MENGE FRANZ ANTON, przyrodnik, pedagog
| < Poprzednie | Następne > |
FRANZ ANTON MENGE (15 II 1808 Arnsberg, Westfalia – 26 I 1880 Gdańsk), przyrodnik, profesor gdańskiej szkoły św. Piotra i Pawła. Ukończył gimnazjum w Arnsbergu i studia przyrodnicze na uniwersytetach w Berlinie (1828–1832) i Bonn (1832–1833). Dzięki uzyskanemu stypendium w 1831 przebywał w Paryżu. Od 1833 pracował jako nauczyciel w szkole miejskiej w Grudziądzu. W Gdańsku od 1836 nauczyciel, od 1868 profesor botaniki, zoologii i geologii w szkole św. Piotra i Pawła. Od 1877 na emeryturze, przy przejściu na nią odznaczony Orderem Czerwonego Orła (Roter Adlerorden).
Prowadził badania naukowe, był autorem pracy o roślinach nasiennych w regionie grudziakim i gdańskim (Catalogus plantarum phanerogamicarum regionis grudentinensis et gedanensis, Grudziądz 1839), głównie interesował się życiem pająków (autor nadal aktualnej pracy Preußische Spinnen (Pająki Prus), 1866–1867), skamielinami roślin i owadów w bursztynie (inkluzje; zob. bursztyn bałtycki). Był także autorem podręcznika do nauki fizyki. Działacz (przez 40 lat sekretarz) Towarzystwa Przyrodniczego, Towarzystwa Przyjaciół Sztuki i Zachodniopruskiego Towarzystwa Botaniczno-Zoologicznego oraz członek zamiejscowy m.in. Societas Physico-medica zu Bonn (Towarzystwo Fizyczno–Medyczne w Bonn, od 1841), Ostpreussische Physikalisch-ökonomische Gesellschaft zu Königsberg (Wschodniopruskie Towarzystwo Fizykalno–Ekonomiczne w Królewcu, od 1860), Naturforscher-Verein zu Riga (Związek Przyrodników w Rydze, od 1870) i korespondencyjny Kaiserlich-Königlichen Geologische Reichsanstalt zu Wien (Cesarsko–Królewski Zakład Geologiczny w Wiedniu, od 1855) czy Schlesische Gesellschaft für vaterländische Kultur (Śląskie Towarzystwo Kultury Ojczyźnianej, od 1857).
Kawaler. Przed śmiercią ofiarował Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej dużą (około 4000 sztuk) kolekcję bursztynu, w tym z inkluzjami, co z inicjatywy dyrektora tej placówki, Hugo Conwentza i przy wsparciu m.in. wiele mu zawdzięczającego Gustava Richarda Raddego, uczczono tablicą pamiątkową w siedzibie muzeum (w Zielonej Bramie). Księgozbiór przekazał bibliotece Towarzystwa Przyrodniczego (około 600 wolumenów) i Bibliotece Miejskiej.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk, 1609/128, nr 244/80 (akt zgonu).
Altpreuss. Biogr. Bd. 2, s. 431.
Pszczółkowska Lidia Z., Menge Franz Anton, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplemnet II, Gdańsk 2000, s. 182.
