BILOVIUS STEPHAN, pastor kościołów szpitalnych
| < Poprzednie | Następne > |
STEPHAN BILOVIUS (Bilau, Bilov, Bülau, Bülovius; około 1520 Oschatz koło Lipska (Leipzig)– 1569), kaznodzieja, doktor teologii luterańskiej. W 1532 rozpoczął studia na uniwersytecie w Wittenberdze. W 1541 przeniósł się do Lipska, w następnym roku immatrykulował się na tamtejszym uniwersytecie.
W Gdańsku działał jako kaznodzieja w latach 1549–1553. Był pastorem kościołów szpitalnego Wszystkich Bożych Aniołów i Lazaretu przy Bramie Oliwskiej. W 1549 roku udzielił chorym komunii św. pod dwiema postaciami, w efekcie czego musiał opuścić miasto.
Powrócił do Gdańska w 1550 z królewską nominacją na kaznodzieję w kościołach św. Jana i św. Trójcy. Funkcję objął w początkach 1552 roku, ale już 2 maja z powodu „swawolnego zachowania” wtrącony do lochu. 17 maja Rady Miejska cofnęła mu królewski przywilej kaznodziei w obu kościołach i nakazała opuścić miasto wraz z żoną i dzieckiem.
W roku 1554 pozostawał na służbie biskupa kamieńskiego (Kamień Pomorski (Kammin)). 18 III 1557 został powołany na kaznodzieję w kościele farnym św. Jana w Toruniu, gdzie już 25 marca odprawił uroczystą, pierwszą w tym mieście ewangelicką liturgię Wieczerzy Pańskiej. Był to początek na tym tle sporu z seniorami kościoła toruńskiego, a ponieważ mimo zyskania pewnej grupy zwolenników temperatura sporu wzrastała – został zwolniony dekretem Rady Miejskiej z 24 VIII 1558 (aczkolwiek podkreślono w nim, iż jest „uczonym mężem i szczerym luteraninem”). W 1567 immatrykulował się na uniwersytecie we Frankfurcie nad Menem, następnie przebywał między innymi we Wrocławiu, Kołobrzegu, Borętach (Barendt; Wielkie Żuławy Malborskie) oraz Królewcu (Königsberg), gdzie w 1566 był pierwszym w historii superintendentem kościołów luterańskich w Kurlandii, następnie w Poznaniu i Wittenberdze pracował jako teolog i lekarz, jednak – jak się wydaje – bez konkretnych posad. Ostatecznie osiadł we Frankfurcie nad Odrą.
W Królewcu kontaktował się z Andreasem Osianderem, czołowym działaczem reformacyjnym, znawcą języka hebrajskiego i autorem nowego przekładu Biblii (1522). Nie przeszkodziło mu w 1552 napisać polemikę z poglądami Osiandera (Ein Bekentnis vnd kurtzer bericht widder die irrige lehr Andree Osiandri ... / durch M. Steffanum Bilaw von Osthatz, einfeltig geschriben. ..., Francofurti ad Oderam 1552), która jest jego jedynym zachowany dziełem.
