KARŁOWSKI EUSTACHY, artysta grafik, rysownik
EUSTACHY LECH KARŁOWSKI („LEK”) (19 V 1927 Marszałkowo koło Aleksandrowa Kujawskiego – 6 IX 1975 Gdańsk), artysta grafik, rysownik, ilustrator, redaktor graficzny, autor plakatów, także scenograf. Syn ziemianina Janusza Adama Karłowskiego i Reginy z domu Adamieckiej. W 1946 uczęszczał na popołudniowe kursy w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Warszawie. Odbywając służbę wojskową w Marynarce Wojennej (okręt hydrograficzny „Żuraw”, następnie dekorator Klubu Oficerskiego), pracował jako rysownik, redaktor techniczny i grafik w czasopismach „Młody Żeglarz” (od 1949) i „Morze” (od 1949). Współpracował później z pismami „Ster” (pismo pracowników żeglugi, istniało w latach 1951–1958), z miesięcznikiem „Jazz” (przełom lat 50. i 60.), także z „Głosem Wybrzeża” i „Głosem Stoczniowca” (od połowy lat 60. XX wieku). Był też ilustratorem i autorem opracowań graficznych książek wydawanych przez Wydawnictwo Morskie.
Autor linorytów, drzeworytów i monotypii o tematyce morskiej, miejskich pejzaży Gdańska i Warszawy oraz krajobrazów okolic Trójmiasta. Na łamach prasy stworzył wzorowaną na swoim własnym profilu postać charakterystycznej postaci „nosatego ludzika” (w wersji męskiej, damskiej i dziecięcej), występującego w tysiącach prasowych rysunków satyrycznych. Zilustrował też i opracował graficznie oba foldery Ogólnopolskich Festiwali Jazzowych w Sopocie (1956 i 1957) – same okładki przygotował Jerzy Skarżyński z Krakowa.
W Wydawnictwie Morskim był autorem m. in. ilustracji do książek Zygmunta Brockiego Port Gdański (1959), Kot i kotwica (1961), Morze na oku (1964), Morze pije rzekę (1969), obwoluty i strony tytułowej Milionerzy. Powieść radiowa oraz Kochankowie róży wiatrów Stanisławy Fleszarowej-Muskat (1961 i 1962), okładki Orderu Róży Wiatrów Izabelli Trojanowskiej (1974), obwoluty, okładki, strony tytułowej i ilustracji Chłopcy z morskiej szkoły Andrzeja Perepeczki, opracowania graficznego wydawnictwa jubileuszowego Państwowej Opery i Filharmonii Bałtyckiej (opublikowanego z okazji 25-lecie istnienia tej instytucji w 1971).
Miał wystawy indywidualne: Klub Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) Sopot (1959 i 1962), Salon Biura Wystaw Artystycznych (BWA) Gdynia (1963). Brał udział w wystawach zbiorowych, okręgowych i ogólnopolskich m. in. w „Wystawie Grafiki Gdańskiej” (1958), międzynarodowej „Bałtyk w grafice” w BWA w Sopocie (1959), salonach okręgowych Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) w BWA w Sopocie (1960, 1961, 1962). Jego prace wystawiono także na wystawach „Mozaika pomorska” ( Muzeum Narodowe w Gdańsku, 2010), „Morze, Miasto, Port” (Muzeum Miasta Gdyni, 2022).
Uczestniczył w konkursach, otrzymując nagrody i wyróżnienia, m. in. pierwszą nagrodę na Wystawie Grafiki Gdańskiej (1958), wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie Grafiki Marynistycznej (Sopot 1961), był też jednym z laureatów konkursu na plakat „X wieków Gdańska” (1962, obok Jerzego Krechowicza, Mieczysława Miscewego, Czesława Zborowskiego, i Sylwestra Wieczorka), otrzymywał nagrody za plakaty o tematyce morskiej. Był autorem scenografii do przestawienia „Ferajna z Powiśla” Teodora Mierzei w Teatrze Muzycznym w Gdyni (1972), animacji i scenografii do programu telewizyjnego dla młodzieży „Latający Holender”. Autor wielu wystaw i ekspozycji o tematyce morskiej m. in. polskiego przemysłu okrętowego na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Gdańska, Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz w zbiorach rodzinnych i kolekcjach prywatnych. Był członkiem Zespołu Estradowego Marynarki Wojennej i Związku Polskich Artystów Plastyków.
Dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy od 1947 z Marią Radzicką (1926–2010), z którą miał synów Macieja i Jacka. Po rozwodzie, w 2. połowie lat 50. XX wieku zawarł związek małżeński z artystką plastyczką Gizelą Bachtin z domu Wołosewicz (1923–2006), z którą miał syna Kubę (ur. 1958), także artystę grafika. Pochowany na Cmentarzu Katolickim w Sopocie.
Bibliografia:
Relacja Kuby Karłowskiego.
„Dziennik Bałtycki”, nr 197, 9 IX 1975 (nekrolog).
„Słownik dziennikarzy i publicystów Pomorza”, Gdańsk 2015.
Katalog Wydawnictwa Morskiego 1957–1971, Gdańsk 1972.
Miciński Jerzy „Leszek LEK”, „Morze”, wrzesień 1975.
Witz Ignacy, „Plastycy Wybrzeża”, Gdańsk 1969.
Katalogi wystaw:
„Wystawa grafiki gdańskiej”, 1958.
Międzynarodowej Wystawy „Bałtyk w grafice”, Sopot 1959.
Salon Okręgu Gdańskiego ZPAP, Sopot 1960.
Jubileuszowy Salon Okręgu Gdańskiego ZPAP, Sopot 1961.
Salon Okręgu Gdańskiego ZPAP, Sopot 1962.
„Mozaika pomorska”, Gdańsk 2010.
„Morze, miasto, port”, Muzeum Miasta Gdyni 2022.
