SZKOŁA WOJENNA
| < Poprzednie | Następne > |
SZKOŁA WOJENNA (Kriegsschule), przy obecnej ul. 3 Maja 9. Początkowo teren nekropolii Państwo Zmarłych (Reich der Todten, Im Reiche der Todten), od lat 1880–1882 koszary dla saperów (Pionierkaserne). W latach 1893–1894 gruntownie przebudowane na Szkołę Wojenną, dodano piętro i poddasze.
Gmach główny składał się z dwóch skrzydeł bocznych oraz z części środkowej, umieszczonej na narożu z portalem wejściowym na osi. Na parterze znajdowało się biuro komendanta szkoły, kantyny (oficerska i dla kadetów), sala bilardowa i czytelnia, pomieszczenia gospodarcze i magazynowe; na piętrach – sale wykładowe, biblioteka, izba chorych, wieloosobowe izby mieszkalne dla kadetów (chorążych) oraz mieszkania służbowe dla kadry oficerskiej. Elewacje wykonano z czerwonej cegły licowej i kamiennych detali architektonicznych. Budynek został wzniesiony w formie nawiązującej do niemieckiej architektury renesansowej. W skład kompleksu zabudowań szkoły wchodziły stajnie, budynek ujeżdżalni, kryta hala do ćwiczeń i szermierki, budynki gospodarcze, magazynowe i mieszkalne oraz plac do jazdy konnej i ogród założony na zboczu fortu Grodzisko.
Szkoła, otwarta w 1893 roku, kształciła kandydatów (chorążych) na oficerów; kurs trwał 35 tygodni i obejmował zajęcia teoretyczne (między innymi podstawy taktyki, terenoznawstwo, bronioznawstwo, język francuski lub rosyjski) i praktyczne (ćwiczenia gimnastyczne, strzelanie z broni ręcznej i artylerii, jazda konna, obsługa telegrafu). W ramach zajęć wizytowano również inne twierdze, obiekty wojskowe w Gdańsku i okolicy, odbywały się także ćwiczenia poza kompleksem szkoły. Zaplanowano 108 kadetów na jednym kursie, zazwyczaj liczba ta była przekraczana. Po kursie kadet stawał się podchorążym i zdawał państwowy egzamin na patent oficerski.
Komendant szkoły miał stopień podpułkownika lub pułkownika, kadra składała się z siedmiu–ośmiu nauczycieli w randze kapitana i sześciu–ośmiu oficerów inspekcyjnych (odpowiedzialnych między innymi za dyscyplinę) w randze podporucznika lub porucznika. Pracowała też pewna liczba żołnierzy odpowiedzialnych za utrzymanie obiektu oraz rachmistrz. Szkołę Wojenną ukończyło około 3500 podchorążych, wśród nich Erwin Rommel (1912) i Lothar Freiherr von Richthofen (1914).
Po 1919 roku budynek przejęły władze Gdańska, które urządziły (po adaptacji) biura urzędów podatkowych, a około 1925 umieściły także główną kasę II Wolnego Miasta Gdańska (urząd miejski zarządzający finansami). W okresie międzywojennym dobudowano na wewnętrznym dziedzińcu ceglany budynek położony równolegle do obecnej ul. 3 Maja. W 1939 roku kompleks ponownie przejęło wojsko; pełnił tymczasowe funkcje koszar i siedziby administracji wojskowej.
Po II wojnie światowej budynek główny, bez szkód w 1945 roku, był siedzibą Zarządu Miasta, następnie do kwietnia 1951 Miejskiej Rady Narodowej (od 30 VI 1950 mieścił się tu też między innymi Urząd Stanu Cywilnego, urząd ewidencji ludności, urząd pracy i pomocy społecznej), Powiatowego Urzędu Pracy (obejmującego Gdańsk i powiat gdański z siedzibą w Pruszczu Gdańskim) oraz wydziały Urzędu Miejskiego, od 2020 Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe. Pozostałe budynki kompleksu dawnej szkoły po 1945 stały się między innymi siedzibą sekcji sportowej SKS Start, biura geodezyjnego, prywatnych firm. Dawny budynek stajenny wraz z ujeżdżalnią był wykorzystywany przez Biuro Planowania Przestrzennego, w latach 2008–2011 został zaadaptowany na tzw. centrum sprawiedliwości (siedziby gdańskich prokuratur: apelacyjnej, okręgowej i jednej z trzech prokuratur rejonowych oraz sądu okręgowego), dodatkowo z nowym budynkiem na dawnym placu apelowym.
