BUDYNEK WOJEWÓDZKIEJ KOMENDY POLICJI W GDAŃSKU, ul. Okopowa 15

< Poprzednie

Następne >

Budynek Krajowego Zakładu Ubezpieczeń Prowincji Prusy Zachodnie

Budynek Krajowego Zakładu Ubezpieczeń Prowincji Prusy Zachodnie, po lewej fragment budynku Prezydium Policji, nad nich dach Wielkiej Synagogi

Budynek Wojewódzkiej Komendy Milicji Obywatelskiej, widok z Biskupiej Górki, z prawej kościół św. Trójcy, z lewej wylot ul. Podwale Przedmiejskie, lata 60. XX wieku

Budynek Komendy Wojewódzkiej Policji, 2021

BUDYNEK WOJEWÓDZKIEJ KOMENDY POLICJI W GDAŃSKU, ul. Okopowa 15. Zbudowany w latach 1903–1905, dla Krajowego Zakładu Ubezpieczeń Prowincji Prusy Zachodnie (Landesversicherungsanstalt der Provinz Westpreussen), na działce uzyskanej w wyniku rozbiórki wałów, pomiędzy kamienicami czynszowymi, w pierzei nowo wytyczonej ulicy Karrenwall 2. Neorenesansową fasadę zaprojektował Curt Hempel z Drezna (zob. budynek Banku Gospodarki Żywnościowej), wygrywając otwarty konkurs architektoniczny rozpisany w 1902 roku. Autorem projektu rozplanowania wnętrz był pracujący w gdańskiej dyrekcji ziemskiej krajowy radca budowlany Fritz Tiburtius. Koszt budowy, wyłączając cenę gruntu, wyniósł 520 000 marek.

Obiekt składał się z dwupiętrowego, podłużnego budynku głównego, zwieńczonego wysokim dwuspadowym dachem, oraz trzypiętrowych bocznych skrzydeł, okalających nieduży dziedziniec na tyłach założenia. Wnętrze rozplanowano w układzie korytarzowym. Większość przestrzeni zajmowały biura, jedynie na drugim piętrze znalazła się sala posiedzeń, podkreślona czterema większymi oknami, a w skrzydle bocznym – archiwum.

Szeroką, symetryczną, 19-osiową fasadę zwieńczono pięcioma szczytami, z których środkowy był wyraźnie większy. Czerwień cegły skontrastowano z licznymi jasnymi, częściowo złoconymi detalami kamiennymi, obejmującymi gzymsy, obramowania okien, ornament okuciowy w partii szczytów, a także dekorację rzeźbiarską w postaci maszkaronów, medalionów przedstawiających głowy żeglarza i rolnika, herbu Prus Zachodnich wieńczącego portal oraz przedstawień psów i ptaków w gniazdach, umieszczonych przy wejściu. Projektantem częściowo jedynie zachowanych dziś detali był drezdeński artysta Hugo Hahn.

W 1945 roku zniszczeniu uległy dach i górna część budynku, którą odbudowano w uproszczonej formie, nie odtwarzając szczytów i sygnaturek. W 1947 obiekt przekazano na siedzibę Komendy Wojewódzkiej MO, od 1990 należy do Komendy Wojewódzkiej Policji. APE

Bibliografia:
Źródła:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Akta Policji Budowlanej, teczka nr 15/1244, Karrenwall 2.
TU Berlin Architekturmuseum Inv. No. B 1909,092–094.
Fassadenentwürfe für Danzig. Das Ergebnis d. Wettbewerbes, ausgeschrieben d.d. Verein zur Erhaltung u. Pflege der Bau- und Kunstdenkmäler in Danzig, bearb. v. Richard Landé, Leipzig (1902).

Literatura:
Bericht der Magistrats der Stadt Danzig über den Stand der dortigen Gemeindeangelegenheiten bei Ablauf des Verwaltungsjahres 1902/1903, Danzig 1903.
Einen Wettbewerb um einen geeigneten Façaden-Entwurf für den Neubau der Landes-Versicherungsanstalt Westpreussen in Danzig, „Centralblatt der Bauverwaltung” nr 56, 1902, s. 348.
Hempel Curt, Der Neubau des Geschäftsgebäudes der kgl. westpreussischen Provinzial Landschafts-Direktion in Danzig, „Deutsche Bauzeitung” nr 8, 1908, s. 49–52.
Hempel Curt, Zwei Neubauten auf den neuen Wallgelände in Danzig, „Neue Kunst in Altpreussen” 1912, H. 4, s. 146–150.
Im dem Wettbewerb um Façadenentwürfe für den Neubau der Landesversicherungsanstalt Westpreussen in Danzig, „Centralblatt der Bauverwaltung” nr 87, 1902, s. 535.
Landesversicherungsanstalt, „Danziger Zeitung” nr 130, 17.03.1905, b.s.
Tiburtius F[ritz], Gebäude der Provinzialverwaltung, w: Danzig und Seine Bauten, Berlin 1908.