KARA ŚMIERCI W GDAŃSKU 1945–1987
| < Poprzednie | Następne > |
KARA ŚMIERCI W GDAŃSKU 1945–1987. W latach 1945–1956 wykonywana w więzieniu przy ul. Kurkowej ( Areszt Śledczy) na dwa sposoby: zbrodniarzy wojennych i kryminalnych wieszano, skazanych z przyczyn politycznych rozstrzeliwano. Udokumentowano 108 egzekucji. Rzeczywista liczba sięgała 150. W pierwszych miesiącach po marcu 1945 roku część wykonanych wyroków miała charakter samosądu. Dotyczyło to zbrodniarzy wojennych i kolaborantów, rozstrzeliwanych pod jednym z murów lub wieszanych na dziedzińcach wewnętrznym. W przypadkach formalnie orzeczonych wyroków, karę wykonywano w przyziemiach Pawilonu Wschodniego i w przyległej do niego przybudówce, zwanej przez więźniów „salą śmiechu”. Egzekucje przez powieszenie (wykonywane przez kata) obserwowali: prokurator, naczelnik więzienia lub jego zastępca, lekarz i osoba duchowna. Nie odnotowano obecności adwokata. Rozstrzeliwał kilkuosobowy pluton egzekucyjny, którym dowodził oficer Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Skazanych tracono w porze apelu porannego (godzina 6), rzadziej wieczornego. Ciała przekazywano na potrzeby dydaktyczne Akademii Medycznej lub anonimowo chowano głównie na cmentarzu Garnizonowym. Pochówek odbywał się najczęściej nocą, w tzw. półtrumnie lub bez niej.
Straconych w latach 1945–1956 dzieli się na trzy grupy. Pierwszą stanowili skazani z przyczyn politycznych, członkowie powojennego podziemia niepodległościowego (m.in.: Feliks Selmanowicz i Danuta Siedzikówna – 28 VIII 1946; Jan Drelich, Henryk Ernest i Stanisław Kulik – 28 XII 1946; Tadeusz Mańkowski i Stefan Paczkowski – 25 X 1946; Adam Dedio – 14 IV 1947; Ottomar Zielke – 21 IV 1949; Norbert Imbery – 5 X 1950; Jan Chołuj, Zygmunt Izdebski i Bolesław Tarnowski – 26 IX 1951; Henryk Kazimierczak – 4 XII 1951; Marian Kowal – 31 III 1952; Karol Martyński i Jerzy Sulatycki – 11 VII 1952; Kazimierz Kaniecki i Kazimierz Praiss – 9 X 1952; Edmund Stern – 21 XI 1952; Zdzisław Ficek – 2 XII 1952). Do drugiej grupy należeli kryminaliści, do trzeciej – zbrodniarze wojenni. Między innymi 4 VII 1946 stracono przez powieszenie członków załogi obozu Stutthof, niemieckie nadzorczynie kobiet żydowskich oraz więźniów funkcyjnych: Jenny-Wandę Barkmann, Elisabeth Becker, Jana Breita, Wandę Klaff, Tadeusza Kopczyńskiego, Wacława Kozłowskiego, Ewę Paradies, Johanna Paulsa, Józefa Reitera, Gerdę Steinhoff i Franciszka Szopińskiego. Egzekucję wykonano na Wysokiej Górze (Stolzenberg, obecną część miejsca egzekucji zajmuje al. Armii Krajowej; Biskupia Górka). Kolejnych dziesięciu zbrodniarzy wojennych ze Stutthofu (Kurt Dietrich, Karl Eggert, Ewald Foth, Theodor Meyer, Alfred Nicolaysen, Albert Paulitz, Fritz Peters, Hans Rach, Paul Wellnitz i Karl Zurell) stracono na terenie więzienia 22 X 1948. Do grupy straconych za zbrodnie wojenne należą również m.in.: Karol Wiegandt – 4 I 1947; Michał Gostomski – 17 VI 1947; Brunon Böhm – 21 XII 1947; Herbert Teuffel – 5 IV 1948; Willi Buth – 10 I 1949; Henryk Worobiej – 16 VII 1949.
W okresie 1956–1987 stracono łącznie 24 osoby, wszystkie na podstawie wyroków za przestępstwa kryminalne. Przy ich wykonywaniu (przez powieszenie) byli obecni: prokurator, naczelnik więzienia lub jego zastępca, lekarz i duchowny. W dwóch przypadkach zabrakło tego ostatniego, nigdy nie zgłosił się obrońca. Wszystkich straconych chowano na koszt Skarbu Państwa na cmentarzu Srebrzysko lub na cmentarzu Łostowickim. W latach 60. XX wieku stracono 6 osób: 5 za zabójstwa na tle rabunkowym i jedną za zabójstwo na tle seksualnym. Zbrodnie, za które tracono w 1970–1987, dzielą się na cztery grupy: 1) na tle rabunkowym (12), 2) na tle konfliktów rodzinnych (2), 3) na tle seksualnym (3) i 4) skierowane przeciwko wymiarowi sprawiedliwości (1). 25 V 1987 stracono Pawła Tuchlina, nazwanego przez prasę Skorpionem, jednego z najgroźniejszych w powojennej Polsce seryjnych zabójców. Na tle seksualnym zamordował 9 kobiet, 11 przeżyło atak, odnosząc poważne obrażenia. Wyrok na nim wykonany był ostatnią egzekucją w gdańskim więzieniu i przedostatnią w powojennej Polsce (ostatni 21 IV 1988 w Kraków).
