RETELL MICHAEL, pastor kościoła św. Bartłomieja
| < Poprzednie | Następne > |
MICHAEL RETELL (Retellius, Retellus, Räthel, Rethel, Rettelius, Rettelus; około 1530 Zittau, Łużyce – 17 VII 1576 Gdańsk), nauczyciel, poeta, literacki komentator codziennego życia gdańszczan, pastor kościoła św. Bartłomieja. Syn Nicolausa Räthela. Studiował we Frankfurcie nad Odrą, gdzie uzyskał tytuł magistra.
Od 1558 w Gdańsku. W studium particulare ( Gimnazjum Akademickie) uczył retoryki (w grece oraz łacinie) oraz poezji, wspierał rektora Heinricha Möllera w organizowaniu przedstawień teatralnych. Po wybuchu wojny Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym oddelegowany został tymczasowo do Ministerium Duchownego ( luteranie). W 1576, w roku swojej śmierci, został pastorem w kościele św. Bartłomieja.
Pisał wiersze po grecku i łacinie; na opublikowany w Gdańsku zbiór wierszy greckich (Poematum Graecorum libri duo, 1571) złożyły się parafrazy listów św. Pawła, pieśni, epitalamia i epicedia, a do tomu utworów łacińskich (bez wspólnego tytułu, 1574) weszły wiersze gnomiczne (Epimythiorum… libri quattuor), epigramy (Liber epigrammatum) i elegie (Libri elegiarum duo). W wielu z nich przewijały się wydarzenia i postacie związane z gdańskim życiem codziennym. Przykładowo De dicto Pauli, honorabile est inter omnes coniugium, et cubile impollutum. Epithalamion in honorem Nobilis et Generosi viri Christophori Conarsci, Sigismundi Regis Poloniae (drukował w Gdańsku Jacob Rhode, 1568) było epitalamium upamiętniającym ślub komisarza króla polskiego Zygmunta Augusta i członka Komisji Morskiej, Krzysztofa Konarskiego z Katarzyną Loken, córką Andrzeja Lokena. W innym z wierszy łacińskich, napisanym dla burmistrza Żytawy, Michaela von Dornspach, wydrukowanym w Gdańsku w 1565, opublikowanym też później w Chronik Krodel (około 1627–1636), przedstawił historię swojej rodzinnej Żytawy, wyjaśniając również etymologię nazwy miasta. W tym samym roku opublikował też wiersz żałobny, napisany z powodu śmierci pastora kościoła św. Trójcy (od 1561), aktywnego uczestnika sporów teologicznych, pochodzącego z Węgier kalwinisty Ambrosiusa Stübnera (Trauer-Gedicht... Ambrosius Stubnerus, Danzig 1565).
Bibliografia:
Nadolny Bronisław, Michał Retell – humanista gdański z czasów Zygmunta Augusta, „Rocznik Gdański”, t. 25, 1966, s. 293-304.
