BUKOWSKI ANDRZEJ, profesor Uniwersytetu Gdańskiego
| < Poprzednie | Następne > |
ANDRZEJ BUKOWSKI (30 XI 1911 Stare Polaszki koło Kościerzyny – 14 II 1997 Gdańsk), literaturoznawca, rektor gdańskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP), wiceprzewodniczący komitetu, który doprowadził do powołania Uniwersytetu Gdańskiego (UG), jego profesor. Syn rolnika Leona i Anny z domu Gołuńska. W latach 1918–1923 uczył się w szkole powszechnej w rodzinnej wsi, następnie w ośmioklasowym Państwowym Gimnazjum Klasycznym w Kościerzynie, maturę uzyskał w 1931 roku. W latach 1931-1932 odbył ochotniczą służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, w 1932 podchorąży rezerwy, w 1934 podporucznik. W latach 1932–1936 studiował polonistykę na uniwersytecie w Poznaniu. Od września 1936 był pracownikiem naukowym Rady Zrzeszeń Naukowych, Artystycznych i Kulturalnych Ziemi Pomorskiej, przydzielonym Zarządowi Towarzystwa Naukowego w Toruniu do prac bibliotecznych w Książnicy Miejskiej. W latach 1937–1938 redaktor naczelny „Teki Pomorskiej”, regionalnego kwartalnika poświęconego zagadnieniom kultury; po jej upadku od lata 1939 redaktor naczelny miesięcznika „Dziennik Bałtycki”„Życie Pomorza”. Współpracował z Rozgłośnią Pomorską Polskiego Radia. Jesienią 1938 i wiosną 1939 prowadził kwerendę w Berlinie, Gdańsku i Królewcu (Königsberg) do przygotowywanej pracy doktorskiej.
W 1939 jako oficer rezerwy brał udział w obronie Warszawy, w latach 1939–1945 w obozach jenieckich w Brunszwiku (Braunschweig), Woldenbergu (Dobiegniew) i Murnau. Założył obozową bibliotekę, prowadził wykłady z historii, geografii, literaturoznawstwa, był prezesem „Koła Literatów”. Przeżycia w obozach spisał na prowadzonym bieżąco dzienniku, opublikowanym w 1993 (Za drutami oflagów. Dziennik oficera 1939–1945).
Od lipca 1945 roku pracownik naukowy w Instytucie Bałtyckim w Toruniu, był zastępcą kierownika Wydziału Pomorzoznawczego. W 1946 (po przeniesieniu siedziby Instytutu) przeniósł się do Bydgoszczy, a w 1948 (w podobnych okolicznościach) do Gdańska. W 1950 zrezygnował z pracy w Instytucie z powodu jego odejścia od badań regionalnych. Podjął pracę w „Dzienniku Bałtyckim”, w kierował jego dodatkiem „Rejsy”. Od tego samego roku pracownik gdańskiej WSP, prowadził zajęcia z historii literatury po 1850 roku. Równolegle, w latach 1953–1959, pracował na drugim etacie na uniwersytecie w Toruniu. Od 1948 doktor (na Uniwersytecie Poznańskim), 1955 docent, od 1964 profesor nadzwyczajny (tytularny), od 1982 profesor zwyczajny. W latach 1956–1962 (przez dwie kadencje) rektor WSP. W 1957 zainicjował i doprowadził do powstania komitetu organizacyjnego UG. Na UG, w Instytucie Filologii Polskiej, zorganizował i był kierownikiem Zakładu Historii Literatury i Kultury Pomorza XIX i XX wieku. W 1956 należał do założycieli Zrzeszenia Kaszubskiego.
Autor między innymi monografii: Regionalizm kaszubski: ruch naukowy, literacki i kulturalny. Zarys monografii historycznej (1950), Waplewo – zapomniana placówka kultury polskiej na Pomorzu Nadwiślańskim (1989), pisał między innymi o kulcie Adama Mickiewicza na Pomorzu Wschodnim w powstaniu styczniowym, pamiętnikarzach pomorskich, ideałach pozytywistycznych w piśmiennictwie pomorskim w latach 1850–1870, o Józefie Wybickim, Janie III Sobieskim i odsieczy wiedeńskiej w literaturze Pomorza Wschodniego w XIX i XX wieku, życiu kulturalnym i literackim międzywojennej Gdyni i II Wolnym Mieście Gdańsku, literaturze gdańskiej po roku 1945, twórczości Floriana Ceynowy, Aleksandra Majkowskiego, Jana Karnowskiego, Leona Heykego, Franciszka Sędzickiego.
Od 1953 członek PZPR, między innymi delegat na III Zjazd Partii w 1959, w latach 1962–1966 członek KW PZPR w Gdańsku. W 1958–1991 redaktor „Rocznika Gdańskiego”, od 1977 członek honorowy Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. Był współzałożycielem Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie (1977).
W roku 1958 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1997 Krzyżem Komandorskim OOP. Pochowany 18 II 1997 na cmentarzu Srebrzysko. Jego imię nosi jedna z sal Wydziału Filologicznego UG przy ul. Wita Stwosza 55.
Żonaty był od 1934 roku z Ewą z domu Drachowską (zm. 1975), ojciec ekonomisty Andrzeja, socjologa i dziennikarza Jacka, oraz Miłosławy, pracowniczki UG.
