HAASE JAKOB, złotnik
| < Poprzednie | Następne > |
JAKOB HAASE (Hase, Haße) (26 II 1704 Gdańsk – pochowany 19 V 1762 Gdańsk), złotnik. Wnuk urodzonego na Siedlcach złotnika Christiana (zm. 10 I 1690, w wieku 49 lat), który 23 III 1675 uzyskał obywatelstwo Gdańska, pochowanego w kaplicy złotników Św. Krzyża w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) w Gdańsku, i jego poślubionej w 1675 żony Elisabeth. Syn złotnika Johanna Jacoba Haasego I (1674 Gdańsk – 29 I 1708 Gdańsk) i poślubionej w 1702 jego nieznanego imienia żony. Brat Anny Dorothei, od ślubu w kościele NMP 2 XI 1728 żony Johanna Michaela von Pehn (pochowany 16 II 1773 w kościele św. Trójcy w grobie nr 38).
Uczył się u Gottfrieda Bauera. Mistrzem został 16 III 1730, wykonując pracę mistrzowską u Lorenza Dietricha. 11 V 1730 uzyskał potwierdzenie obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli). Funkcję starszego cechu złotników pełnił w latach 1745, 1749, 1759.
Prowadził dużą pracownię przy Goldschmiedegasse (ul. Złotników), przyjmując licznych uczniów, byli wśród nich m.in. od 1735 Carl Gottfried Tonne, Johann Gottfried Bauer (syn wspomnianego wyżej Gottfieda) i Daniel Zan, od 1742 Martin Hollcke (zapewne tożsamy ze złotnikiem warszawskim Marcinem Holke, czynnym w latach około 1765–1792), od 1743 Christoph Bortels (czynny w Królewcu w latach 1763–1786), od 1755 Carl Ludwig Meyer. Nauki nie ukończył przyjęty w 1748 Johann Gotthold Boy. Uczeń od 1732, Joachim Bogislau Meßerschmiedt, 10 V 1734 zginął od wybuchu bomby w czasie oblężenia Gdańska. Terminowali u niego Abraham Schröder (zm. 1783) oraz Friedrich Ephraim Siebert (Siewert, Sieber, Süber; 5 XI 1720 Haga – 8 IV 1779), oprócz niego pracę mistrzowską wykonali także Johann Adam Imler (22 IV 1716 Frankfurt nad Menem – 10 V 1780), Abraham Arentz i Simon Gottlieb Unger (Ungarus; 2 IX 1715 – 22 XII 1762).
Używał znaku warsztatowego z monogramem IH w prostokątnym polu. Wykonywał elementy zastawy stołowej, takie jak cukiernice, łopatka do potraw (Muzeum Narodowe w Poznaniu), dzbanek (Zamek Królewski na Wawelu). Znane są jego liczne sprzęty liturgiczne: kielichy (Deptułczyce, Gniezno, Lembarg koło Jabłonowa Pomorskiego, Lubieszewo, Nowa Cerkiew, Pieniążkowo, Radzyń Chełmiński, Wałdowo), relikwiarze (Biała; dawniej kościół św. Brygidy w Gdańsku), plakiety wotywne (Lembarg, Śliwice), aplikacje na obrazy (Pogódki, Subkowy), umbraculum ((rodzaj ozdobnego parawanu, stosowanego do przysłaniania monstrancji podczas niektórych momentów uroczystych obrzędów liturgicznych; Topolno). Ponadto na uwagę zasługuje kufel z figurami Minerwy, Junony i Diany, o silnie rozczłonkowanej, rzeźbiarskiej bryle.
Od 1731 mąż Barbary z domu Langen (20 IX 1707 – pochowana 4 IV 1775 wraz z mężem). Ojciec 1/ Christiana Arnoldta, którego w 1741 zapisał u siebie na naukę, 2/ Johanna (Heinricha) Jacoba, oraz 3/ Anny Barbary (pochowana 15 II 1753, w wieku 21 lat), od 15 XI 1750 żony złotnika Christiana von Hausena.
Pochowany w kaplicy złotników Św. Krzyża w kościele NMP. Zob. też złotnictwo.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. II, s. 275; VII, s. 459.
Czihak Eugen von, Die Edelschmiedekunst früherer Zeiten in Preussen, Leipzig 1908, s. 76, 83, 93.
Kriegseisen Jacek, O gdańskich złotnikach w latach 1700–1816, w: ...łyżek srebrnych dwa tuziny. Srebra domowe w Gdańsku 1700–1816, Gdańsk 2007, s. 168.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 363; 2, 369.
