 ukazały się 23 wydania, w tym 14 w języku niemieckim, pięć w języku łacińskim, po jednym w językach francuskim, holenderskim i japońskim (w 1774). Był jednym z najważniejszych podręczników do nauki anatomii tego czasu. Największy wpływ wywarła na medycynę japońską, tłumaczenie przyczyniło się do jej otwarcia na europejską naukę. Od 1725 profesor medycyny, nauk przyrodniczych i matematyki w Gimnazjum Akademickim ( Katedra Anatomii Gimnazjum Akademickiego). W 1727 opublikował Elementa philosophiae naturalis, w 1727 i 1730 wydał dwa kalendarze. W latach 1736–1743 był także fizykiem (lekarzem) miejskim. Był członkiem Cesarskiego Towarzystwa Przyrodniczego (Akademii Leopoldina, od 1722) i Berlińskiej Akademii Nauk (od 1725).
11 IV 1721 w kościele św. Jana ożenił się z Concordią z domu Ebeling, wdową po mającym kupieckie obywatelstwo Gdańska kramarzu Christopherze Leuschnerze, nie doczekał się potomstwa (miał pasierba z pierwszego małżeństwa żony, Christopha Ernsta Leuschnera (zm. 1765, w wieku 57 lat), który po studiach we Florencji i Lejdzie 18 VIII 1739 uzyskał potwierdzenie gdańskiego obywatelstwa kupieckiego jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli). Pochowany 15 VI 1745 w kościele św. Trójcy (jak większość profesorów Gimnazjum Akademickiego).
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 286.
Sieńkowski Eugeniusz, Kulmus Jan Adam, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2, Gdańsk 1994, s. 540.
