ŻYLICZ ALICJA, profesor nauk biologicznych
ALICJA ŻYLICZ (ur. 30 III 1952 Stare Modzele, województwo podlaskie), chemiczka, biochemiczka, profesorka w zakresie nauk biologicznych. W 1971 absolwentka Liceum Ogólnokształcącego w Zambrowie. W 1976 absolwentka Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Gdańskiego (UG), magistra chemii. W 1985, na podstawie rozprawy Specyficzność substratowa bakteryjnych białek opiekuńczych, doktor nauk chemicznych (przewód w Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu). Od 1998 doktor habilitowany nauk chemicznych w zakresie biochemii na podstawie dorobku i rozprawy rozprawy Specyficzność substratowa bakteryjnych białek opiekuńczych (przewód w Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu). Od 2003 profesor (tytularny) nauk biologicznych.
W latach 1976–1990 związana była z Instytutem Chemii UG; w 1992–1994 z Wydziałem Biologii, w 1995–2000 z Międzyuczelnianym Wydziałem Biotechnologii UG i Akademii Medycznej w Gdańsku. W latach 2000–2019 zatrudniona była w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie, jednocześnie w 2001–2004 także na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. W Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej (MIBMiK) pełniła funkcje zastępcy kierownika Zakładu Biologii Molekularnej (2000–2018) oraz kierownika Pracowni Aparatury Specjalnej (2018–2022).
Odbyła staże naukowe w USA: w University of Maryland at Baltimore (Department of Biochemistry and Molecular Biology, 1988–1991) i University of Utah (Department of Cellular, Viral and Molecular Biology, 1994), a także w Szwajcarii: University of Geneva (Department of Biochemistry, 1999–2000).
Jej zainteresowania naukowe ewoluowały wraz z wkraczaniem w nowe obszary chemii, biochemii, biofizyki i biologii molekularnej oraz rozwojem współpracy naukowej z ośrodkami krajowymi i zagranicznymi. Początkowo zajmowała się równowagami kwasowo-zasadowymi w środowiskach niewodnych. W trakcie pracy na Wydziałach Biologii (UG) i Biotechnologii (UG/AMG) oraz dwóch kolejnych staży zagranicznych skupiała się na budowie, funkcjach i specyficzności substratowej prokariotycznych białek opiekuńczych oraz proteaz serynowych. W okresie działalności w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej rozwijała tematykę dotyczącą roli eukariotycznych białek opiekuńczych w transformacji nowotworowej. Znaczący wkład do wiedzy z zakresu biochemii, biofizyki i biologii molekularnej wnoszą wyniki jej badań, w których wykazała, że ludzkie białka opiekuńcze z rodziny HSP90, HSP70 i HSP40 aktywują transkrypcyjnie białko TP53 występujące w formie nieaktywnej w komórkach nie mających właściwości onkogennych, natomiast w komórkach niektórych typów nowotworów białka te powodują, nabywanie przez zmutowane TP53, nowe właściwości onkogenei – co w efekcie prowadzi do rozwoju nowotworu, przerzutowania i chemiooporności pacjentów z nowotworem piersi.
Współautorka prac opublikowanych m.in. w „Nature“, „EMBO Journal“, „EMBO Reports“, „PNAS“, „Oncogene“, „Journal of Immunology“, „Scientific Reports“, „Journal of Biological Chemistry“ oraz „Cell Reports“. Wyróżniona dwukrotnie zespołową nagrodą MNiSW za cykl publikacji poświęconych białkom opiekuńczym oraz za opisanie na poziomie molekularnym podstaw immunologicznych zaburzeń w stwardnieniu rozsianym. Dwukrotna laureatka Nagrody im. Jakuba Parnasa za najlepszą pracę wykonaną w polskich laboratoriach (2005, 2010). Żona Macieja Żylicza, profesora.
