POMNIK ŻOŁNIERZY (bastion św. Elżbiety)
| < Poprzednie | Następne > |
POMNIK ŻOŁNIERZY (Krajowy Pomnik Żołnierzy), przy bastionie św. Elżbiety. 1 VIII 1915 odsłonięto w tym miejscu drewnianą kolumnę zwieńczoną niemieckim krzyżem, tzw. Kriegssäule (Kolumna Wojenna), projektu profesora Technische Hochschule Danzig Hermanna Phlepsa, poświęconą zwycięstwom niemieckim w początkach I wojny światowej. Stanowiła najważniejszy punkt obchodzonych rokrocznie podczas wojny Dni Ofiarności (Opfertag), przybijano do niej specjalnie nabywane żelazne lub srebrne gwoździe (zob. Pomoc Wojenna dla Gdańska). Zdemontowana 14 II 1918, przeniesiona została do kościoła Najświętszej Marii Panny, zaginęła w 1945.
30 VII 1933 odsłonięto siedemnastometrowy, zwieńczony niemieckim orłem obelisk-kolumnę, zwany Gefallenendenkmal (Pomnik Ofiar Wojny) lub Landeskriegerdenkmal (Krajowy Pomnik Wojenny), poświęcony niemieckim żołnierzom walczącym podczas I wojny światowej. Na ścianie północnej umieszczono u góry Krzyż Żelazny, niżej miecz, w części dolnej tablicę z inskrypcją: 1914–1918 / Unsern im Weltkriege / gefallenen Kameraden / in Dankbarkeit / der Landeskriegerverband / Danzig (Naszym towarzyszom, poległym w wojnie światowej – w dowód wdzięczności / Krajowy Związek Wojenny Gdańsk).
W maju–czerwcu 1945, po zniszczeniu niemieckiego orła na szczycie i ustawieniu w tym miejscu orła polskiego (jak objaśniano: wedle wzoru z XVII-wiecznej bandery, z głową dla patrzącego w prawo, co jednak wywoływało szereg nieporozumień, w efekcie orła zdemontowano), na kolumnie umieszczono tablicę z napisem: „Tu spoczywają prochy nieznanego bojownika sprawy polskiej zamęczonego przez hitlerowskich oprawców. Cześć jego pamięci!”. Wiosną 1947 u stóp obelisku dodano kotwicę z XVII wieku, z dębowym ramieniem, wydobytą z Zatoki Gdańskiej koło Westerplatte, oraz dwa nowożytne działa, również wydobyte z morza. Rozebrano go w sierpniu 1957 w związku z planami – ostatecznie niezrealizowanymi – postawienia w tym miejscu pomnika ku chwale tych, którzy oddali życie w walce z hitleryzmem; kotwice pozostały do 1959, fundament po obelisku istnieje do dziś.
