GOETEL ELŻBIETA, aktorka
| < Poprzednie | Następne > |
ELŻBIETA GOETEL (ur. 27 II 1942 Warszawa), aktorka. Córka Ferdynanda Goetla, pisarza, pierwszego polskiego naocznego świadka zbrodni katyńskiej, odkrytej przez Niemców w 1943, i Haliny Winowskiej. W 1959 absolwentka II Liceum Ogólnokształcącego w Sopocie. W 1963 ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną (PWST) w Warszawie, gdzie zagrała rolę Celii Peachum w Operze za trzy grosze w reżyserii Aleksandra Bardiniego (teatr PWST, premiera 1 II 1963). W latach 1963–2002 aktorka gdańskiego Teatru Wybrzeże, w którym grywała także po przejściu na emeryturę (2002).
Na gdańskiej scenie debiutowała rolą Anthei w Porwaniu Amazonek w reżyserii Przemysława Zielińskiego (1963). Grywała zarówno w komediach, jak i dramatach, między innymi role Violi w Wieczorze Trzech Króli w reżyserii Stanisława Milskiego (1964) oraz w reżyserii Ryszarda Majora (1978), Trudi w Zmierzchu demonów w reżyserii Jerzego Golińskiego (1967), Anioła w Tragedii o Bogaczu i Łazarzu w reżyserii Tadeusza Minca (1968), Kitty w Ulissesie w reżyserii Zygmunta Hübnera (1970), Swojej w Janosik czyli Na szkle malowane (1971), Klary w Ślubach panieńskich w reżyserii Tadeusza Byrskiego (1974), Panny Młodej w Weselu w reżyserii Stanisława Hebanowskiego (1976), Lucille w Sprawie Dantona w reżyserii Macieja Karpińskiego i inscenizacji Andrzeja Wajdy (1980), Duniaszy w Wiśniowym sadzie w reżyserii Krzysztofa Babickiego (1985), Bojomiry w Bojomirze w reżyserii Ryszarda Ronczewskiego (1986), Szambelanowej w Panu Jowialskim w reżyserii Marka Okopińskiego (1992), Juliasiewiczowej w Moralności Pani Dulskiej w reżyserii Adama Orzechowskiego (1993), Siostry Przełożonej w Chłopcach w reżyserii Barbary Sass-Zdort (1996).
Wielokrotnie pełniła funkcję asystentki reżysera: u Piotra Paradowskiego (Ciężkie czasy 1968; Don Juan 1969), Zygmunta Hübnera (Ulisses, 1970), Stanisława Różewicza (Dom Bernardy Alba 1983; Sztukmistrz z Lublina 1988), Ireny Byrskiej (Ania z Zielonego Wzgórza, 1989), Bogusławy Czosnowskiej (Porwanie Sabinek, 1991), Marka Okopińskiego (Pan Jowialski, 1992), Włodzimierza Nurkowskiego (Królowa Śniegu, 1992), Anny Polony (Poskromienie złośnicy, 1993), Barbary Sass-Zdort (Chłopcy, 1996). Grywała też w spektaklach Teatru Telewizji (1963–1994), Teatru Polskiego Radia (1969–1981) oraz w filmach (Drzwi w murze, 1973; Olśnienie, 1976; Aria dla atlety, 1979; Mokry szmal, 1985; Medium, 1985; Rubinowe gody, 2008) i serialach (07 zgłoś się, 1981; W piątą stronę świata, 1990; Radio Romans, 1994; Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości, 2000; Lokatorzy, 2004; Sąsiedzi, 2005 i 2007; Ludzkie sprawy, 2011), występowała na estradzie. Ciekawostką jest, że niektóre sceny 23. odcinka serialu Pogranicze w ogniu (1991) były kręcone w jej domu rodzinnym przy ul. Czyżewskiego w Sopocie.
W latach 1992–2002 była wykładowcą na Wydziale Wokalno-Aktorskim Akademii Muzycznej w Gdańsku, od 2008 na kierunku Wokalistyka Jazzowa. W 1989 doprowadziła do rehabilitacji ojca, skazanego przez władze komunistyczne na emigrację, w 2003 do sprowadzenia jego prochów z Londynu i pochowania ich (zgodnie z wolą zmarłego) na cmentarzu na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem. W 2000 uczestniczyła w uroczystości otwarcia cmentarza wojennego w Katyniu.
Członek Związku Artystów Scen Polskich i Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” (NSZZ „Solidarność”). Od 1980 członek Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” Teatru Wybrzeże, w latach 1989–1992 jej przewodnicząca, od 1990 do 1996 przewodnicząca Sekcji Branżowej Teatrów Trójmiasta NSZZ „Solidarność”. W 1980 i 1988 występowała wraz z kolegami aktorami przed strajkującymi w Stoczni Gdańskiej. W stanie wojennym przyłączyła się do bojkotu radia, telewizji i imprez oficjalnych oraz brała udział w działaniach wspierających rodziny internowanych i szykanowanych za działalność opozycyjną w ramach Komitetu Pomocy Internowanym i Aresztowanym. W latach 1982–1988 występowała podczas mszy za ojczyznę w kościele św. Mikołaja w Gdańsku, uczestniczyła w Tygodniach Kultury Chrześcijańskiej w kościele św. Andrzeja Boboli w Gdańsku-Wrzeszczu.
Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi (1996, z okazji 50-lecia Teatru Wybrzeże), medalem 25-lecia Solidarności (2005). Mieszkanka Sopotu, otrzymała nagrodę specjalną Prezydenta Miasta Sopotu (2016).
Była żoną aktora Jerzego Dąbkowskiego, matka Marii (ur. 1972), absolwentki Akademii Muzycznej w Gdańsku, śpiewaczki (mezzosopran).
