POMNIK ŻOŁNIERZY (bastion św. Elżbiety)
| < Poprzednie | Następne > |
POMNIK ŻOŁNIERZY (Krajowy Pomnik Żołnierzy), przy bastionie św. Elżbiety. W październiku 1914 wystawiono w tym miejscu drewnianą kolumnę zwieńczoną niemieckim krzyżem, tzw. Kriegssäule (Kolumna Wojenna), projektu profesora Technische Hochschule Danzig Hermanna Phlepsa, poświęconą zwycięstwom niemieckim w początkach I wojny światowej. Był to jeden z elementów fetowania w Gdańsku niemieckich zwycięstw na froncie wschodnim (ulicami miasta prowadzono tysiące jeńców, zorganizowano pokazy zdobytych dział). W 1915, w okresie klęsk na froncie, kolumnę zdemontowano.
30 VI 1933 odsłonięto siedemnastometrowy, zwieńczony niemieckim orłem obelisk-kolumnę, zwany Gefallenendenkmal (Pomnik Ofiar Wojny) lub Landeskriegerdenkmal (Krajowy Pomnik Wojenny). Obelisk został poświęcony niemieckim żołnierzom walczącym podczas I wojny światowej i opatrzony inskrypcją: 1914–1918 / Unsern im Weltkriege / gefallenen Kameraden / in Dankbarkeit / der Landeskriegerverband / Danzig (Naszym towarzyszom, poległym w wojnie światowej – w dowód wdzięczności / Krajowy Związek Wojenny Gdańsk).
W maju–czerwcu 1945, po zniszczeniu niemieckiego orła na szczycie i ustawieniu w tym miejscu orła polskiego (jak objaśniano: wedle wzoru z XVII-wiecznej bandery, z głową dla patrzącego w prawo, co jednak wywoływało szereg nieporozumień, w efekcie orła zdemontowano), na kolumnie umieszczono tablicę z napisem: „Tu spoczywają prochy nieznanego bojownika sprawy polskiej zamęczonego przez hitlerowskich oprawców. Cześć jego pamięci!”. Wiosną 1947 u stóp obelisku dodano kotwicę z XVII wieku, z dębowym ramieniem, wydobytą z Zatoki Gdańskiej koło Westerplatte, oraz dwa nowożytne działa, również wydobyte z morza. Rozebrano go w sierpniu 1957 w związku z planami – ostatecznie niezrealizowanymi – postawienia w tym miejscu pomnika ku chwale tych, którzy oddali życie w walce z hitleryzmem; kotwice pozostały do 1959, fundament po obelisku istnieje do dziś.
