MAŁA ZBROJOWNIA
| < Poprzednie | Następne > |
około 1900
MAŁA ZBROJOWNIA, zwana też Nową Zbrojownią (Neues Zeughaus), pl. Wałowy 15. Dawny arsenał, położony na Starym Przedmieściu, w południowo-zachodnim narożniku pierścienia fortyfikacji. Wzniesiona w latach 1643–1645 według projektu Georga Strakowskiego, z przeznaczeniem na magazyn ciężkich dział, które obok kul armatnich gromadzone były na parterze, w obszernym, jednoprzestrzennym pomieszczeniu, podzielonym sześcioma słupami, dźwigającymi podciąg, na którym opierały się belki stropowe. Na podciągu zawieszano lżejszą broń, elementy uzbrojenia ochronnego, które zapełniały również ściany. Na piętrze składowano pistolety, muszkiety i siodła dla kawalerii, przechowywano obiekty o znacznych gabarytach, np. od końca XVII wieku elementy dekoracji ozdabiających trasę przejazdu władców polskich (bramy tryumfalne, posągi), spalone po zajęciu Gdańska przez Prus w 1793. Od tego roku miejsce musztry żołnierzy garnizonu gdańskiego w okresie złej pogody. Wzniesiona jako dwukondygnacyjny budynek o powierzchni około 1500 m² przyziemia i takiej samej poddasza zwieńczonego ośmioma szczytami. Dach złożony z dwóch części ustawionych wzdłuż i dwóch krótszych, umieszczonych prostopadle względem osi budynku. Nie otrzymała tak efektownego wystroju fasad jak Wielka Zbrojownia. Dekoracje umieszczono na obramowaniach sześciu bram, na zwieńczeniach ośmiu szczytów – w postaci płonących kul – i na fasadzie wschodniej, na której umieszczono efektowny herb Gdańska, podtrzymywany przez dwa lwy, pod którym widnieje data ukończenia budowy: 1645. W 1. połowie XIX wieku przebudowana: zlikwidowano poprzeczne części dachów, szczyty na ich zakończeniach i bramy od strony placu musztry (plac Wałoznacznych gabarytach, npwy), przekształcono pozostałe wejścia. W roku 1945 częściowo spłonęła; przetrwały ściany dolnej kondygnacji (w tym i płyta z herbem Gdańska). W styczniu 1957 przekazana Wojewódzkiemu Przedsiębiorstwu Komunikacyjnemu Gdańsk-Gdynia, które odbudowało ją w formie z XVII wieku, wraz z pełnym odtworzeniem kształtu dachu i zlikwidowanych bram; nie zrekonstruowano dekoracji szczytów. W 1958 urządzono tu garaże dla 150 taksówek miejskich (parkujących na dwóch poziomach, z wjazdem na piętro z przytykającego wału ziemnego). W 1993 funkcjonował tu krótko magazyn Unimoru. Od 1994 roku użytkowana przez Wydział Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych.
