BRAMA KROWIA
| < Poprzednie | Następne > |
BRAMA KROWIA zamyka od strony Motławy obecną ul. Ogarną. Należy do najstarszych bram wodnych w Gdańsku, wspominana od 1387 roku. Nazwa nawiązuje do drogi, którą przepędzano bydło do rzeźni na wschodnim brzegu Motławy ( Spichlerze). O wczesnym pochodzeniu świadczy skromny wystrój architektoniczny: prosta dekoracja fryzowo-wnękowa z ostrołukowo zakończonymi blendami oraz brak profilowań. Dwukondygnacyjna, mniejsza od pozostałych bram wodnych Gdańska, zbudowana z cegły na planie wydłużonego prostokąta, o rzucie około 33×8 m, ustawionego wzdłuż linii nabrzeża i zamykającego wylot ulicy.
Przebudowa w początku XV wieku nadała jej formy znane z ikonografii XIX wieku. W osi bramy umieszczony jest przejazd, po którego bokach były pierwotnie dwie izby: wartownie i pomieszczenia celników, z wejściem od strony miasta. Piętro i poddasze wykorzystywano zapewne jako skład towarów. Całość nakrywa dwuspadowy dach o kalenicy równoległej do rzeki. Bardziej ozdobne były szczyty północny i południowy, zdobione jak ściany podłużne ostrołukowo zakończonymi blendami, zwieńczone zaś w najwyższym punkcie sterczynami zdwojonymi w formę krenelażu (zwieńczenie muru blankami).
Od końca XVI wieku przekształcona w budynek mieszkalny: wykuto otwory okienne, w przyziemiu, na miejscu wartowni, zrobiono przejście dla pieszych. W celu usprawnienia komunikacji 24 IX 1904 Rada Miejska Gdańska przyjęła uchwałę o jej rozbiórce, w 1905 zburzono gotycki budynek, zastępując go nowym, o formach neogotyckich, z trzema przelotami w poziomie przyziemia.
Zniszczenia w 1945 odsłoniły gotycką elewację północną. Zbudowana praktycznie od nowa w latach 1971–1972, w formach nawiązujących do średniowiecza, z wykorzystaniem autentycznych fragmentów. Od września 1972 siedziba Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK) w Gdańsku, od 1997 Oddziału Regionalnego PTTK w Gdańsku.
