HUTZING JOHANN, pastor kościoła św. Jana
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN HUTZING (Husing, Hussing, Johannes Hutzingus; 1516? Westerwald (Fryzja) – 17 VI 1607 Gdańsk), teolog, kaznodzieja, pierwszy luterański pastor kościoła św. Jana. Godność pastora otrzymał po śmierci w początkach 1559 roku ostatniego katolickiego proboszcza Simona Hagenau. Po rekomendacji teologa, humanisty i filozofa Johanna Draconitesa (15 IV 1559) jego kandydaturę Rada Miejska Gdańska przedstawiła oficjałowi gdańskiemu i proboszczowi kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny Piotrowi Wyszczelskiemu (9 VI 1559). Ustnej zgody na czasowe tylko pełnienie funkcji udzielił 12 VI 1559 podczas pobytu w Gdańsku królewski nominat na biskupstwo włocławskie Jakub Uchański, opowiadający się za porozumieniem z protestantami.
Obowiązki pastora objął 12 IX 1559, choć oficjalna prezentacja jego kandydatury Jakubowi Uchańskiemu miała miejsce dopiero 6 X 1559, podczas wizyty biskupa w Gdańsku. Do 1562 w kościele św. Jana trwała typowa dla ówczesnego Gdańska dwoistość, obowiązki liturgiczne pełnił tam bowiem także ksiądz katolicki Albrecht Beckerknecht (zastępujący już od 1558 roku chorującego Simona Hagenau). Dodatkowo przeciwko nowemu pastorowi wystąpili protestanccy kaznodzieje działający przy kościele św. Jana od 1558: dr teologii Samuel Gebelius i Martinus Heldt. W efekcie w 1560 Samuela Gebeliusa przeniesiono do innej parafii (Heldt zmarł).
Zmuszony do grania na zwłokę Jakub Uchański pisemnie przypomniał, że jego wcześniejsza zgoda miała charakter czasowy. W 1562 mianował na urząd (katolickiego) proboszcza kościoła św. Jana kanonika włocławskiego Walentego Borzęckiego, mimo że już 11 III 1561 Rada Miejska Gdańska otrzymała od króla Zygmunta Augusta pismo potwierdzająca kandydaturę jej nominata. Spór zakończył oficjalnym zatwierdzeniem Hutzinga na stanowisku pastora 3 III 1563, kiedy po przejściu Jakuba Uchańskiego na urząd arcybiskupa gnieźnieńskiego Walenty Borzęcki objął probostwa tczewskie i lubiszewskie.
Ministerium Duchowne przydało mu do pomocy kaznodziejów-diakonów: Albanusa Greiffenberga (posługującego w latach 1561–1565), Johannesa Ottingshausena (1561–1562), Kiliana Hese (1563), Matthiasa Harfera (1563), Joachima Gudoviusa (1563 –1567), Jodocusa Hoffmanna (1566–1572), Johannesa Stegerusa (1567–1572), Clemensa Fricciusa (1572–1589), Laurentiusa Fabritiusa (1572–1577), Joachima Keckermanna (1577–1588), Johannesa Redenusa (1588), Hieronimusa Hänichena (1589–1597), Abrahama Heysichiusa (od 1602) oraz Johannesa Walthera (od 1603). Diakonem był też od 1597 jego syn Enoch I, który po śmierci ojca przejął obowiązki pastora kościoła św. Jana.
Do 1943 roku, na pierwszym filarze na lewo od głównego ołtarza kościoła św. Jana znajdowało się poświęcone mu drewniane epitafium, wykonane w części już za jego życia (w 1584, całość ukończono w 1594). W związku z działaniami wojennymi, wraz z pozostałymi obiektami z historycznego wyposażenia kościoła, zostało ewakuowane na teren Żuław. Po wojnie przechowywane było w składnicy konserwatorskiej i Muzeum Narodowym w Gdańsku, w listopadzie 2012 powróciło na swoje pierwotne miejsce.
Podobnie do roku 1943 na południowej ścianie tzw. dużej zakrystii (obecnie Kaplica Najświętszego Sakramentu) znajdował się także jego portret. Według opisu Johanna Petera Titiusa na ramie obrazu portret został „wykonany w roku 1704 ku uczczeniu kościoła przez Daniela Diedricha”; obecnie w Instytucie Herdera w Marburgu.
