GIMNAZJUM MIEJSKIE

< Poprzednie

Następne >

Budynek Gimnazjum Miejskiego, 1893

GIMNAZJUM MIEJSKIE (Städtisches Gymnasium zu Danzig) w latach 1817–1945, Lastadia 2. Do 1920 roku była to najbardziej ekskluzywna szkoła średnia w Gdańsku, ze specjalnie dobieraną kadrą pedagogiczną. Powstało 10 XI 1817 jako męskie, z połączenia q Gimnazjum Akademickiego z elementarną q szkołą mariacką, jako 6-letnia średnia szkoła klasyczna. Początkowo z siedzibą w budynku byłej szkoły mariackiej przy Kleine Krämergasse 4 (ul. Podkramarska). Ze względu na zły stan techniczny 12 II 1827 budynek szkoły zamknięto. Zajęcia przeniesiono do wynajętych sal w domach przy Langgasse 25 (ul. Długa), następnie nr 35, Jopengasse (ul. Piwna) i do domu pastora q kościoła NMP przy Am Pfarrhof (ul. Plebania). W roku 1829 Zarząd Miasta pod budowę nowej siedziby kupił za 5 tysięcy talarów parcelę po byłych składach drewna przy Buttermarkt (q Targ Maślany). 13 VI 1834 roku, w obecności następcy tronu, księcia pruskiego Fryderyka Wilhelma, wmurowano kamień węgielny, gmach zaprojektował architekt q Carl S. Held. Koszty budowy szacowano na 39 541 talarów. Z polecenia następcy tronu prace wstrzymano i powierzono przepracowanie fasady berlińskiemu architektowi Friedrichowi Schinklowi. Budynek oddano do użytku 3 VIII 1837 (w 67. rocznicę urodzin króla Prus Fryderyka Wilhelma II), ogólny koszt budynku wyniósł 51 030 talarów. Gmach, w stylu neogotyckim, z 13 oknami na fasadzie, otrzymał tablicę z napisem: Artium liberalium studiis sacrum (Przybytek studiów nauk wyzwolonych). 13 VI 1858 w auli Gimnazjum uroczyście obchodzono 300-lecie powstania Gimnazjum Gdańskiego (q Gimnazjum Akademickie). Ukazała się historia Gimnazjum Miejskiego z lat 1814–1858: Geschichte des Danziger Gymnasiums, seit 1814, opracowana przez q Theodora Hirscha (dalsze dzieje szkoły przedstawili: do roku 1908 q Georg Friedrich Schoemann, Das städtische Gymnasium in Danzig von 1858 bis 1908; do 1933 praca zbiorowa Festschrift des Städtischen Gymnasiums und Realgymnasiums in Danzig zu seinem 375-jährigen Bestehen). Aula wykorzystywana była na uroczystości miejskie, okazjonalne wystawy, w tym na ekspozycję sztuki współczesnej w latach 1844 i 1846 przygotowane przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuki.

W 1897 roku nadbudowano piętro dla kolejnych klas i gabinetów. 1 IV 1911 powstały w Gimnazjum Miejskim klasy z programem gimnazjum realnego z rozszerzonym nauczaniem przedmiotów przyrodniczo-fizyczno-chemicznych. Po 1921 roku szkoła otrzymała nowy status, łączący gimnazjum klasyczne z gimnazjum realnym (Städtisches Gymnasium und Realgymnasium). W latach 1817–1858 w szkole pracowało 57 pedagogów oraz 9 pedagogów pomocniczych.

W roku 1858 zatrudniano 11 nauczycieli na pełnym etacie, dalszych 7 w niepełnym wymiarze godzin (rysunki, śpiew, katecheci ewangeliccy i katoliccy, klasy wstępne). W okresie 1858–1908 pracowało 39 nauczycieli i profesorów na pełnym etacie. W 1858 roku, także w 1901 w klasie I (najwyższej) na 32 godziny lekcyjne w tygodniu przeznaczano: na nauczanie języka niemieckiego – 3, języka łacińskiego – 8, greki – 6, matematyki – 4, religii – 2, języka francuskiego – 2, historii – 3, fizyki – 2, śpiewu – 2 (nadobowiązkowy był hebrajski – 2 godziny). W programach niższych klas były przedmioty: geografia, biologia, nauki fizyczno-przyrodnicze wraz z nauczaniem pisania, czytania, rysunkami. W roku 1860 uczyło się 461 chłopców, w 1884 – 420, w 1910 – 391, w 1919 – 441. Rok szkolny rozpoczynał się 1 kwietnia, drugie półrocze 1 października, obowiązywały ferie. Nauka była płatna. W 1905 roku dla uczniów miejscowych czesne wynosiło 120 marek rocznie, dla zamiejscowych 138 marek. Zdolni, ale ubożsi uczniowie mogli otrzymać stypendium od fundacji związanych z Gimnazjum Miejskim. Obok czesnego rodzice musieli ponosić koszty zakupu mundurka, podręczników, zeszytów oraz przyborów szkolnych. Do 1858 roku po egzaminie maturalnym Gimnazjum Miejskie ukończyło 437 absolwentów, 952 do roku 1908 (studia uniwersyteckie podjęło 686, z tego: teologiczne – 88, prawnicze – 262, medyczne – 173, filozoficzno-filologiczne – 163, na innych uczelniach studiowało 111, karierę wojskową obrało 68, edukację na poziomie szkoły średniej zakończyło 87). W Gimnazjum przechowywana była cenna kolekcja licząca ponad 12 tysięcy okazów gdańskiej numizmatyki i medalierstwa, wcześniej będąca w zbiorach Gimnazjum Akademickiego, w roku 1927 przekazana do nowego q Muzeum Krajowego Historii Gdańska w Oliwie; zaginęła w roku 1945. Po 1945 do 2009 mieściło się tam Technikum Przemysłu Spożywczego. MrGl

Dyrektorzy Gimnazjum Miejskiego

1817–1826	q August Meineke
1826–1832	q Johann Christian Schaub
1833–1869	q Friedrich Wilhelm Engelhardt
1869–1871	Franz Georg Kern (9 VII 1830 Szczecin – 14 XII 1894 Berlin)
1871–1876	Paul Eduard Cauer (18 VIII 1823 Berlin – 1881 Berlin)
1876–1892	q Otto Alexander Carnuth
1892–1902	q Ernst Kahle
1902–1921	q Heinrich Spiess
1921–1926	Adolf Otto Treichel
1926–1937	Johann Behrend (29 I 1888 – po 1945; od 1 IV 1913 nauczyciel gimnazjum realnego św. Jana (q szkoła św. Jana))
1937–1942	q Ernst Kirchner
1942–1945	Kurt Schweiger
MrGl

Liczba uczniów Gimnazjum Miejskiego
w XIX i początkach XX wieku

1817	173
1822	194
1826	316
1842	251
1850	423
1859	450
1884	420
1890	516
1902	472
1907	442 (w 18 klasach)
ML